معاون وزیر صمت گفته جمهوری اسلامی با چند کشور از جمله چین و روسیه مذاکراتی برای تبادلات تجاری با استفاده از رمزارز را انجام داده است. استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم پیش از این نیز مورد توجه مقامات جمهوری اسلامی قرار داشت.
علیرضا پیمان پاک معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفتگویی با روزنامه شرق از دور زدن تحریمها و همچنین اعلام آمادگی و کلیدخوردن تجارت ایران با روسیه و چین، از طریق ارزهای دیجیتال خبر داده است.
علیرضا پیمان پاک در پاسخ به سوال شرق درباره اینکه در حال حاضر چه حجم از تجارت ایران با ارزهای دیجیتال انجام میشود، گفته است: «تجارتهای کشور با رمزارزها رسما شروع نشده است، اما ما سازوکار را پیاده کردیم و حدود دو سه هفته است که اعتبارسنجی آن را شروع کردهایم، یعنی افراد با عنوانهای تجاری که میخواهند، باید اعتبارسنجی شده و به ما وصل شوند.»
معاون وزیر صمت همچنین در ادامه افزوده است: «ما تقریباً در چهار، پنج کشور مختلف که مثلاً یکی از آنها چین و دیگری روسیه است، برای تجارت با ارزهای دیجیتال اعلام آمادگی کردیم و عمده مذاکرات هم برای کالاهای مصرفی است؛ یعنی کالاهایی مانند گیاهان دارویی و در روسیه برای پوشاک و کفش و صنایع غذایی مذاکره کردهایم. در چین روی محصولات پاییندستی صنایع و محصولاتی مانند خشکبار گفتوگوها انجام شده است.»
استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم پیش از این نیز مورد توجه مقامات جمهوری اسلامی قرار داشت. محمدباقر نوبخت معاون رئیس سازمان برنامه و بودجه ۱۳ شهریور ۹۹ در یک سخنرانی گفته بود «شدیدترین مرحله تحریم نفت در برابر غذا است اما الان به ایران اجازه نمیدهند یک قطره نفت بفروشد… در شرایط کنونی اگر نفتی هم به فروش برسد امکان تبادل مالی وجود ندارد.» به نظر میرسد استفاده از پول دیجیتال میتواند در این زمینه به جمهوری اسلامی یاری برساند.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی اردیبهشتماه پارسال به صرافیهای رسمی اجازه معامله رمزارز استخراج شده توسط مزارع دارای مجوز در ایران را داد و اعلام کرد این معاملات برای پرداخت ارزی کالاهای وارداتی قابل انجام است.
برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی استخراج رمزارز را نیز راهی برای درآمدزایی کشور در شرایط کاهش درآمدهای ارزی به دلیل تحریم ارزیابی میکنند.
طرح عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی: «ماینینگ» بجای فروش نفت
لطفالله سیاهکلی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از جمله مقاماتی است که درباره درآمدزایی با رمزارز اظهار نظر کرده و گفته که میتوان از «رمزارز»ها بجای «خامفروشی نفت» درآمدزایی کرد.
با اینهمه دستیابی به تجارت خارجی آزاد در شرایط تحریم با استفاده از رمزارزها چندان عملی به نظر نمیرسد. یکی از موضوعات مورد توجه اینست که «ریال» ایران تحریم نیست بلکه شرکتها و حوزه تجاری ایران مورد تحریم قرار دارد و در نتیجه جایگزینی رمزارزها به جای ارزهای فیات مانند دلار و یورو نمیتواند موانع ایجاد شده از سوی تحریمها را از پیش پای تجارت خارجی ایران بردارد.
