یکی از کارگران پالایشگاه آبادان روز پنجشنبه بر اثر کار در گرمای شدید جان باخت. طی تابستان‌های گذشته نیز چند مورد خبر درگذشت کارگران در استان‌های جنوبی ایران منتشر شده است. مقامات مسئول هیچ شرایط ویژه‌ای برای کارگران صنایع نفت، شهرداری یا دیگر کارگرانی که در فصل گرما ناچارند در محیط باز و زیر آفتاب کار کنند در نظر نگرفته‌اند.
به گزارش منابع کارگری، عبدالرضا سمیریان کارگر فاز دو پالایشگاه آبادان روز پنجشنبه ۶ مردادماه ۱۴۰۱ به دلیل شدت گرما و رطوبت بالای هوا، در حین کار جان باخت.
بر اساس اعلام اداره هواشناسی دمای هوای آبادان صبح روز پنجشنبه۴۷ درجه سانتیگراد و میزان رطوبت آن نیز به شدت بالا و شرجی بوده است.
منابع کارگری با تأیید خبر درگذشت عبدالرضا سمیریان نوشته‌اند «از آنجا که حاکمیت برای جان کارگران ارزشی قائل نیست کارگران تحت شرایطی سخت مجبور به ادامه کار هستند و خبری از تعطیلی نیست!»
شرایط دشوار کارگرانی که به ویژه در جنوب ایران و در پروژه‌های صنعت نفت و روی سکوهای نفتی مشغول کار هستند در فصل گرما به شکلی جانفرسا در می‌آید.
سال گذشته نیز کارگران شاغل در صنعت نفت در عسلویه طی گزارشی به کانال تلگرامی «شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت» نوشته بودند که «درجه گرمای هوا اگر از ۵۰ درجه بیشتر باشد بنا بر قانون باید کار تعطیل شود. ولی در این مورد هم تقلب میکنند و در حالی که دماسنج ماشین گرما را ۵۵ درجه نشان میدهد هوا شناسی هوای عسلویه را به اندازه هوای تهران اعلام می‌کند.»
در گزارش دیگری از شرایط دشوار کار زیر گرما در پروژه‌های نفتی جنوب آمده بود که «کارگرانی که در بخش تعمیرات کارخانجات نفت کار میکنند، شرایط به مراتب دشوارتری دارند. کارشان جداسازی نفت و گاز از داخل مخزن است. زیر تابش مستقیم آفتاب داخل مخازنی می‌روند که از چهار جهت بسته است و دمای درون آن ۷۰ درجه سانتیگراد است. به مدت یک ربع داخل مخزن کار میکنند، می‌آیند بیرون، روی بدن‌شان آب می‌ریزند و آب یخ می‌خورند و دوباره داخل مخزن برمی‌گردند. این کارگران، افراد حرفه‌ای در این کار هستند و در این پروسه لجن‌زدایی هر فرد عادی ممکن است تاب نیاورد و در این گرما از بین برود، اما با این وجود برخی از همین کارگران قوی و حرفه‌ای، دچار گرمازدگی‌های شدیدی می‌شوند و کارشان به بیمارستان می‌کشد.»
طی سال‌های گذشته همزمان با گرمتر شدن هوا در تابستان، هر ساله گزارش‌هایی از جان باختن کارگران استان‌های جنوبی ایران به دلیل گرما منتشر می‌شود. در تابستان سال ۹۶ یک کارگر ۳۱ ساله در ساعت چهار بعد از ظهر ۱۹ تیر ماه بر اثر گرمازدگی در محل کوره‌های آجرپزی در کوت عبدالله شهرستان کارون فوت کرد. چند روز بعد در خبر دیگری اعلام شد یک کارگر ۵۵ ساله کارخانه آلومینیوم‌سازی مسجدسلیمان هنگام کار در فضای باز به علت توقف عملکرد قلب و ریه جان باخت.
موسی رضایی کارگر پیمانکاری فاز ۴ و ۵ پارس جنوبی تیرماه ۹۸ بر اثر گرمازدگی جان خود را از دست داد. موسی رضایی در حال کار دچار گرمازدگی شد و در حالی از پالایشگاه پتروشیمی به همراه پزشک به بیمارستان منتقل شد که دیگر بدون علایم حیاتی بود.
ابراهیم عرب‌زاده از کارگران پیمانکاری شرکت تهران جنوب (تاسیسات مخازن و ذخیره‌سازی بندر ماهشهر) نیز امرداد مرداد ۹۹ بر اثر شدت گرما دچار گرمازدگی شد و جان خود را از دست داد. طبق گفته مسئولان محلی شبکه بهداشت و درمان، این کارگر قبل از رسیدن آمبولانس جان باخته بود. آن روزها دمای بندر ماهشهر بالای ۵۰ درجه بود و دماسنج‌ها به نقطه‌ی ذوب نزدیک شده بودند.
پس از درگذشت ابراهیم عرب‌زاده مشخص شد که شرکت پیمانکاری بی‌توجه به مقررات و در میانه بحران کرونا، شیفت‌های کاری ۱۲ ساعته زیر آفتاب داغ تابستان جنوب ایران را کاهش نداده بود. شیفت‌های ۱۲ ساعته کار در پروژه‌های نفتی جنوب کاملا مرسوم است و حتی در گرمای غیرقابل تحمل که از اواسط بهار آغاز و تا اواسط مهر ادامه دارد هم این شیفت‌ها معمولا دستخوش تغییر نمی‌شوند.
شیفت‌های طولانی حتی در فصل گرما از جمله انگیزه‌ها و دلایل اعتصاب کارگران شاغل در پروژه‌های نفتی طی دو سال گذشته بوده است.
