این پروژه و ویدئوها از سوی «مرکز ارتباطات صلح» (سی‌پی‌سیCPC) متشکل از کارشناسان و پژوهشگران کشورهای مختلف مستقر در ایالات متحده آمریکا تهیه شده و در همکاری با کیهان لندن انتشار می‌یابد.
در زمان طولانی بین جنگ‌های حماس و اسرائیل، مردم فلسطین ساکن نوار غزه در شرایط سختی بسر می‌برند و به نوعی از دنیای خارج جدا شده‌اند. آنها از ابراز عقیده در مورد واقعیت کنونی زندگی خود و یا آینده که با ایدئولوژی حماس همخوانی ندارد، ممنوع هستند. روزنامه‌نگاران خارجی مستقر در غزه نیز نمی توانند در مورد تنوع دیدگاه‌ها در داخل خاک بدون خطر اخراج توسط مقامات حماس گزارش دهند.
برای کمک به غلبه بر این محاصره اطلاعاتی، «مرکز ارتباطات صلح» با ده‌ها تن از شهروندان غزه از همه قشرها مصاحبه کرده و سخنان آنان را برای اطلاع افکار عمومی جهان در مجموعه‌ی «شنیده‌هایی از غزه» منتشر می کند. کیهان لندن خوشوقت است که با این مرکز در انتشار این پروژه به زبان فارسی همکاری می‌کند، در حالی که برخی رسانه‌ها در هماهنگی با این مرکز آنها را به زبان انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، پرتغالی و عبری نیز منتشر می‌کنند. در این پروژه ۲۵ کلیپ تهیه شده که به تدریج منتشر خواهند شد.
غیث العمری کارشناس ارشد «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» در ارتباط با این پروژه می‌گوید: «درباره تأثیر سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل بر جمعیت غیرنظامی غزه زیاد گفته شده اما رفتار حماس که حاکمان اصلی نوار غزه هستند و فضایی ظالمانه و خفقان‌آور بر اکثریت ساکنان آن تحمیل کرده‌اند، بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پروژه «شنیده‌هایی از غزه» یک تلاش قابل ستایش جهت فراهم کردن بستری برای مردم عادی غزه و برقراری ارتباط آنان با مخاطبان بین‌المللی است.»
«مرکز ارتباطات صلح» با بازتاب فضای وحشتی که توسط مقامات حماس بر نوار غزه حاکم شده، تصمیم گرفت تا سخنان مصاحبه‌شوندگان را با انیمیشن بجای چهره‌ی واقعی آنها منتشر کند. غیث العمری می‌گوید «تصاویر دلخراش الهام گرفته از این محدودیت‌ها، بازگویی واقعیت‌های غزه را قوی‌تر می‌کند: هر شخصیت انیمیشن بیانگر یک قضیه بزرگتر است، و همگی داستانی را روایت می‌کنند که به ندرت از غزه شنیده می‌شود.»
«مرکز ارتباطات صلح» یک سازمان غیرانتفاعی در نیویورک است و تلاش می‌کند تا فرهنگ مدارا و تفاهم را بسی فراتر از مرزهای «هویتی» تقویت کند و و روابط بین فلسطینی‌ها، اسرائیلی‌ها و ساکنان منطقه را به منظور تسهیل توسعه در خاورمیانه بهبود بخشد. دنیس راس دیپلمات ارشد آمریکایی ریاست هیئت مدیره این مرکز را بر عهده دارد.
مدیر این مرکز، جوزف برود، گفت که پروژه «شنیده‌هایی از غزه» به چالشی سازنده بین طرفین مباحث بین‌المللی درباره امور غزه دامن می‌زند: «از یکسو، کسانی را که ستیزه جویی حماس را توجیه می‌کنند، به چالش می‌کشد تا بین حمایت از حماس که فلسطینی‌ها را سرکوب می‌کند و پشتیبانی از فلسطین یکی را انتخاب کنند. همچنین امیدواریم که دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی که با کمک مستقیم به حماس برای کمک به مردم فلسطین در غزه تلاش می‌کنند، شواهد قابل توجهی مبنی بر ابهامات مالی حماس را که از این واقعیات به دست می‌آید، بررسی کنند. از سوی دیگر، این پروژه بسیاری از مخالفان حماس را با این واقعیت روبرو می‌کند که در حالی که شهروندان بسیاری در غزه خواهان آینده‌ای روشن و صلح‌آمیز هستند، برای توانمند ساختن آنها چه کاری می‌توان انجام داد.»
