ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک نشست خبری طولانی که ۱۶ اوت (۲۵ امرداد) برگزار شد و خبرنگاران با پرسشهای خود به شدت وی و سیاستهای دولت بایدن در قبال جمهوری اسلامی را به چالش کشیدند، با اشاره به اینکه ایالات متحده با متحدان اروپایی و سایر شرکاء از جمله اسرائیل در حال بررسی پاسخهای جمهوری اسلامی به پیشنهادات اروپاست، گفت ۱۶ ماه مذاکرات طاقتفرسا را گذراندیم که بسیار طولانیتر از آن زمانی بود که نیاز داشت.
یکی از مسائلی که پرایس در این نشست به آن اشاره کرد ضرورت «راستآزمایی» از فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی است. او با هشدار نسبت به خطرات رسیدن رژیم ایران به «نقطه گریز هستهای» گفت «آنچه باعث میشود بدانیم فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی مطابق برجام است و مهمتر آنکه ایران به دنبال سلاح هستهای نیست بازرسیهای آژانس است که الان ما آن را نداریم و این دقیقاً چیزی است که میخواهیم. این به نفع خود ما و شرکای ما در اروپا و همچنین به نفع اسرائیل و سایر شرکای ما در دنیاست.»
یکی از خبرنگاران در این نشست از ند پرایس در مورد اقدامات تروریستی عوامل جمهوری اسلامی علیه شهروندان و مقامات آمریکایی پرسید. این خبرنگار گفت اگر در تحقیقات ثابت شود ایران پشت سوء قصد علیه سلمان رشدی و مسیح علینژاد و دیگران بود آیا این موضوع بر سیاستهای شما تأثیر خواهد گذاشت؟
پرایس با اشاره به اینکه تحقیقات به صورت ویژه در حال انجام است گفت: «چیزهایی وجود دارد که ما قبلاً میدانستیم… واقعیتهای اساسی چیزی که ما میدانستیم و علنی هم میگوییم این است که [رژیم] ایران یک رژیم بدخیم است و در منطقه برای خرابکاری نفوذ دارد و این نفوذ بدخواهانه به نوعی فراتر از منطقه هم کشیده شده است… اتفاقاً بخش عمده تلاش ما برای محدود شدن برنامه هستهای جمهوری اسلامی از جمله برقراری نظارتهای دائمی به همین دلیل است تا مطمئن شویم این رژیم به سلاح اتمی دست پیدا نمیکند.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد با وجود حمایتهای جمهوری اسلامی از گروههای تروریستی و برنامه موشکهای بالستیک و فعالیتهای خرابکارانهی سایبری، اگر این رژیم به سلاح اتمی دست پیدا کند، مقابله با هر یک از این چالشها دشوارتر خواهد بود.»
قابل توجه است که با وجود آگاهی نسبت به این موضوع، کشورهای غربی بیش از بیست سال است گفتگو بر سر برنامههای اتمی و موشکی و تروریستی جمهوری اسلامی را «کِش» دادهاند و مرتب «پنجره» و «روزنه» و «میز مذاکره» و «مهلت» و «آخرین هفته» و «آخرین فرصت» و «متن نهایی» عنوان کرده و هربار خودشان آنها را برای تداوم مذاکرات در حالی رعایت نکردهاند که میبینند جمهوری اسلامی طی این مدت به پیشبرد برنامه اتمی خود، با نظارت آژانس و بدون نظارت آژانس، با برجام و بی برجام، ادامه داده است!
پاسخ تهران به «متن نهایی توافق» برای «احیای برجام» است یا «وقتکُشی»؟!
خبرنگار دیگری از پرایس پرسید «متأسفانه با وجود همه وعدهها الان نزدیک ۵۰۰ روز است که در حال مذاکره هستید. آنهم هم برای احیای توافقی که هم شرکای منطقهای آمریکا با آن مخالفند و هم داخل آمریکا در دو حزب با آن مخالفت شده است… خیلیها در کنگره هنوز در مورد مذاکرات متقاعد نشدهاند. با پیشرفتهایی که ایران در این سالها به دست آورده، چه در نتیجه سیاستهای دولت قبلی باشد و چه در نتیجه سیاست فعلی، اگر در این چند روز یا چند هفته آینده توافقی حاصل شود، آیا میتوان هر یک از اینها را به عقب برگرداند؟!» پرایس با توسل به «نظر» اسرائیل و کشورهای خلیج فارس پاسخ داد «مقامات بلندپایه اسرائیل نیز گفتهاند برجام در حال حاضر بهترین مسیر برای مقابله با دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی است و… کشورهای عضو شورای همکاریهای خلیج فارس نیز در بیانیهای از تلاشهای آمریکا برای مقابله با دستیابی ایران به بمب اتم حمایت کردند.»
پرایس ادامه داد: «در مورد مخالفتهای اعضای کنگره وظیفه من نیست آنها را بشنوم یا با آنها صحبت کنم… آنها مجازند نظرات خود را بیان کنند و ما مسئولیم آخرین اطلاعات از وضعیت را در اختیارشان بگذاریم… بخشی از این اطلاعات طبقهبندی شده است… اکنون اعلام کردیم زمان دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی بسیار کم شده است و دیگر بحث چند ماه نیست بلکه مسئله به چند هفته رسیده… جایگزینی بهتر از برجام وجود ندارد… اگر منظور این است برجام را کنار بگذاریم و روشی مثل فشار حداکثری را امتحان کنیم قبلاً امتحان شدهاند و نتیجه آن را دیدیم.»
در ادامه این نشست، پرایس تأیید کرد که در صورت شکست مذاکرات، آمریکا «طرح B» دارد و همچنین تأکید کرد اگر احساس کنیم که توافق هستهای در راستای منافع ملّی ما نیست یقیناً این توافق خواهد مُرد.
هنوز جزئیات دقیقی از پاسخ جمهوری اسلامی به پیشنهاد اروپا مشخص نیست با این حال برخی رسانههای رسمی رژیم ایران صحبت از آن کردهاند که اشکالات جدّی در «متن نهایی» اروپا وجود دارد. روزنامه «جام جم» وابسته به صداوسیمای حکومت در گزارشی که چهارشنبه منتشر شد نوشت «ایران در پی کشف و خنثیسازی مینهای توافق جدید است!»
همچنین به گزارش بلومبرگ شرکت خدمات مالی «گلدمن ساکس» احتمال دستیابی به معامله اتمی را در کوتاهمدت بعید میداند و حتا در صورت توافق، احتمال ورود نفت ایران به بازار جهانی تا ابتدای سال ۲۰۲۳ وجود ندارد.
کارشناسان شرکت گلدمن ساکس میگویند برای دستیابی به توافق موانع کلیدی وجود دارد از جمله درخواست جمهوری اسلامی برای دریافت تضمین از آمریکا جهت عدم خروج مجدد از برجام و یا درخواست برای دریافت غرامت در صورت خروج که آمریکا آن را نپذیرفته است.
همچنین کارشناسان گلدمن ساکس میگویند برای راضی کردن جمهوری اسلامی در توافق یکسری «مشوقهای ضعیف» ارائه شده زیرا با وجود تحریمها در حال حاضر جمهوری اسلامی روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر میکند و اهداف میانمدت هستهای خود را نیز پیش میبرد.