بعد از آنکه ادامه «مذاکرات وین» بین جمهوری اسلامی و آمریکا در «دوحه» نیز «بی‌نتیجه» ماند، درون نظام فشارها برای کنار گذاشتن علی باقری کنی نماینده ارشد رژیم در مذاکرات افزایش یافته است.
روزنامه جمهوری اسلامی ۱۱ تیرماه در مقام نمایندگی از سوی مردم و تشخیص منافع و مشکلات آنها، با تأکید بر اینکه «تیم مذاکره کننده را تغییر دهید» نوشت «راه درست اینست که مسئولیت مذاکرات برجامی بر عهده کسانی باشد که اولاً به اصل برجام اعتقاد دارند، ثانیاً به نظر اکثریت مردم که خواهان رسیدن به توافق هستند احترام بگذارند و ثالثاً این واقعیت را درک کرده باشند که با احیاء برجام و لغو تحریم‌ها بسیاری از مشکلات مردم حل خواهد شد.»
در همین ارتباط کانال تلگرامی «عماریون» نزدیک به تیم حسین طائب فرمانده پیشین اطلاعات سپاه پاسداران (ساس) نیز نوشت حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی به مخالف سرسخت باقری کنی تبدیل شده و خواستار برکناری اوست و مهدی صفری و محمدرضا غائبی را به عنوان گزینه جایگزین او پیشنهاد داده است.
در این خبر آمده بود «عبداللهیان معتقد است تیم فعلی روند مذاکرات را به سمت فرسایش پیش برده و باید با روی کار آمدن یک تیم هماهنگ با دولت و مجلس از طرف مقابل امتیازگیری حداکثری کرده و به یک توافق پایدار رسید.»
پس از پایان مذاکرات دوحه که فقط ساعاتی در دو روز جریان داشت، علی باقری کنی بدون اینکه به تهران بازگردد به روسیه رفت و با مقامات مسکو از جمله سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه دیدار کرد. امیرعبداللهیان نیز برای نشان دادن اینکه خودش هیچکاره نیست و باقری کنی با مشورت و اطلاع وی عازم مسکو شده، در حمایت از وی در توییتی نوشت او «با جدیت و در هماهنگی کامل با اینجانب به مذاکرات منطقی، مستدل و فعال برای لغو تحریم‌ها ادامه می‌دهد.»
دکتر باقری با جدیت و در هماهنگی کامل با اینجانب به مذاکرات منطقی، مستدل و فعال برای لغو تحریم‌ها ادامه می دهد. ما با قدرت و منطق به تلاش ها ادامه می دهیم. واقع بینی آمریکا و اخذ تضمین پایدار در نفع کامل اقتصادی ایران از توافق، می تواند نتیجه مذاکرات را ثمر بخش کند.
— H.Amirabdollahian امیرعبداللهیان (@Amirabdolahian) July 1, 2022
از سوی دیگر، روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گزارشی نوشت علی باقری کنی در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا مقاومت می‌کند و این مقاومت مانع اجرای «طرح مهار ایران» و اجرای «ناتوی خاورمیانه» علیه جمهوری اسلامی شده است.
اینهمه در حالیست که اگرچه باقری کنی پیشتر یکی از مخالفان سرسخت برجام بود اما وقتی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی شد به عنوان نماینده رژیم در مذاکرات وین حضور یافت تا از سوی رژیم ایران در جسد برجام بدمد و آنرا احیاء کند! به دلیل مخالفت پیشین وی با برجام است که جریان رقیب در نظام که کنار آمدن با آمریکا و سازش با غرب را به مصلحت نظام می‌دانند معتقدند باقری کنی است که چوب لای چرخ توافق می‌گذارد. هرچند که علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی پیش از اینها در مواردی که جریان‌های داخلی با تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی درگیر می‌شدند علنی گفت «همه بدانند که سیاست خارجی در همه جای دنیا مربوط به مجامع بالادستی است، مسئولین عالی‌رتبه کشور تصمیم می‌گیرند. لکن اینطور نیست که تصمیم‌گیری‌ها تابع وزارت خارجه باشد. وزارت خارجه مجری است. در کشور ما هم همینطور است.» به این ترتیب از رئیسی تا امیرعبداللهیان و باقری کنی کاره‌ای نیستند و فقط مجری اوامر رهبرشان هستند.
