در پایان هشتمین هفته از اعتراضات سراسری ایران شمار جانباختگان به ۳۳۹ تن افزایش یافته و هزاران نفر در شهرهای مختلف بازداشت شده و برگزاری دادگاه رسیدگی به اتهامات آنها نیز در چند شهر آغاز شده است. جمهوری اسلامی با وجود نخنما شدن سناریوهای مضحک درباره جانباختگان، همچنان به سناریوسازی ادامه میدهد.

خبرگزاری هرانا ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، اعلام کرده که ۳۳۹ تن در فاصله ۲۶ شهریور تا ۲۱ آبان امسال در اعتراضات کشته شدهاند و در میان آنان ۵۲ نفر کودک هستند.
بر اساس این گزارش در فاصله ۲۶ شهریور تا ۲۱ آبان دستکم ۱۵ هزار و ۳۴۵ معترض در شهرهای مختلف بازداشت شدهاند که هویت یکهزار و ۹۸۱ تن از آنها مشخص شده. همچنین در این مدت ۴۴۲ دانشجو از ۱۳۷ دانشگاه معترض کشور بازداشت شدهاند و شمار شهرهایی که انقلاب مردم علیه جمهوری اسلامی در آنها جریان داشته به ۱۴۰ شهر افزایش یافته است.
نهادهای رسمی جمهوری اسلامی تا کنون گزارش جامعی از جانباختگان، مجروحان و بازداشتشدگان خیزش ملی ارائه ندادهاند اما در مواردی که هویت جانباختگان منتشر شده مقامات جمهوری اسلامی اقدام به سناریوسازی کرده و حاضر به پذیرش مسئولت کشتن مردم معترض در خیابان و بازداشتگاهها نمیشوند.
خودکشی، سکته، تصادف و حتا مصرف زیاد مواد مخدر از جمله مواردی هستند که مقامات جمهوری اسلامی برای علت جان باختن معترضان ادعا کرده و خانواهها را هم برای تکرار همین ادعاهای دروغین زیر فشار قرار میدهند. علی آبیار دانشآموز ۱۷ ساله در استان آذربایجان غربی از جمله جانباختگانی است که مقامات حکومتی ادعا کردهاند «سکته» علت از دست رفتن جان وی بوده است. به ادعای رئیس آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی این دانشآموز دچار «عارضه قلبی» شده و با وجود رساندن «فوریتهای پزشکی» و انجام «عملیات نجات» و «تلاش پزشکان» بیمارستان، درگذشته است!
نوید بادپا ۲۳ ساله و دانشجوی رشته بیهوشی دانشگاه آزاد ورامین در اعتراضهای سراسری با شلیک گلوله مأموران حکومتی جان باخته اما خانواده او زیر فشار قرار گرفتند تا علت درگذشت او «تصادف» اعلام شود. این جوان اهل ترکمنصحرا بوده و به گفته منابع آگاه پیکر او مخفیانه و در سکوت کامل و بدون حضور نزدیکانش، در روستای پدری او دفن شده است. نوید بادپا متولد سال ۱۳۷۸ بود و اینک در روستای کوچکخرطوم به خاک سپرده شده است.
سارینا ساعدی نوجوان ۱۶ ساله ساکن سنندج نیز به دلیل اصابت ضربات باتوم مأموران به سرش در اعتراضات جان باخته است. دایی سارینا اعلام کرده که خواهرزادهاش با حضور گسترده نیروهای امنیتی و با حضور چند تن از اعضای خانواده به خاک سپرده شد. مأموران امنیتی پدر سارینا را زیر فشار قرار دادند تا ادعا کند دخترش در خانه و به دلیل «مصرف مواد مخدر و یا روانگردانها به صورت اتفاقی و یا خودکشی» جان باخته است.
نسرین قادری شهروند مریوانی که در جریان اعتراضات تهران با ضربات باتوم به سرش به کما رفت و ۱۳ آبانماه در یکی از بیمارستان تهران جان باخت نیز از دیگر اهداف سناریوسازی جمهوری اسلامی است. در ابتدا عنوان شد که این زن جوان به دلیل آنفولانزا و بیماریهای زمینهای و تشنج جان باخته اما چند روز بعد دادستان شهریار مدعی شد که نسرین قادری به دلیل «مسمومیت ناشی از مصرف الکل متانول» جان خود را از دست داده است!