۱
«به من نگو چگونه مقاومت کنم»
«ایاد» هرجا در غزه می‌رود، رهبران حماس را می‌بیند که به او خیره می‌شوند. عکس‌ها و شعارهایشان دیوارها و کوچه ها را پوشانده است. «ایاد» با کنایه می‌پرسد: «اینجا شهر است یا پادگان نظامی؟!» وقتی می‌شنود که اهالی غزه خود را «آماده شهادت» می‌دانند، ناامید می‌شود و می‌گوید: «بسیار خوب، فلسطین آرمان ما و عادلانه است، اما به این معنی نیست که باید همچنان به کشتار فلسطینیان بدون هیچ نتیجه‌ای ادامه داد.»
در حالی که انتقاد علنی از جنگ‌افروزی‌های حماس بسیار کم است اما نگاه دقیق‌تر نشان می‌دهد که مردم عاقلانه بودن این درگیری دائم را به پرسش می‌کشند. در ماه اوت ۲۰۲۲ در یک تصمیم نادر که حماس از شلیک موشک به اسرائیل در دوره‌ای که تنش بسیار شدید شده بود خودداری کرد، ۶۸ درصد از مردم غزه از این تصمیم حمایت کردند. حلیمه جندیه، مادر غزه، با اشاره به آسیب‌هایی که فرزندانش از جنگ ۲۰۱۴ هنوز تحمل می‌کنند، به نیویورک تایمز گفت: «ما نمی‌خواهیم حماس موشک شلیک کند. ما جنگ دیگری نمی‌خواهیم.» نظرسنجی دیگری در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که ۵۳ درصد از مردم غزه تا حدودی موافق هستند که «حماس باید از خواست نابودی اسرائیل دست بردارد و راهکار دو کشور را بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ بپذیرد.»
به نظر می‌رسد نشانه‌هایی که بیانگر افزایش نارضایتی مردم نوار غزه از ایدئولوژی و سیاست‌های حماس است دست‌کم گرفته می‌شود آنهم در حالی که با توجه به یافته‌های اخیر ۶۲ درصد از مردم غزه معتقدند که «نمی‌توانند بدون ترس از مقامات حماس انتقاد کنند». یکی از مخالفان حماس به شرط ناشناس ماندن به مجله +۹۷۲ صحبت گفت: «ما چهار جنگ وحشتناک را پشت سر گذاشتیم و هیچ چیز به دست نیاوردیم.»
۲
«برادرم از اینجا رفت»
برادر «فاطمه» به عنوان یک دستفروش در خیابان کار می‌کرد و سبزیجاتی را که مادرشان پرورش می‌داد می فروخت. اما پلیس حماس در غزه اجناس او را مصادره می‌کرد و از او رشوه می‌خواست تا به او اجازه کار بدهد. آنها او را با زندان و ضرب و جرح و بدتر از اینها تهدید می‌کردند.
تحت حاکمیت حماس، مرز بین مالیات و فشار و رشوه محو شده است. بر اساس نظرسنجی فلسطینی‌ها، ۷۳ درصد از مردم فلسطین معتقدند نهادهای حماس فاسد هستند. در سال ۲۰۱۹، پس از اعمال یکسری مالیات جدید توسط حماس، حدود هزار نفر از مردم غزه یک تظاهرات خیابانی با عنوان «ما می‌خواهیم زندگی کنیم» برگزار کردند. یکی از معترضان گفت: «ده‌ها تن از مقامات حماس ثروت خود را از طریق فساد مالی افزایش داده‌اند در حالی که جیب مردم ما را با تحمیل مالیات بیشتر و نادیده گرفتن فقر ما می‌زنند.» در سال ۲۰۲۲، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده یک مقام مالی حماس و شبکه‌ای از افراد و شرکت‌های وابسته به حماس را به دلیل سرمایه‌گذاری بیش از پانصد میلیون دلار در یک روند سرمایه‌گذاری مخفی تحریم کرد و خاطرنشان کرد که حماس از این طریق «مبلغ هنگفتی درآمدزایی داشته در حالی که غزه بی‌ثبات و مردم با شرایط سخت معیشتی و اقتصادی روبرو هستند.»