حالا بر اساس آنچه خامنه‌ای درباره مجری بودن دولت و وزرایش گفته، انتقادات به خط مشی تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی درواقع اعتراض به سیاست‌های خود خامنه‌ای به شمار می‌رود. دعوا بین جریان‌های داخلی نظام بر سر «معامله» یا «مقاومت» حاصل بازی‌دوگانه خامنه‌ای است. او از یکسو به اطرافیانش چراغ سبز نشان می‌دهد که علنی با برجام مخالفت کنند و برای معامله شروط تخیلی می‌گذارد اما از سوی دیگر در موارد مختلف با هدف احیای برجام مجوز عقب‌نشینی می‌دهد اما تا کنون دولت بایدن معامله را با شرایط جمهوری اسلامی نپذیرفته است. برخی معتقدند که این سیاست دوگانه ناشی از بزدلی و عدم شهامت علی خامنه‌ای است که می‌خواهد با نشستن بین دو صندلی، هر نتیجه‌ای که به دست آمد، آن را به سود و سیاست‌های خودش تمام کند.
با وجود عقب‌نشینی‌های جمهوری اسلامی در مذاکرات، آمریکا حاضر به دادن امتیازات حداقلی هم نیست
در هر صورت، علی باقری کنی و حسین امیرعبداللهیان یا محمدجواد ظریف و عباس عراقچی صرفاً مجری سیاست‌های نظام‌اند و اختلاف آنها تنها در خط مشی آنها برای چگونگی پیشبرد سیاستی است که از سوی خامنه‌ای و قدرت اصلی در نظام دیکته می‌شود. بنابراین بود و نبود این افراد و یا جایگزینی آنها با دیگران تفاوت چندانی در اصل مسئله ندارد مگر اینکه آنها جرأت کرده و راه و سیاست خود را پیش ببرند. عین محسن فخری‌زاده که ظاهرا برخلاف «فتوای» خامنه‌ای برای دستیابی به سلاح اتمی «سیستم» درست کرده بود! و البته زندگی‌اش را نیز در این راه از دست داد.
حالا در موضوع احیای برجام نیز بعد از شکست مذاکرات دوحه علی باقری کنی در حالی هدف حملات جریان حامی توافق در نظام قرار گرفته که این جریان زورش به بالاتر از باقری کنی و عبداللهیان نمیرسد! وگرنه چه «عقب‌نشینی» و چه «مقاومت» جز با مجوز خامنه‌ای ممکن نیست!
محمد مرندی مشاور تیم مذاکره کننده اتمی جمهوری اسلامی گفته بود تهران قبول کرد واشنگتن در مورد تصمیم دولت‌های بعدی تضمین ندهد، اما آمریکا حتا ارائه تضمین فقط برای دوره بایدن را هم نپذیرفت. جمهوری اسلامی حتا قید خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا را هم زد و به لغو تحریم‌های قرارگاه «خاتم‌الانبیاء» راضی شد اما واشنگتن این را هم نپذیرفت.
در چنین شرایطی ابراهیم رئیسی مشهور به به «قاضی مرگ» در دیدار با نادین اولیویری لوزانو سفیر جدید سوئیس در تهران گفت «اقدام آمریکا و سه کشور اروپایی در پیشنهاد صدور قطعنامه در شورای حکام در زمانی که مذاکره برای توافق در جریان است، اقدامی غیرمسئولانه و ناقض روح مذاکره و توافق و بیانگر تناقض رفتاری آنها است.»
آنچه در نشست اخیر شورای امنیت با موضع‌گیری علیه رژیم ایران گذشت نشان می‌دهد غربی‌ها انگیزه خود را برای «احیای برجام» از دست داده‌اند. آنها پیش از اینها به مقامات رژیم ایران هشدار داده بودند گزینه‌هایی را در مذاکرات روی میز قرار خواهند داد که برجام برای آنها مزایا داشته باشد. وقتی از ایران نفت به اروپا صادر نشود و بازار ایران به روی شرکت‌های اروپایی بسته بماند و همزمان جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را به حد کافی برای ساختن بمب اتم برساند، آنگاه مرگ قطعی برجام رسیده است. از این روست که تحلیلگران جمهوری اسلامی نسبت به ارجاع پرونده اتمی به شورای امنیت هشدار می‌دهند.