یلدا آقافضلی دختر جوان ۱۹ ساله نیز چهارم آبان در تهران بازداشت شد اما چند روز پس از آزادی موقت از بازداشت، خودکشی کرد و جان باخت. مراسم خاکسپاری این دختر جوان در جوّ امنیتی سنگین و با حضور گسترده مأموران برگزار شد. در روزهای گذشته دو فایل صوتی از این دختر جوان منتشر شده که از بازداشت وحشیانه وی در نزدیکی دانشگاه تهران و همچنین ضرب و جرح شدید او در بازجویی حکایت دارد. امروز ۲۳ آبان قوه قضاییه حتا خبر خودکشی وی را پس از آزادی از زندان تکذیب کرد و گفت بر اثر مصرف زیاد ماده مخدر شیشه جان خود را از دست داده است! این در حالیست که برای خودکشی با هر مادهای از جمله مواد مخدر نیز میبایست مقدار زیادی از آن را مصرف کرد! معلوم نیست قوه قضاییه چگونه تشخیص داده که یلدا آقافضلی خودکشی نکرده است!
همزمان همچنان شمار زیادی از بازداشتشدگان همچنان در زندان بسر میبرند. برای هزاران نفر پرونده قضایی تشکیل شده و برگزاری دادگاهها نیز در چند شهر آغاز شده است. محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور نیز روز یکشنبه ۲۲ آبانماه از برگزاری دادگاهها برای شمار بیشتری از معترضان بازداشت شده خبر داد و گفت که دادگاه برخی از بازداشتشدگان اعتراضات برگزار شده که «ممکن است بخشی از این دادگاهها رسانهای شود».
مقامات قضایی جمهوری اسلامی از صدور بیش از ۷۵۰ کیفرخواست برای معترض بازداشتی فقط در سه استان ایران خبر دادهاند. عبدالمهدی موسوی رئیس کل دادگستری استان مرکزی روز یکشنبه اعلام کرد ۲۷۶ نفر از معترضان دستگیرشده این استان «مجرم تشخیص داده شدند».
مجتبی قهرمانی رئیس کل دادگستری هرمزگان از صدور کیفرخواست برای پرونده ۱۶۴ تن از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری کنونی در این استان خبر داد. او «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور، فعالیت تبلیغی علیه نظام، اخلال در نظم عمومی، اغتشاش و تحریک مؤثر به قتل، تمرد توأم با ضرب و جرح مأموران و تخریب و تحریق اموال عمومی و دولتی» را از اتهامات این شهروندان اعلام کرد.
اسدالله جعفری رئیس کل دادگستری استان اصفهان نیز از صدور ۳۱۶ فقره کیفرخواست در خصوص بازداشت شدگان اعتراضات اخیر، در این استان خبر داد. همچنین به گفته وی برای ۱۲ شهروند بازداشت شده در جریان اعتراضات حکم صادر شده است.
پیش از این و در هفته گذشته علی القاصی مهر رئیس کل دادگستری استان تهران اعلام کرده بود که تا کنون حدود هزار کیفرخواست برای معترضان دستگیر شده در اعتراضات تهران صادر شده. علی القاصی مهر مردم معترضی را که در اعتراضات خیابانی شرکت کرده و بازداشت شدهاند «آشوبگر» و «اغتشاشگر» خطاب کرده و مدعی شده شماری از بازداشتشدگان «دارای اتهامات سنگینی از جمله ضرب و جرح یا به شهادت رساندن ماموران حافظ امنیت، به آتش کشیدن اموال عمومی و تعرض به نوامیس مردم» هستند.
در این میان برخی معترضان بازداشتشده با اتهامات سنگینی چون «محاربه» و «فساد فی الارض» روبرو شدند که میتواند زمینهساز صدور حکم اعدام برای این افراد باشد.
برای نمونه پرهام پروری که در جریان اعتراضات شهر تهران بازداشت شده با اتهام «محاربه» در خطر صدور حکم اعدام قرار دارد. پدر پرهام روز یکشنبه ۲۲ آبان در پیامی ویدئویی اعلام کرد که فرزندش در حال بازگشت از محل کار «به شلوغیها» برخورده و بازداشت شده است. او اتهام «محاربه» را سزاوار فرزندش ندانسته و از سازمانها و نهادهای داخلی و بینالمللی حقوق بشری کمک خواسته است. پرهام پروری، تکفرزند خانواده، دانشآموخته رشته مهندسی و شاغل در یک شرکت فنی در تهران و همچنین قهرمان و مربی شنا است.
