در شرایطی که دولتهای اروپایی قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای تروریستی را بررسی میکنند، برخی در ایران به حکومت در مورد پیامدهای ادامه همکاری با روسیه در جنگ اوکراین هشدار میدهند.
ابوالقاسم دلفی سفیر پیشین جمهوری اسلامی در فرانسه به صراحت هشدار داده «روسها ایران را در اوکراین شریک جرم کردند و اگر از حالا به فکر این نباشیم که این لکه را از خودمان پاک کنیم، قطعاً دچار مشکلات بعدی خواهیم شد.» او معتقد است غربیها در حال جمعآوری مدارک هستند و روسیه تاوان تجاوز به اوکراین را خواهد داد و برای جمهوری اسلامی هم تبعات خواهد داشت.
پیش از این نصرالله تاجیک دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی نیز هشدار داده بود «نزدیکی به روسیه کار دست جمهوری اسلامی میدهد» و غربیها به خاطر اعتراضات اجتماعی در ایران و «انگولک خارجی» (فروش پهپاد به روسیه) روی جمهوری اسلامی حساس شدند و چشمانداز «احیای برجام» تیرهتر شده است.
در همین ارتباط نشریه «فارین پالیسی» (مسائل بینالمللی) وضعیت برجام را «بد» توصیف میکند و با اشاره به صحبتهای جو بایدن که گفت «برجام مُرده» مینویسد سرکوب اعتراضات در ایران و ارسال پهپاد انتحاری به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین انگیزههای ضد جمهوری اسلامی در واشنگتن را تشدید کرده است.
در این مقاله آمده اکنون در کنگره آمریکا این قضیه وجود دارد که اساساً دولت بایدن قادر به توافق با رژیم ایران هست یا نه! زیرا توافق مستلزم کاهش تحریمهاست اما در شرایطی که رژیم شهروندانش را سرکوب میکند و از ولادیمیر پوتین در جنگ اوکراین پشتیبانی میکند، ممکن نیست.
Washington's capacity is limited on the two challenges Biden faces in 2023, @aarondmiller2 and @sns_1239 write. https://t.co/q3N5B8Z3dj
— Foreign Policy (@ForeignPolicy) January 13, 2023
در این میان، هیچ کشوری به اندازه اسرائیل از افزایش غنیسازی اورانیوم در ایران نگران نیست. در ماههای گذشته، بنی گانتز وزیر دفاع وقت اسرائیل، ایال هولاتا مشاور امنیت ملی وقت اسرائیل و دیوید بارنیا رئیس موساد به واشنگتن سفر کردهاند تا از دولت بایدن بخواهند برای اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی برنامهریزی کند. دو کشور در چند نوبت اقدام به برگزاری رزمایشهای مشترک نیز کردند.
هرچند گانتز با روی کار آمدن دولت جدید به زودی وزارت دفاع اسرائیل را ترک میکند اما گفته بود که متوقف کردن مسیر برنامههای اتمی جمهوری اسلامی از طریق حمله نظامی راهکاریست که اکثر اسرائیلیها با آن موافق هستند. او به خلبانان جدید نیروی هوایی اسرائیل اعلام کرده بود که برای حمله احتمالی به تأسیسات اتمی داخل ایران میبایست آمادگی داشته باشند.
«فارین پالیسی» در ادامه مینویسد مقامات آمریکایی از پیشبینی در مورد آینده اجتناب کردهاند، اما کارشناسان اطلاعات درز داده شده از سوی اسرائیل درباره برنامهریزی جدیتر واشنگتن و تل آویو برای نوعی حمله به جمهوری اسلامی را رد نکردهاند.
اکنون پرسش این است: چه نوع حملهای؟ فقط ایالات متحده این توانایی را دارد که سانتریفیوژهایی را که در عمق زمین و زیر کوهها فعالاند بدون پیاده کردن نیرو در ایران نابود کند. فقط ایالات متحده هواپیماهایی دارد که قادر به حمل bunker buster (بمب سنگرشکن) است.
هرچند در زمان باراک اوباما برنامههایی برای اقدام نظامی علیه رژیم ایران تدارک دیده شده بود اما اکنون این سناریوها بسط پیدا کرده است. البته اسرائیل میتواند با پرتاب موشک از زیردریاییهایش و پیوستن به ایالات متحده در حملات هوایی و نیز اشتراکگذاری اطلاعات و انجام خرابکاریها و ترور به حمله احتمالی ملحق شود.
دنیا با رژیمی طرف است که برای ادامه ادامه غنیسازی انگیزه کافی دارد. از سوی دیگر پایین آمدن اعتبار بینالمللی رژیم ایران، هزینههای دیپلماتیک برای یک حمله را کاهش میدهد. انگیزه «ائتلاف منطقهای» شامل اسرائیل و شرکای منطقهای آن، برای استفاده از گزینه نظامی علیه جمهوری اسلامی کم نیست. اتفاقاً با وجود اختلاف میان تلآویو و واشنگتن در دوران ریاست جمهوری بایدن، ایالات متحده حمایت خود را از «عملیات ترکیبی» علیه رژیم ایران به صراحت اعلام کرده است. ارتش ایالات متحده هم ظرفیت تخریب زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی را دارد.
البته باید پرسید که چقدر از این موارد بیشتر از آنکه برای اجرا باشد، جزئی از یک نمایش است. حمایت ایالات متحده از اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی میتواند بیشتر برای اطمینان دادن به اسرائیل از همراهی واشنگتن باشد اما در عین حال این پیام را نیز منتقل کند که در چنین حملهای اسرائیل به تنهایی نمیتواند موفق شود. همچنین اعلام احتمال اقدام نظامی مشترک آمریکا و اسرائیل نیز ممکن است به همان اندازه با تشویق جمهوری اسلامی برای بازگشت مجدد به برجام و به تاخیر انداختن غنیسازی تسلیحاتی مرتبط باشد. چرا که بعید نیست بحرانهایی که رژیم ایران را احاطه کرده همراه تحریمهای کمرشکن آنرا به سمت مصالحه سوق دهد.
«فارین پالیسی» در پایان مینویسد تغییر وضعیت رویکرد دولت بایدن به سمت «بازدارندگی قاطعانهتر» با تهدید به حمله در صورتی که جمهوری اسلامی بیش از حد برنامه هستهای خود را جلو ببرد، ممکن است زمان ببرد، اما این زمان نیز در نهایت به پایان میرسد. در مقاله «مسائل بینالمللی» پیشبینی شده از آنجا که بایدن باید ترمز برنامههای اتمی جمهوری اسلامی ایران را بکشد، احتمالاً وضعیت در خاورمیانه بدتر خواهد شد.