همین فساد و اخاذی که «فاطمه» تعریف می‌کند، بسیاری از مردم غزه از جمله برادر او را به فرار از نوار عزه واداشته است. یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که ۴۸ درصد از مردم غزه خواهان مهاجرت هستند. در حالی که اقدام به مهاجرت سفری خطرناک است و مهاجران را با اخاذی بیشتر در بازار سیاه و توسط قاچاقچیان روبرو می‌کند. یک مادر ساکن غزه می‌گوید که چگونه برای فرار دختر اوتیست خود به بلژیک یازده هزار دلار هزینه کرد. بسیاری نیز در تلاش برای فرار جان خود را از دست می‌دهند. در سال ۲۰۱۴ نزدیک به ۴۰۰ شهروند غزه در حمله قاچاقچیان به قایق آنها آنها را برای فرار سوار کرده بودند غرق شدند. یک مرد جوان می‌گوید «کسی در اینجا نیست که فردی را نشناسد که به ترکیه مهاجرت کرده که اعضای بدنش را بفروشد تا به والدینش کمک کند… حماس از خود به عنوان مقاومت در برابر اشغال تمجید می کند، اما خودشان در کاخ هایی با پاسپورت قطری خود زندگی می‌کنند که بهایش را ما می‌پردازیم!»
۳
«دوباره با سنگ…»
وقتی مأموران حماس برای قطع برق خانه «احمد» آمدند، پسرعموی او که کودکی مبتلا به سندرم داون بود، سعی کرد جلوی آنها را بگیرد. آنها او را مورد ضرب و جرح قرار دادند و با گلوله‌های جنگی به درون خانه شلیک کردند. پس از آپلود فیلم «احمد» از این حادثه در شبکه‌های اجتماعی، این کلیپ در فضای مجازی دست به دست منتشر شد و او سه روز بعد را در فرار از دست مأموران امنیتی حماس می‌گذراند.
حماس بطور معمول از روش‌های قهری و خشونت‌آمیز برای ساکت کردن منتقدان استفاده می‌کند. بر اساس یک نظرسنجی در فلسطین مربوط به سال ۲۰۲۲، ۲، ۶۲ درصد از فلسطینی‌ها معتقدند «مردم در نوار غزه نمی‌توانند بدون ترس از مقامات حماس انتقاد کنند.» این ترس دلیل دارد: تحقیقات دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسید «از زمانی که حماس در ژوئن ۲۰۰۷ کنترل غزه را به دست گرفت، مسئولان حماس منتقدان را مورد آزار و اذیت قرار داده و افرادی را که در بازداشت بودند مورد سوء استفاده و خشونت قرار دادند.» در این گزارش آمده است، پس از اینکه یکی از روزنامه‌نگاران غزه از رهبران حماس در فیس‌بوک پرسید: «آیا فرزندان شما هم مانند ما روی زمین می‌خوابند؟» او دستگیر و به «سوء استفاده از فناوری» متهم شد! مأموران امنیتی حماس به او گفتند که «این کار ممنوع است! علیه حماس بنویس و ما به شما شلیک خواهیم کرد!»
۴
«رقص دَبکِه را به ما برگردانید!»
«مریم» یک رقصنده حرفه‌ای دبکه، رقص سنتی عربی منطقه، است و به قدرت هنر برای بهبود اوضاع جهان اعتقاد دارد. اما پس از اینکه حماس در سال ۲۰۰۷ کنترل نوار غزه را به دست گرفت، به او گفتند که رقصیدن را کنار بگذارد و بجای آن قرآن بخواند! پس از اینکه او نپذیرفت، شروع به تهدید خانواده‌اش کردند. «مریم» در این زمینه تنها نیست. حماس از زمان به دست گرفتن قدرت، آزادی‌های اساسی زنان و بیان هنری توسط آنان از جمله رقص را که غیراسلامی تلقی می‌شود، سرکوب کرده است. در ژوئیه ۲۰۲۲حماس کنسرت‌های خیابانی را هم ممنوع کرد. یک موزیسین به المانیتور گفت: «حماس اقدامات ناعادلانه‌ای را به اجرا گذاشته چون هنر و موسیقی را خلاف قوانین اسلامی می‌داند». حماس همچنین در سال ۲۰۲۱ مقرر داشت که زنان برای سفر به اجازه سرپرست مرد نیاز دارند. این سازمان پیشتر در سال ۲۰۱۸ یک کانال تلویزیونی زنان را مسدود کرده بود و فعالیت مدرسه باله برای دختران را نیز ممنوع کرد. در سال ۲۰۱۷ به بهانه «محافظت از زنان و کودکان» حضور شهروندان با سگ را در خیابان‌ها ممنوع اعلام کرد. پیش از آن در سال ۲۰۱۳ یک ماراتن که از سوی سازمان ملل متحد تدارک دیده شده بود، پس از تصمیم حماس مبنی بر ممنوعیت حضور زنان در این مسابقه لغو شد. در این سازمان هیچ نشانه‌ای از تغییر مسیر دیده نمی‌شود.
