مقامات روس میگویند سفر ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه به تهران که قرار است سهشنبه ۱۹ ژوئیه (۲۸ تیرماه) انجام گیرد با هدف گسترش روابط با جمهوری اسلامی است اما آسوشیتدپرس مینویسد این سفر به عنوان بخشی از چالش مسکو با ایالات متحده و اروپا در جریان حمله به اوکراین است.
پوتین در دومین سفر خارجی خود پس از حمله روسیه به اوکراین قرار است با ابراهیم رئیسی رئیس دولت جمهوری اسلامی و رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه درباره مسائل منطقهای، از جمله جنگ در سوریه گفتگو کند. روسیه با پیشنهاد از سر گرفتن صادرات غلات اوکراین برای کاهش بحران جهانی غذا حمایت کرده است.
با تشدید تحریمها علیه روسیه و فرسایشی شدن جنگ پرهزینه در اوکراین، پوتین به دنبال تقویت روابط با تهران است، که خودش با تحریمهای شدید ایالات متحده روبروست. کاخ سفید اعلام کرده در هفتههای اخیر، مقامات روس دستکم دو بار از یک پایگاه پهپادی در کاشان بازدید کردهاند تا وضعیت استفاده از پهپادهای انتحاری ساخت ایران در جنگ اوکراین را بررسی کنند.
اما شاید مهمتر از اینها، سفر به تهران برای پوتین فرصتی برای دیدار با اردوغان باشد که به دنبال میانجیگری برای حل و فصل مسالمتآمیز جنگ روسیه در اوکراین و همچنین کمک به پیشبرد مذاکرات برای رفع انسداد صادرات غلات اوکراین از طریق دریای سیاه است.
پیش از سفر پوتین به تهران جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که امیدوار است توافقی برای رفع انسداد صادرات غلات از بنادر اوکراین حاصل شود.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز در گفتگوی تلفنی با بورل تأکید کرده در جریان نشست سهجانبه تهران در مورد امنیت غذایی و امنیت انرژی گفتگو خواهد شد.
آسوشیتدپرس در بخش دیگری از گزارش خود مینویسد سفر پوتین به تهران و دیدارش با اردوغان در شرایطی صورت میگیرد که ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو در درگیریهای خونین در آذربایجان، لیبی و سوریه در مقابل روسیه قرار گرفته است. اما ترکیه پس از جنگ اوکراین تحریمها علیه کرملین را اعمال نکرد. ترکیه که برای روسیه شریک قابل اطمینانی به نظر میرسد، خود با تورم سرسامآور روبروست و ارزش لیر به شدت رو به سقوط است و وابستگی زیادی به بازار روسیه دارد.
جو بایدن در نشست جدّه: نمیگذاریم چین و روسیه و ایران جای آمریکا را در منطقه پُر کنند
نشست سهجانبه تهران برای پوتین درواقع نمایشی است که نشان دهد در عرصه بینالمللی منزوی نشده و هنوز قدرتمند است. نشستی که تنها چند روز پس از سفر جو بایدن به خاورمیانه برگزار میشود. بایدن در این سفر اعلام کرد «نمیگذاریم در خاورمیانه خلائی شکل بگیرد که چین و روسیه و ایران آن را پر کنند.»
بایدن در شرایطی بر ضرورت عقب زدن روسیه از منطقه تأکید کرد که اسرائیل تا پیش از جنگ اوکراین روابط خوبی با پوتین داشت. با این حال با توجه به حضور روسیه در سوریه، حملات اسرائیل به پایگاههای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیابتیها در سوریه به هماهنگیهایی نیاز دارد که بدون چشم بستن روسیه به این حملات احتمالا با مشکل روبرو میشد.
🔻#پوتین در شرایطی به تهران سفر میکند که اروپا بعد از حمله #روسیه به اوکراین با بحران تأمین انرژی بویژه گاز روبروست و بدنبال منابع جایگزین جهت کاهش وابستگی به منابع روسیه است.#نظام_ناکارآمد#نظام_روسوفیل#نگاه_به_شرق#روسیه#گماشته_روسیه#نوچه_روسیهhttps://t.co/hVamlv6eqs pic.twitter.com/U2gOAMjRNU
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 18, 2022
در این میان، جمهوری اسلامی غنیسازی اورانیوم را از سرگرفته و در حالی که مذاکرات اتمی به بنبست رسیده، حکومت اسلامی مخالفان را در ایران سرکوب میکند و همزمان به دنبال جلوگیری از سقوط ارزش ریال و تلاش برای بهبود وضعیت اقتصادی است که بدون کاهش تحریمها ممکن نیست. در چنین شرایطی روسیه به یکی از شرکای اصلی جمهوری اسلامی تبدیل شده، اما همزمان ارزانفروشی نفت روسیه به فروش نفت ایران در بازار سیاه لطمه زده است.
فداحسین مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی روسیه را مهمترین شریک راهبردی ایران در منطقه خوانده است که البته با آنچه در تاریخ ثبت شده و مربوط به دوران اشغال شمال ایران در جنگ جهانی دوم توسط روسها در تضاد است.
یوری اوشاکوف مشاور رئیس جمهوری فدراسیون روسیه در مسائل سیاسی اعلام کرد که مقامات مسکو و تهران قصد دارند روابط دوجانبه را به سطح جدیدی از مشارکت راهبردی برسانند.
وی در یک نشست خبری گفت: «ایران شریک بسیار مهمی برای روسیه است، روابط ما کاملاً دوستانه بوده و سابقه بسیار طولانی دارد و بطور موثر در طیف گستردهای در حال توسعه است. هر دو کشور برنامههای مشخصی برای ارتقای همکاریهای دوجانبه به سطحی جدید و همچنین توسعه مشارکت راهبردی دارند.»
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین نیز گفته پوتین در پنجمین سفرش به تهران با علی خامنهای دیدار خواهد کرد.
تمرکز مذاکرات سهجانبه در تهران روی سوریه خواهد بود، جایی که رژیم ایران و روسیه از رژیم بشار اسد، و ترکیه از مخالفان مسلح اسد حمایت میکند. روسیه در سال ۲۰۱۵ در جنگ سوریه دخالت و با پشتیبانی از شبهنظامیان حزبالله لبنان و نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از نیروی هوایی خود برای حمایت از ارتش رژیم اسد استفاده کرد و در نهایت جریان جنگ را به نفع اسد تغییر داد.