در حالی که دولت بایدن در داخل آمریکا برای ارائه دادن «طرح B» در صورت بینتیجه ماندن مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی زیر فشار قرار گرفته اما تشکیل «ائتلاف نظامی» در منطقه با هماهنگی اسرائیل و مشارکت دولتهای عربی بخشی از برنامههای کاخ سفید برای ماههای آینده است.
در آستانه سفر جو بایدن به خاورمیانه گفتگو درباره ایجاد «ناتو خاورمیانه» یا «ائتلاف عربی- عبری» جدیتر از همیشه مطرح میشود.
چشمانداز تشکیل ائتلاف علیه جمهوری اسلامی با محور اسرائیل تا جایی تقویت شده که گفته میشود شماری از افسران اسرائیلی مأموریت خود را در چند کشور حاشیه خلیج فارس آغاز کردهاند.
مقامات اسرائیلی میگویند این طرح اقدامی برای ایجاد یک سیستم از بالا به پایین نیست بلکه برنامهای برای ایجاد روابطی در بالاترین سطوح جهت دفاع در برابر تهدیدات جمهوری اسلامی است.
در چنین شرایطی، حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدعی شده «اسرائیل حتا قادر به دفاع از خود نیست!» او در یک سخنرانی گفته «دشمن میخواهد اعتماد به نفس را از ما بگیرد» و در جای دیگری تهدید کرده «قدرتهای بزرگ و عظیمی در یمن، سوریه و لبنان در امتداد انقلاب اسلامی شکل گرفته است.»
منابع آگاه سیاسی و امنیتی میگویند ایالات متحده و اسرائیل به دنبال زمینهسازی برای یک ائتلاف امنیتی با کشورهای عربی هستند تا با ایجاد یک سیستم پدافند هوایی مشترک علیه حملات موشکی و پهپادی رژیم ایران در خاورمیانه مقابله کنند.
در همین ارتباط خبرگزاری رویترز گزارش داد دو منبعی که در جریان این برنامهها قرار دارند میگویند این گزینه که این ائتلاف منطقهای از فناوری اسرائیلی استفاده کند یکی از مسائلی است که درجریان سفر جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به اسرائیل و عربستان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
با افزایش تنشهای منطقهای بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی نقاطی در اسرائیل، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بخشهایی از عراق بارها مورد حملات پهپادی یا موشکی قرار گرفتند که شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی پشت آن قرار دارند.
منابع رویترز میگویند طرح استفاده از سیستم یکپارچه پدافند اسرائیلی در مراحل اولیه مذاکره است زیرا پیش از این درباره آن گفتگو شده بود و بعضی کشورهای عربی با آن مخالفت کردند.
بنی گانتز وزیر دفاع اسرائیل ماه گذشته گفته بود که ائتلاف پدافند هوایی که در حال شکل گرفتن است تحت حمایت ایالات متحده به مرحله اجرا درخواهد آمد و میتواند با سفر بایدن به منطقه تقویت شود. وی تأکید کرد سیستم پدافندی اسرائیل آزمون خود را قبلاً در مقابله با حملاتی که جمهوری اسلامی پشت آنها بود پس داده است.
یک مقام اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، میگوید سایر کشورهای منطقه میتوانند بجای استفاده از تجهیزات پدافندی مشابه از سیستمهای پدافندی استفاده کنند که از طریق ارتباطات الکترونیک از راه دور هماهنگ میشوند.
اسرائیل در سالهای اخیر چند بار پیشنهاد همکاری دفاعی به کشورهای عربی ارائه داده اما این کشورها یا از پذیرفتن آن خودداری کردند یا به صورت رسمی در موردش صحبت نکردند.
یک منبع مطلع در واشنگتن گفته یکی از محورهای سفر هفته آینده بایدن به منطقه «گفتگو درباره گسترش هماهنگیهای امنیتی منطقهای با همکاری اسرائیل است… با این حال انتظار نمیرود در این مورد توافق رسمی اعلام شود.»