۵
«مثلث برمودا»
میلیاردها کمک خارجی به غزه سرازیر شده است. اما «اسماعیل» می‌گوید انگار همه اینها را دریا بلعیده است! او می گوید: «غزه مثل مثلث برمودا است. هر چیزی که وارد آن شود، ناپدید می‌شود.»
بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ نهادهای مختلف سازمان ملل متحد نزدیک به چهار و نیم میلیارد دلار کمک به غزه ارسال کردند. قطر نیز یک میلیارد و سیصد میلیون دلار دیگر از سال ۲۰۱۲ به نوار غزه داده است. با این حال وضعیت معیشتی ساکنان غزه اسفبار است. سازمان حماس ادعا می‌کند با وجود نقش فعالی که در توزیع کمک‌های دریافتی ایفا می‌کند ما «به یک سنت» هم از این کمک‌های بین المللی دست نمی‌زند. با این حال، بیشتر مردم به حماس بدبین هستند. یک نظرسنجی به تازگی نشان داد که ۷۳ درصد از مردم غزه معتقدند نهادهای تحت مدیریت حماس فاسد هستند. گاهی حماس در دزدی آشکار هم گیر افتاده است. در سال ۲۰۰۹ پس از سرقت چند صد تن آرد، پتو و سایر کمک‌های بین‌المللی توسط افراد مسلح حماس، سازمان ملل برای مدت کوتاهی مجبور شد ارسال این کمک‌ها را متوقف کند. یک سخنگوی UNRWA (آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک) به نیویورک تایمز گفت: «آنها مسلح بودند و ما نه!»
۶
«امکان هیچ صلحی با آنها در کار نیست»
«بسما» داروساز دارای مجوز در غزه، بارها توسط حماس به دلیل وابستگی به سازمان «فتح» مورد آزار و اذیت قرار گرفت. پس از اینکه او داروخانه خود را باز کرد، حماس داروخانه‌ی وی را از بازار خارج کرد و او را مجبور ساخت که آن را تعطیل کند. حکومت حماس در غزه که از سال ۲۰۰۷ پس از نبرد مرگبار با نیروهای سازمان «فتح» و تشکیلات خودگردان آغاز شد، با ترکیبی از روش‌هایی خشونت‌آمیز و غیرخشونت‌آمیز برای نابودی همه مخالفان سیاسی تلاش می‌کند. در سال‌های پس از تسلط حماس، مقامات تشکیلات خودگردان (به رهبری محمود عباس) این سازمان را متهم کردند که «تفنگ‌هایش را به سمت اعضای فتح نشانه گرفته است». همچنین نهادهای مدنی حقوقی سوء استفاده مداوم و قتل‌های دوره‌ای توسط حماس را مستند کردند. در سال ۲۰۱۴، گزارش سازمان عفو بین‌الملل با عنوان «گردن‌های به دار آویخته» به مستند ساختن آدم‌ربایی، شکنجه و قتل فلسطینی‌ها توسط نیروهای حماس در جریان درگیری ۲۰۱۴ و سوء تحرکات جدی سرکوبگرانه‌ی این سازمان علیه اعضای فتح و اعضای سابق نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین در غزه پرداخت. با ابزارهای مختلفی که حماس از طریق آنها یک شبکه حمایتی ایجاد کرده به اعضای خود کمک می‌کند و همزمان دیگر فلسطینی‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد و از امکانات محروم می‌کند. اما به ظاهر در همه جا زندگی عادی و روزانه جریان دارد. ده‌ها هزار نفر بر اساس وفاداری به این سازمان در خدمات دولتی به کار گرفته شده و ارتقاء یافته‌اند و به بسیاری دیگر سهم‌های سودآوری در معاملات تجاری متعلق به حماس داده شده است. در همین حال، پزشکان و سایر متخصصان پزشکی به دلیل حفظ ارتباط با سازمان «فتح» خودسرانه اخراج شده اند. در عمل با وجود مشکلات مزمن در مسائل درمان و بهداشت، بسیاری از کلینیک‌ها به همین دلیل تعطیل شده‌اند.
