صدها دامدار از شهرهای مختلف ایران به تهران رفتند و مقابل وزارت جهاد کشاورزی تجمع اعتراضی برگزار کردند. کمبود و گرانی نهادههای دامی، افزایش دیگر هزینههای تولید و قیمتهای دستوری که سبب زیان صنعت دامداری ایران شده علت تجمع بود.
جمعی از دامداران استان تهران، یزد، شیراز، اصفهان در اعتراض به نرخ بالای نهاده دامی و نبود آن در بازار، روز سهشنبه ۲۸ تیر مقابل ساختمان جهاد کشاورزی در تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند و خواهان پاسخگویی مسئولان شدند.
افزایش هزینه تولید از جمله نهادههای دامی، دستمزد و حمل و نقل در حالیست که دولت با قیمتگذاری دستوری گوشت سبب زیان دامداران شده است. فعالان این صنعت میگویند در حال حاضر تولید یک کیلو دام برای دامدار حداقل ۱۸۰ هزار تمام می شود این در حالیست که دام را کیلویی ۷۵ تا ۸۰ هزار تومان از آنها خریداری میکند. افزایش هزینه تولید حتی سبب شده دامداران گاوهای شیرده را نیز به کشتارگاه بفرستند چون دیگر توان پرداخت هزینه تولید را ندارند.
از سوی دیگر گرانی گوشت و لبنیات سبب حذف این محصولات از سبد خرید بسیاری از خانوارها شده است. کاهش مصرف، تقاضا برای این کالاها را کاهش داده است. دامداران میگویند در حال حاضر ۴ میلیون راس دام مازاد در کشور وجود دارد که این حجم از دام در بازار داخلی خریدار ندارد و از سوی دیگر دولت مانع صادرات میشود.
«دامدار ورشکسته، دیگر توان ندارد»، «نهاده و علوفه به دلار، شیر و گوشت به ریال» و «خرید به قیمت تمام شده و صادرات» از جمله شعارهای دامداران بود.
معترضان روی یک پلاکارد نوشته بودند «دامدار را به مانند دامش، سر ببرید تا هم خیال خودش راحت شود هم شما»؛ در یکی از ویدئوهای منتشر شده از این تجمع یکی از دامداران میگوید: مسئولین این جمله را بخوانند باید بمیرند.
بر اساس گزارشها نه تنها مقامات وزارت جهاد کشاورزی در جمع معترضان حاضر نشدند تا اعتراضات آنها را بشنوند بلکه با فراخواندن پلیس ضد شورش و یگان ویژه برای پراکنده کردن دامداران اقدام کردند.
دامداران معترض گفتهاند که با هیچ مقام مسئولی به جز شخص وزیر جهاد کشاورزی حاضر به جلسه و گفتگو نیستند اما جواد ساداتینژاد به خواسته دامداران اهمیتی نداده است.
این تجمع بر اساس فراخوانی از پیش منتشر شده صورت گرفته است. در این فراخوان آمده بود که نظر به مشکلات فراوان فعالان شریف صنعت دامپروری و بی توجهی در حل مشکلات دامداران و رسیدگی به مطالبات مشروع و قانونی آنها، تحصن و تجمع صنفی و قانونی مستند به اصل ۲۷ قانون اساسی برگزار میشود.
یکی از دامداران معترض در گفتگو با ایلنا، با تشریح خواستهها و انتظاراتشان از وزارتخانه، گفت: وزیر ماده ۲۳ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مبنی بر صادرات دام را نقض میکند و این اقدام، دامداران را به ورطه نابودی رسانده است.
وی با بیان اینکه دامداران بیش از ۲ سال در شرایط دشوار فعالیت میکنند گفته که دامداران از راههای دور جلوی وزارتخانه تجمع کردند چراکه نمیتوانند نهاده خریداری و دامداری خود را اداره کنند.
