شماری از خانواده‌های قربانیان پرواز «پی‌اس ۷۵۲» که با موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر فراز تهران سرنگون شد از روز ۱۹ امرداد «راهپیمایی برای دادخواهی» را از شهر تورنتو آغاز کردند تا با طی یک مسافت ۴۰۰ کیلومتری مقابل دفتر جاستین ترودو نخست وزیر کانادا در شهر اتاوا تجمع کنند.
در طول مسیر تعدادی از شهروندان ایرانی از جمله چند خبرنگار به معترضان پیوستند. همچنین «انجمن خانواده جانباختگان پرواز ۷۵۲» نیز از این راهپیمایی دادخواهانه حمایت کرده است.
بهرنگ رهبری خبرنگار که از روز نخست کنار خانواده‌های قربانیان بود گزارش داده است در دوازدهمین روز این راهپیمایی (۳۱ امرداد) حرکت در مسیر به خاطر بارندگی شدید دشوار شد. با این حال خانواده‌ها قصد دارند با بهتر شدن وضعیت آب و هوا به راهپیمایی خود ادامه دهند.
روز دوازدهم هم به پایان رسید، ۲۸ کیلومتر طی شد و تنها ۷۹ کیلومتر تا دفتر نخست‌وزیر باقی مانده. امروز بارندگی داشتیم که کمی سرعت را کاهش داد.
فردا ساعت ۹ صبح از این مکان راهپیمایی شروع خواهد شد؛https://t.co/MQPspefqBq pic.twitter.com/LJTZjCQPWC— Behrang Rahbari (@BehrangRahbari) August 22, 2022
شاهین مقدم که تا روز نهم راهپیمایی با گروه همراهی می‌کرد به «کیهان لندن» می‌گوید: «در این دادخواهی اصلی‌ترین هدف تروریستی اعلام شدن سپاه است… البته دولت و مجلس کانادا تقریباً تا ۲۸ سپتامبر تعطیل است. این مسئله را از ابتدا مطرح کردم تا زمان راهپیمایی به دلیل این تعطیلی تغییر پیدا کند اما اصرار بر این بود که باید زودتر انجام شود. بنابراین هنوز مشخص نیست آیا وقتی تجمع در مقابل دفتر نخست وزیر برگزار شود کسی هست که پاسخگو باشد یا نه. برنامه این است که آنها مقابل دفتر نخست وزیر تجمع کنند تا نامه‌ای را به او تحویل دهند.»
یکسال پیش از این دادگاه عالی انتاریو تأیید کرد سپاه «عامدانه» به این هواپیما شلیک کرد و حکم به توقیف اموال جمهوری اسلامی داد اما با مانع‌تراشی دولت کانادا روبرو شد و هنوز مجوز برای توقیف این اموال صادر نشده است. شاهین مقدم درباره آخرین وضعیت این پرونده می‌گوید: «همه می‌دانند پرونده با بهانه‌تراشی دولت کانادا مواجه شد و روند تشکیل دادگاه به تأخیر افتاد اما وکیل برای گرفتن وقت از دادگاه اقدام کرده و احتمالاً همین ماه جلسه دادگاه برگزار خواهد شد. منتظریم که آیا می‌شود حکم توقیف اموال جمهوری اسلامی را گرفت یا نه.»
این دادگاه با شکایت مهرزاد زارعی، شاهین مقدم و علی گرجی تشکیل و دی‌ماه سال ۱۴۰۰ جمهوری اسلامی به پرداخت غرامت ۱۰۷ میلیون دلار محکوم شد.
مقدم که همسرش شکیبا فقاهتی و پسرش راستین مسافران آن هواپیما بودند توضیح داد: «این راهپیمایی در اعتراض به خودداری دولت جاستین ترودو از قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی کانادا برگزار شد اما واقعیت اینجاست که شماری از خانواده‌ها نمی‌خواهند پرونده این جنایت با سپاه مرتبط شود.»