۷
«سیاست دهان بستن»
«ماها» زمانی آرزو داشت در زادگاهش غزه روزنامه‌نگار شود، اما دیگر برای این آرزو تلاش نمی‌کند. ابتدا صفحه فیس بوک او را حذف کردند. سپس حماس به او گفت: «اگر دست از این کارها نکشی، ممکن است اتفاق بدی برای خانواده‌ات بیفتد.» سازمان حماس کنترل شدیدی بر رسانه‌های مستقر در غزه دارد. «خانه آزادی» برای «رسانه‌های آزاد و مستقل» در نوار غزه نمره چهاردهم (۴/۰) می‌دهد و به «تداوم دستگیری، بازجویی و در برخی موارد ضرب و جرح و شکنجه خبرنگاران در غزه» اشاره می‌کند. حماس اغلب خبرنگاران را با تهدید خانواده‌های آنها ساکت می کند. در اکتبر سال ۲۰۲۲، یکی از فعالان رسانه‌ای غزه پس از تهدید یک عضو حماس علیه والدین‌اش، ویدئویی از این تهدید را منتشر کرد. چند هفته بعد، به گفته فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، گزارشگر دیگری توسط حماس پس از افشای مشارکت این سازمان در عملیات قاچاق از غزه به اروپا توسط حماس دستگیر شد. در بازجویی توسط دستگاه امنیتی حماس، به او گفته شد که «به محدوده‌ی ممنوعه پا گذاشته است». گزارش IFJ (فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران) می افزاید که مأموران امنیتی به خانه‌ی وی نیز هجوم برده و خانواده او را تهدید کردند.
۸
«پیروزی کجاست؟»
«عثمان» می‌گوید: «در دوران انتفاضه اول و دوم، ما به چیزی به نام مقاومت اعتقاد داشتیم. اما امروز «مقاومت» به یک تجارت تبدیل شده است.» او می‌گوید که همه دکه‌های سیگارفروشی و کافه‌ها مجبورند «باج حمایت» به حماس بپردازند و وقتی جنگ شروع می‌شود، «حماس در پناهگاه‌های خود می‌نشیند در حالی که ما باید بار اصلی جنگ را تحمل کنیم. در پایان هم بدون اینکه چیزی به دست بیاید به ما می‌گویند این یک پیروزی است!»
سازمان حماس از بدو تأسیس خود یک تصویر فساد ناپذیری از خود به نمایش گذاشته است. در سال ۲۰۰۶، نامزدهای حماس با شعار «اصلاحات و تغییر» با موفقیت در انتخابات فلسطین در غزه شرکت کردند. آنها وعده «نسل جدیدی از رهبری اسلامی» را دادند که «آماده به اجرا درآوردن اصول مبتنی بر ایمان در محیطی از مدارا و وحدت بود» و «شفافیت در دولت» را متعهد می‌شد.
در عوض، حماس به ایجاد اقتصادی مبتنی بر حمایت و جانبداری سیاسی پرداخت و تعرفه‌های سنگینی بر خدمات اساسی از جمله مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی تحمیل کرد. سپس از انزوای غزه در شرایط بسته برای ایجاد و نهادینه کردن یک شبکه قاچاق که بطور انحصاری آن را کنترل می‌کرد، استفاده نمود. پنج سال پس از به دست گرفتن قدرت، شبکه تونل‌های قاچاق حماس سالانه نیم میلیارد دلار کالا جابجا می‌کردند و بیش از چهارده و نیم درصد «عوارض واردات» وضع کرد. همانطور که یکی از قاچاقچیان می گوید «انتخاب درواقع این است که یا به حماس پول بدهی یا به تو شلیک می‌شود». در همین حال، با وجود فقیر شدن غزه، حماس یکسری مالیات برای تأمین بودجه غیرشفاف خود وضع کردکه حتی هدف آن نیز مبهم است. در یک گزارش آسوشیتدپرس آمده است، حماس «خدمات کمی در ازای این مالیات‌ها ارائه می‌کند و بیشتر پروژه‌های کمک‌رسانی و امدادی تحت پوشش جامعه بین‌المللی است».
جای تعجب نیست که یک نظرسنجی در فلسطین نشان می دهد که ۷۳ درصد از مردم غزه معتقدند نهادهای تحت مدیریت حماس فاسد هستند.
زمانی که حماس جنگی را آغاز می کند، مردم عادی غزه بهای سنگین‌تری را می‌پردازند. همانطور که یک جوان ساکن غزه به فایننشال تایمز گفت: «وقتی اسرائیلی‌ها آمدند، حماس رفت و در تونل‌ها پنهان شد و ما را بیرون تنها گذاشت.» یکی از شرکت‌کنندگان در جنبش اعتراضی «ما می‌خواهیم زندگی کنیم» در سال ۲۰۱۹ خاطرنشان کرد: «واقعا هیچکدام از ما جوانان به حماس رأی ندادیم… حماس از خود به عنوان مقاومت در برابر اشغال تمجید می کند، اما خودشان در کاخ هایی با پاسپورت قطری خود زندگی می‌کنند که بهایش را ما می‌پردازیم!»