این دامدار با اشاره به بینتیجه بودن تلاشهای تشکلها و اتحادیه برای احقاق حقوقشان از وزارتخانه، گفت: انتظار ما این است که صادرات دام آزاد شود و همچنین دام با قیمت تمام شده از دامداران خریداری شود.
دامدار دیگری با اشاره به مافیای واردات گوشت در ایران گفته که «بهترین گوشت و شیر در داخل کشور تولید میشود و از آنجایی که خریدار ندارد باید صادر شود از سوی دیگر باید گوشت بیکیفیت وارد و در بازار توزیع کنند.»
یکی دیگر از مهمترین محورهای اعتراضات دامداران کمبود و گرانی نهادههای دامی است. دامدارانی که به صورت کلان به تولید مشغول هستند به دلیل داشتن روابط حکومتی و رانت در تأمین نهادههای دامی مشکلی ندارند اما دامداران خُرد و عشایر با مشکلاتی جدی روبرو شدهاند. آنها میگویند: «دامداران خُرد به ورطه نابودی رسیدند اما از سوی دیگر دامداران بزرگ هر روز قویتر میشوند. دامداران خرد توان رقابت با دامداران بزرگ را ندارند. دامداران علوفه و نهاده را باید نقد خریداری کنند این در حالیست که پول حاصل از فروش محصول را به صورت نسیه دریافت میکنند؛ وعدهها در زمینه اعطای تسهیلات حتی به واقعیت هم نزدیک نبود.»
دامداران همچنین معتقدند که در عمل آنها به جای دولت در حال پرداخت یارانه به مردم هستند چرا که «دامداران با نرخ آزاد نهادهها و سایر نیازهایشان را خریداری میکنند اما محصول تولید باید با نرخ مصوب و به ریال عرضه شود به عنوان مثال برای هر گاو ۱۰۰ کیلو کنسانتره یارانهای میدهند اما در مقابل شیر و گوشت را با نرخی که خودشان میخواهند خریداری میکنند و به عبارتی دامدار به مردم یارانه میدهد.»
گرانی و کمبود نهادههای دامی ادامه دارد؛ احتمال ورشکستگی دامپروران و مرغداران
هر چند مشکلات صنعت دامپروری در ایران ریشهدار است اما در ماههای گذشته با حذف ارز ترجیحی این مشکلات حادتر شده است. فرشید صراف رئیس اتحادیه دامداران و گاو داران صنعتی خراسان رضوی درباره مشکلات دامداران با حذف ارز ترجیحی گفته که «حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تبعات زیادی برای تولید و مصرف داشته است و باوجود جلسات کارشناسی متعددی هم که دولت برگزار شد ولی دولت از نظرات کارشناسی که در این جلسات استفاده نکرد و متأسفانه انتظاراتی که از حذف این نوع ارز داشتیم برآورده نشده است.»
فرشید صراف با اشاره به اینکه «یک کیلو جو از قیمت یک هزار و ۸۰۰ تومانی امروز به کیلویی ۱۲ هزار تومان رسیده» گفته که «در حال حاضر قیمت گوشت قرمز در بازار ۱۲۵ تومان است در حالی که بهای تمام شده همین لاشه چیزی حدود ۱۶۰ هزار تومان تمام می شود که در محاسبه سر انگشتی متوجه میشوید که تولیدکننده همین الان ۳۰ هزار تومان متضرر شده است که اگر این ضرر ادامه داشته باشد دامدار دیگر رغبیتی به تولید نخواهد داشت.»
یکی دیگر از مشکلات دامداران به گفته فرشید صراف، عدم تسویه حساب به موقع با دامداران در ازای گوشت و شیر است: «دامداران ما گاهاً تا ۳ ماه پول شیر را دریافت نمیکند که این برای تولید فاجعه است. از طرفی بانک کشاورزی که متولی قضیه بوده است به شدت بدعهدی میکند. متاسفانه بوروکراسی در بانک کشاورزی باعث شده تمان اعدادی که دولت برای دامداران و مرغداران مشخص کرده است جوابگو نباشد.»