او افزود: «مسئله ما با دولت کانادا کم‌کاری نیست بلکه آنها اصلاً کاری نکردند… دولت ترودو با آگاهی کامل از ماجرا اما جریان واقعی پرونده را منحرف کرد. عمر الغبرا وزیر حمل و نقل کانادا پرونده را به انکس۱۳ ارجاع داد یعنی یک پرونده‌ای که مربوط به یک جنایت تروریستی مطلق است در روندی افتاد که مربوط به تحقیقات در مورد سوانح هوایی معمول است… مسئله این است که برخی خانواده‌ها در اینکه پرونده از مسیر واقعی منحرف شود تأثیرگذار بودند.»
اختصاصی کیهان لندن: هواپیمای اوکراینی پیش از شلیک موشک دوم سیگنال‌‌های هشدار ارسال کرده بود
مقدم در ادامه گفت: «دقیقاً پنجم اکتبر سال ۲۰۲۰ نامه‌ای به دولت کانادا نوشتیم که باید سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند اما تعدادی از خانواده‌ها آن را امضاء نکردند به این بهانه که این کار سیاسی است و ما نمی‌خواهیم با سپاه طرف شویم و مخالفت کردند و فقط چهار پنج نفر امضاء کردیم.»
مهرزاد زارعی که پسرش از قربانیان سرنگونی هواپیماست می‌گوید: «کشتن مردم بی‌پاسخ نخواهد ماند و دادخواهان از پای نمی‌نشیند.» یکی از کسانی که از این راهپیمایی حمایت کرده حامد اسماعیلیون سخنگوی انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس۷۵۲ است. وی تأکید کرد نسبت به همه قربانیان جمهوری اسلامی مسئولیم و می‌جنگیم.
با وجود اختلاف نظراتی که در میان بازماندگان وجود دارد و جمهوری اسلامی نیز تلاش می‌کند از آن به سود خود و برای پراکندگی خانواده‌ها استفاده کند، اما عزم خانواده‌ها جزم است تا روند دادخواهی از کانال‌هایی که پیگیری می‌کنند به نتیجه برسد.
فیلم خبری
راهپیمایی مهرزاد زارعی به سمت اتاوا در زیر باران همچنان ادامه دارد.
او با در دست داشتن پلاکاردی خواهان قرار گرفتن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی کاناداست pic.twitter.com/2lnq3IPeJV
— Behrang Rahbari (@BehrangRahbari) August 21, 2022
پیش از این مارک آرنولد وکیل مدافع تعدادی از خانواده‌های این پرواز در جلسه دادگاه با انتقاد از عملکرد دولت این کانادا در روند رسیدگی به این پرونده، خواستار مصادره اموال جمهوری اسلامی شده بود اما در همان دادگاه دیس ویسکا نماینده دولت کانادا خواستار رد درخواست خانواده‌های کشته‌شدگان پرواز اوکراینی برای توقیف اموال و منافع جمهوری اسلامی ایران در کانادا شد.
یک دادگاه در استان انتاریوی کانادا سال گذشته ابتدا حکم داد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «عامدانه» هواپیمای اوکراینی را سرنگون کرد و پس از هشت ماه، در اوایل سال ۲۰۲۲ نیز مبلغ حدود ۸۴ میلیون دلار به اضافه‌ی بهره بانکی را برای پرداخت غرامت به شش خانواده از کشته‌شدگان تعیین کرد.
هنوز در ایران وضعیت ۱۰ افسر سپاه پاسداران که ادعا می‌شود در شلیک به هواپیما مقصر بودند روشن نیست. برخی منابع می‌گویند دولت کانادا همچنان خانواده‌ها و وکلای آنها را برای منحرف کردن پرونده تحت فشار قرار می‌دهد زیرا نمی‌خواهد موضوع قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی کانادا مطرح شود.
بر اساس آخرین گزارش‌ها در ایران بعضی خانواده‌های قربانیان دریافت غرامت را پذیرفته‌اند اما شماری دیگر همچنان تحت فشار قرار دارند تا دریافت غرامت را بپذیرند و از شکایت خود صرف نظر کنند. جمهوری اسلامی می‌خواهد با پرداخت مقداری پول به عنوان «غرامت» پرونده‌ی این جنایت هولناک مختومه اعلام شود.