پیش از این کانون حقوق بشر ایران هشدار داده بود که ۹ تن از دستگیرشدگان اعتراضات سراسری که روز شنبه ۷ آبان اولین جلسه دادگاهشان برگزار شد، در خطر صدور حکم اعدام قرار دارند. این نهاد نام این افراد را محمد قبادلو، سامان صیدی، محسن رضازاده قراقلو، سعید شیرازی، محمد بروغنی، ابوالفضل مهری، حسین حاجیلو، منوچهر مهمان نواز و سهیل خوشدل اعلام کرده است.
حسین فاضلی هریکندی رئیس کل دادگستری استان البرز نیز روز شنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۱ از صدور کیفرخواست برای ۱۱ شهروند شامل ۱۰ مرد و یک زن خبر داده است. این شهروندان در ارتباط با پرونده کشته شدن یک بسیجی با اتهاماتی همچون «فساد فیالارض» روبرو شدند.
برخی دیگر از متهمان نیز به زندان محکوم شدهاند. امیرحسین بریمانی شاعر و کارگردان به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده. او به خانواده خود گفته بود در زندان فشافویه نگهداری میشود. بازداشت وی در سوم مهرماه بوده و خانواده او میگوید به وکیل دسترسی نداشته است.
خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضائیه روز یکشنبه از صدور حکم ۵ تا ۱۰ سال زندان برای پنج تن از بازداشتشدگان اعتراضات سراسری خبر داد و افزود که یکی از معترضان بازداشت شده نیز به «اعدام» محکوم شده است. یکی از محکومان به اعدام ٰٰسامان صیدی معروف به سامان یاسین خواننده رپ اهل کرمانشاه و ساکن تهران است که ۱۰ مهر در خانهاش بازداشت شد و دادگاه انقلاب اسلامی وی را به دلیل حضور در اعتراضات سراسری به اعدام محکوم کرد. او در اوین حق ملاقات ندارد و هیچ خبری از وضعیت وی در دست نیست.
بازداشت معترضان و بازداشت سازمانیافته فعالان مدنی و سیاسی همچنان ادامه دارد. ابوذر نصرالهی وکیل دادگستری روز گذشته از بازداشت کیانوش سنجری روزنامهنگار و فعال سیاسی خبر داد و گفت که او پس از احضار به دادسرای اوین بازداشت شده است. این وکیل دادگستری به وبسایت «امتداد» گفت: «در پی احضار موکلم به دادسرای اوین، روز یکشنبه به این دادسرا مراجعه کردیم که کیانوش سنجری، فعال سیاسی، پس از تفهیم اتهام بازداشت شد.»
کیانوش سنجری روز شنبه بیست و یکم آبان ماه تصویری از برگه احضاریه خود را در صفحه توییترش منتشر کرد که به امضای محمد جواد رستمی بازپرس شعبه ۱ دادسرای انقلاب اسلامی اولین رسیده و دلیل احضار نیز «ادای توضیحات» و «دفاع از اتهام انتسابی»عنوان شده بود.
او در ادامه نوشته بود که «بر اساس ابلاغیه روز شنبه به همراهم وکیلم آقای ابوذر نصرالهی به دادسرای امنیت اوین مراجعه کردم. بازپرس نبود. قرار شد در روزهای آینده مراجعه کنم.»
همچنین بنا بر اعلام سازمان گزارشگران بدون مرز، از هنگام آغاز اعتراضات سراسری تا کنون دستکم ۴۲ روزنامهنگار از جمله نیلوفر حامدی، الهه محمدی، یغما فشخامی، نازیلا معروفیان، مجتبی رحیمی، سعیده فتحی، مهرنوش طافیان، ماندانا صادقی در ایران بازداشت شدهاند.
هشت تن از ۴۲ روزنامهنگار بازداشت شده پس از مدتی آزاد شدند اما دستکم ۳۴ روزنامهنگار از جمله ۱۵ روزنامهنگار زن همچنان در زندان بسر میبرند.