🔴#جو_بایدن هفته آینده در سفر به منطقه با رهبران #اسرائیل و #عربستان دیدار کند. یکی از اهداف سفر بایدن مذاکره با متحدان واشنگتن در مورد #فعالیتهای_اتمی_جمهوری_اسلامی است. همزمان قرار است از #ناتوی_خاورمیانه نیز رونمایی شود.#آمریکا#خاورمیانهhttps://t.co/IhIjPhuSlu pic.twitter.com/YwqbKKIAGH
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 8, 2022
این طرح شامل ایجاد شبکهای از رادارها، موقعیتیابها و رهگیرهاست بین عربستان سعودی، عمان، کویت، بحرین، قطر، امارات، عراق، اردن و مصر که دستکم سه مورد از آن با کمک فناوری اسرائیل مستقر در پایگاههای نظامی ایالات متحده خواهد بود.
پدافند یکپارچه به ویژه به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات اجازه میدهد تا تهدیدات هوایی را قبل از آنکه به مرزهای هوایی آنها برسد شناسایی و خنثی کنند.
به گفته یکی از این منابع، مقامات اسرائیلی طرح ایجاد سیستم دفاعی منطقهای را در نشست فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) با حضور مقامات نظامی سعودی، قطر، امارات و مصر در ماه مارس در «شرم الشیخ» ارائه دادند.
یکی از این منابع که نخواست نامش فاش شود، میافزاید: «این طرح پیشنهادی ایجاد یک سیستم شناسایی یکپارچه است که در آن هر کشوری که عضو طرح باشد میتواند، سایرین را از حمله مطلع کند.»
یک مقام ارشد اسرائیلی در واشنگتن میگوید تشکیل این ائتلاف «هدفی تعیینشده» در سفر بایدن است با این حال تا اجرای آن راهی طولانی مانده اما آمریکا از آن حمایت میکند.
واشنگتن امیدوار است همکاری بیشتر منطقهای با اسرائیل به منزوی کردن دشمن اصلی یعنی رژیم ایران کمک کند.
با اینهمه تحلیلگران معتقدند این طرح با موانعی روبروست. به عنوان مثال پارلمان عراق اخیراً تصویب کرد که عادی ساختن روابط با اسرائیل ممنوع است. عربستان و امارات نیز ترجیح میدهند اقداماتی نکنند که تنشها با تهران را تشدید کند اما باید افزود از زمان شکل گرفتن «پیمان ابراهیم»، اسرائیل «سه میلیارد دلار» تجهیزات نظامی به کشورهای منطقه فروخته است که نشان میدهد زمینه برای افزایش همکاریهای نظامی در منطقه علیه تهدیدات جمهوری اسلامی گسترده است.
رادیو ملی آمریکا (NPR) در گزارشی با عنوان «اتکای بایدن بر پیمان ابراهیم میراث ترامپ در خاورمیانه» با اشاره به سفر بایدن به منطقه آن را در ادامه سیاست خارجی دولت ترامپ در خاورمیانه دانسته و این اظهار نظر از دونالد ترامپ را یادآوری کرده که بعد از امضای «پیمان ابراهیم» گفت «پس از دههها تفرقه و درگیری، طلوع خاورمیانه جدید را رقم میزنیم… این توافق ثابت میکند که ملتهای منطقه در حال رهایی از رویکردهای شکستخورده گذشته هستند.»
گفتنی است رویکرد فعلی دولت بایدن نسبت به «پیمان ابراهیم» با آنچه در آغاز سکونت در کاخ سفید داشت متفاوت شده است. مقامات دولت بایدن حتی از به کار بردن عنوان «پیمان ابراهیم» ابا داشتند و از عناوینی مانند «توافق» از آن نام می بردند! حالا آنتونی بلیکن وزیر خارجه آمریکا میگوید «ما کاملاً متعهد به گسترش همکاریها از طریق پیمان ابراهیم و ایجاد پیشرفت قابل توجه هستیم که اسرائیل، بحرین، امارات و همچنین مراکش در یک مدت کوتاه به دست آوردهاند.»
بلینکن همچنین گفت: «به عبارت ساده، عادی ساختن روابط در حال تبدیل شدن به یک امر عادی و جدید در خاورمیانه است.»
جو بایدن نیز گفته است «بخشی از هدف سفر به خاورمیانه تعمیق همکاریهای منطقهای با اسرائیل است که فکر میکنم قادر به انجام آن خواهیم بود. اقدامی که برای صلح و امنیت اسرائیل خوب است.»