از سوی دیگر تجربه سالهای تحریم نشان داده کشورهایی چون هند، روسیه و چین که در شرایط تحریم به ظاهر همراه جمهوری اسلامی بودهاند، از تحریمها به عنوان فرصتی برای کسب امتیاز و سود از ایران استفاده کردهاند. پیش از این نیز تهاتر نفت با کالا به عنوان راهکاری برای دور زدن تحریمها از سوی مقامات جمهوری اسلامی استفاده میشد اما در این روند کشورهای واردکننده نفت تحریمی مثل چین و هند، کالاهای بنجل و بیکیفیت و مازاد خود را به ایران تحمیل میکردند. به این ترتیب نفت را به دلیل تحریم، ارزانتر دریافت و در مقابل انبارهایشان را از تولیدات بیکیفیت و مازاد خالی میکردند!
در همین رابطه حجت عباسی کارشناس حوزه رمزارز گفته بود: «تحریمها اینگونه نیست که ما به دنبال راهی برای دور زدن آنها باشیم.» وی تأکید کرده بود تحریمها شرکتهای ایران را هدف قرار داده و «هیچکس با ما معامله نمیکند.»
پیشتر کوبا که مانند جمهوری اسلامی زیر تحریمهای شدید ایالات متحده آمریکا قرار دارد تلاش کرد رمزارزها را بطور رسمی برای بیاثر کردن تحریمها به کار بگیرد. بانک مرکزی کوبا شهریور پارسال اعلام کرد از این پس رمزارزهایی نظیر بیتکوین را به رسمیت میشناسد و بر بازار و معاملات آنها نظارت خواهد داشت.
رئیس جمهور فلسطینیتبار السالوادور نیز تابستان امسال از راهاندازی زیرساختهای این کشور برای حمایت از بیتکوین به عنوان پول رسمی خبر داد.
از سوی دیگر کشورهایی با قدرت بالای اقتصادی و سیاسی پیشتر نسبت به نابسامانی اقتصاد جهان با ورود رمزارزها به تجارت خارجی و عوارضی همچون افزایش پولشویی هشدار داده بودند و به نظر نمیرسد اجازه دهند که بویژه روسیه و جمهوری اسلامی با استفاده از رمزارز، تحریمها را بیاثر کنند. تردید نسبت به استفاده از رمزارزها نه تنها از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی، بلکه حتی از سوی هند و چین به عنوان دو اقتصاد برجسته آسیا نیز مطرح شده است.
از پاییز گذشته پیشنهاد ممنوعیت استفاده از تمام ارزهای مجازی خصوصی به دستور کار مجلس هند اضافه شد. این اقدام بهدنبال اظهارات نارندرا مودی نخستوزیر این کشور در مورد بیتکوین انجام شد که گفته بود ارزهایی مانند بیتکوین در نهایت در اختیار افراد بیصلاحیت قرار میگیرند و جوانان را فاسد خواهند کرد.
دولت چین هم با وجود فعالیت زیادی که افراد حقیقی و حقوقی در این کشور در بازار رمزارزها دارند، نسبت به از دست دادن سرمایهها در این بازار هشدار داده است. فعالیتها در حوزهی رمزارز در سرتاسر چین ممنوع شده و بسیاری از صرافیها اعلام کردند که دیگر نمیتوانند به شهروندان چینی خدمات دهند و IP کاربرانی با مبدأ چین را هم مسدود خواهند کرد.
گروه ویژه اقدام مالی(FATF) نیز در آخرین نشست خود در سال گذشته خواستار تدوین قوانینی راهنما برای شفایت در بازار رمزارزها شد. کارشناسان میگویند مطرح شده موضوع رمزارزها در نشست آخر گروه ویژه اقدام مالی(FATF) به این معناست که دولتها و نهادهای بانکی قرار است به تدریج به سمت نظارت بیشتر روی معاملات بازار رمزارزها حرکت کنند.
این مسئله میتواند بر آینده بازار رمزارزها تأثیر منفی بگذارد. چون مهمترین امتیاز سرمایهگذاری در بازار رمزارزها اینست که دولتها و بانکهای مرکزی نظارت و دخالتی در این بازار ندارند، اما حالا ممکن است محدودیتهای جدیدی برای این بازار وضع شود.