یکی از کارگران شاغل در شرکت‌های پیمانکاری عسلویه در اینباره در گفتگو با کیهان لندن گفته بود «در گرمای ۵۰ درجه زیر آفتاب با دستگاه جوشکاری که خودش یک خورشید سوزان است کار می‌کنیم.»
او افزوده بود که در فصل گرما کارگران در شیفت ۱۲ ساعته و حتی روی داربست در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین کار میکنند.
یکی از مهندسان شاغل در پروژه‌های نفتی عسلویه نیز به کیهان لندن گفته بود که « فکر کنید کارگری که پس از شیفت طولانی در گرمای ۵۰ درجه کار کرده باید در چنین اتوبوسی مسیر خوابگاه را طی کند. من به چشم دیدم کارگران سر خود را از پنجره اتوبوس بیرون می‌آورند تا باد داغ به صورت آنها بخورد و احساس خفگی در اتوبوس‌های قراضه و مملو از جمعیت نکنند.»
اما این فقط کارگران صنعت نفت نیستند که با گرمای هوا در شرایط دشوار کار، جان آنها با تهدید جدی روبرو می‌شود. کارگران پاکبان شهرداری نیز که در فضای باز کار میکنند با وضعیتی مشابه روبرو هستند و برای آنها هم خبری از «کاهش ساعت کار» و «مزایای بدی آب و هوا» نیست.
در مناطق گرمسیر مثل استان‌های خوزستان و بوشهر و هرمزگان معمولا با گرمای شدید هوا، در بخشنامه استانداری کارمندان دولت از ساعت ۱۲ ظهر تعطیل می‌شوند ولی این بخشنامه برای کارگران پیمانکاری شهرداری و کارگران نفت و گاز اجرایی نمی‌شود. آنها حتی مجبورند روزهای تعطیل کار کنند، بی‌آنکه از مزایای تعطیل کاری بهره‌مند شوند.
در همین رابطه مصطفی نظری فعال کارگری در آبادان گفته که «در خوزستان ۸ ماه از سال هوا گرم است و به بالای ۵۰ درجه می‌رسید که البته خیلی اوقات هم اعلام نمی‌شود. بر اساس ماده ۷ قانون در مواقعی که شرایط هوا بحرانی می‌شود، باید شرایط تعطیلی به مقامات عالی استان گزارش شود. کارمندان و بخش اداری در استان معمولاً در چنین شرایط مشمول تعطیلی در اثر دمای بالای هوا می‌شوند اما حتی نگهبانان مراکز اداری و دولتی از چنین مزایایی بی‌بهره هستند.»
او افزوده بود که «کارمندان دولتی در پیک گرما تعطیل هستند. با اینکه بالاخره محیط‌های کاری آنها دارای خنک‌کننده است، اما کارگری شهرداری چطور؟ روی آسفالت داغ شب و روز کار می‌کند و بارها و بارها دچار گرمازدگی می‌شود. در همین روزها برق اهواز قطع بوده و مشکلات این چنینی نیز بر سر کارگران هوار می‌شود.»
در مورد «ماده ۷ قانون» وبسایت «دیده‌بان ایران» در گزارشی در تیرماه ۹۷ نوشت که چنین تصریحی در این ماده و در هیچ قانون و مقررات دیگری وجود ندارد و تصمیم‌گیری درباره آن به سازمان هواشناسی سپرده شده است.
«دیده‌بان ایران» نوشته است: «با مراجعه به سابقه قوانین ایران، قانونی در این رابطه پیدا نمی‌شود. جستجو در سایت دستور به عنوان سایت مرجع قوانین و مصوبات در ایران از سال ۱۲۸۵ تا ۱۳۸۷ است. بعد از این تاریخ هم مصوبه‌ای در این خصوص یافت نمی‌شود.» ماده ۷ که درباره «آلودگی هوا» به عنوان یکی از دلایل تعطیلی فعالیت‌های کاری و اجتماعی نام می‌برد چنین است: «در مواقع اضطراری که به علت کیفیت خاص جوّی، آلودگی هوای شهرها به حدی برسد که به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سلامت انسان و محیط زیست را شدیداً به مخاطره بیاندازد، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور (شهرداری‌ها و نیروی‌انتظامی جمهوری اسلامی ایران) ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای منابع آلوده‌کننده برقرار نموده و بلافاصله مراتب‌را از طریق رسانه‌های همگانی به اطلاع عموم خواهد رسانید. با برطرف شدن وضعیت اضطراری و کاهش آلودگی هوا، سازمان نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرار شده اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به‌اطلاع عموم خواهد رسانید.»
برخی کارشناسان معتقدند تصمیم‌گیرنده در شرایط گرما برای تعطیلی، سازمان هواشناسی بر اساس دماسنج‌های استاندارد خود است. برخی نیز می‌گویند مدیران مؤسسات و واحدهای تولیدی و کارخانجات و فعالیت‌های مختلف خود می‌توانند درباره تعطیلی و یا تغییر ساعات کار تصمیم بگیرند و آن را به کارکنان خود ابلاغ کنند. در هر صورت آنچه مسلّم است این است که کارگران ایران بطور کلی و در شرایط عادی نیز از شرایط ایمن کار برخوردار نیستند چه برسد به زمانی که دمای هوا به بالای ۵۰ درجه می‌رسد. مدیران مربوطه نیز هیچ مسئولیتی در قبال سلامت آنان و امکاناتی که کار را برای آنها آسان کند و یا ساعات کار را در گرمای کُشنده تغییر دهند احساس نمی‌کنند.
