ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس ادعای حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مورد توافق با ایالات متحده بر سر تبادل زندانیان را «دروغ» خوانده است.
پرایس توضیح داد، این یک «دروغ بیرحمانه» دیگر از سوی مقامات جمهوری اسلامی است زیرا فقط درد و رنج خانواده زندانیان را تشدید می‌کند. وی تأکید کرد «برای آزادی سه آمریکایی که به ناحق در ایران زندانی هستند بی‌وقفه تلاش می‌کنیم. تا زمانی که این افراد به آغوش خانواده‌هایشان بازنگردند، دست از تلاش برنخواهیم داشت.»
در همین ارتباط جان کربی سخنگوی شورای امنیت کاخ سفید نیز گفت: «متأسفانه مقامات ایرانی در داستان‌بافی تردید نمی‌کنند و این جدیدترین ادعا موجب عذاب روحی بیشتر خانواده‌های سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز خواهد شد.» «بیرحمانه» نامیدن این دروغ‌ها از سوی ند پرایس نیز در همین رابطه مطرح شده است.
امیرعبداللهیان ادعا کرده است «ما در موضع تبادل زندانیان موجود بین ایران و آمریکا به یک توافقی در روزهای اخیر دست پیدا کرده‌ایم و اگر همه چیز از طرف آمریکایی خوب پیش برود فکر می‌کنم در کوتاه‌مدت شاهد تبادل زندانیان هم خواهیم بود.»
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی یکشنبه ۲۱ اسفند بار دیگر بر ادعای امیرعبداللهیان تأکید کرد و گفت، از ماه مارس سال گذشته در مورد تبادل زندانیان به «توافق مکتوب» رسیدیم و نماینده معرفی‌شده رسمی آمریکا نیز آن را امضا کرده است اما به بهانه‌های مختلف تا کنون از سوی دولت آمریکا اجرا نشده است!
کنعانی حتا عنوان کرد که «از نظر جمهوری اسلامی تبادل زندانیان موضوعی کاملاً انسانی است و نباید دستمایه بازی‌های سیاسی قرار گیرد.» با اینهمه برخی رسانه‌های حکومتی اشاره کرده‌اند که مسئله مربوط به تبادل زندانیان آمریکایی- ایرانی در ازای آزاد ساختن بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران است. به این ترتیب، ادعای وزارت خارجه جمهوری اسلامی در مورد اینکه آزادی زندانیان مسئله «انسانی» است زیر سؤال می‌رود.
کشمکش دولت روحانی و قوه قضائیه رئیسی بر سر تبادل گروگان‌های آمریکایی
🔹سخنگوى دولت: تمام زندانیان را با آمریکا مبادله مى‌کنیم.
🔹سخنگوى قوه قضائیه: تصمیم براى تبادل زندانیان بین ایران و کشورهاى دیگر با ماست. دیگران در این کار دخالت نکنند!https://t.co/l5WBVcJ4yY pic.twitter.com/yqoqVhWWkl
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 10, 2021
روزنامه «فرهیختگان» چاپ تهران وابسته به تیم رسانه‌ای علی‌اکبر ولایتی مشاور علی خامنه‌ای می‌نویسد: «حسین امیرعبدالهیان در اظهاراتی که از آن قطعی شدن توافق با آمریکا بر سر مبادله منابع مالی ایران و برخی زندانی‌ها برداشت می‌شد خبرساز شد. اظهار نظری که به سرعت قطعی بودن آن توسط طرف آمریکایی با ادبیات بدی تکذیب شد.»
فرهیختگان با این توضیح افزود: «این چندمین بار است که جناب وزیر خارجه گمانه‌هایی را طرح می‌کند که حداقل در رسانه قطعیت ندارد و سبب کاهش اعتبار وزارت خارجه ایران می‌شود.»
البته امیرعبداللهیان به این صراحت که روزنامه فرهیختگان لو داد در مورد انگیزه‌های جمهوری اسلامی از مطرح کردن دائمی «تبادل زندانیان» صحبت نکرده بود بلکه هدف اصلی رژیم از اصرار روی این تبادل را آشکارا بیان کرد.
علی ربیعی: ایران آمادگی کامل برای تبادل زندانیان دارد.
در جمهوری اسلامی، گروگان‌های خارجی و دوتابعیتی می‌شوند مجرم! ولی وابستگان نظام که به اتهام قاچاق و پولشویی در آمریکا دستگیر شده‌اند می‌شوند دانشمند و ایرانی عزیز! pic.twitter.com/0x7lsjgczh
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 8, 2020
برخلاف ادعاهای وزارت خارجه جمهوری اسلامی مبنی بر تبادل زندانیان با انگیزه‌های انسانی روزنامه «فرهیختگان» به اصل ماجرا اشاره می‌کند: «آزادسازی پول‌های بلوکه ایران از راه غیرهسته‌ای». با این توضیحات یکبار دیگر مشخص می‌شود که گروگانگیری‌های حکومت با شهروندان خارجی و دوتابعیتی که با اتهامات واهی دستگیر شده و به زندان می‌افتند، هدفی جز باج و امتیاز گرفتن ندارد.
البته از داخل حکومت توصیه می‌کنند نسبت به این تبادلات، «استانداردهای سختگیرانه» در نظر گرفته شود تا قضیه جیسون رضاییان خبرنگار ایرانی- آمریکایی که بعد از آزادی از جمهوری اسلامی شکایت کرد و در نهایت جمهوری اسلامی به پرداخت ۱۵۰ میلیون دلار غرامت به او و خانواده‌اش محکوم شد، تکرار نشود. مبلغ کلانی که از پول‌های بلوکه شده ایران تأمین شده است.
باقر نمازی زندانی دوتابعیتی اواسط مهرماه ۱۴۰۱ پس از شش سال و نیم آزاد شد. برخی رسانه‌های حکومتی در ایران آزادی باقر نمازی را نتیجه توافق ایران و آمریکا بر سر آزاد ساختن «هفت میلیارد دلار» از دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی اعلام کردند.
همزمان با این رویدادها کریستین امانپور خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان با سیامک نمازی در زندان گفتگوی زنده داشت. امکانی که فراهم شدن آن برای سایر خبرنگاران و زندانیان تقریباً غیرممکن است. در این مصاحبه سیامک نمازی از جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا خواسته است تا صدایشان را بشنود و آنها را به خانه بازگرداند.
In an unprecedented move, US citizen Siamak Namazi speaks out from inside Evin Prison to plead for his release, along with two other Americans. Namazi has been imprisoned in Iran for over 7 years and asks “President Biden to finally… hear our cry.”
“This is a desperate measure” pic.twitter.com/DEvRIBpTqZ
— Christiane Amanpour (@amanpour) March 9, 2023
گفتنی است که در واکنش به این مصاحبه، بانو یاسمین پهلوی در یک استوری اینستاگرامی خطاب به امانپور نوشت: «با توجه به اینکه شما قادر بودید مقامات جمهوری اسلامی را قانع کنید ترتیب گفتگوی زنده از زندان را با یکی از زندانیانشان بدهند، می‌توانید لطفا از نفوذ خود در جنایتکاران استفاده کرده و ببینید چه بر سر #توماج آورده‌اند؟»
در این میان، برخی تحلیلگران معتقدند دروغ‌بافی‌های وزارت خارجه جمهوری اسلامی در مورد توافق با آمریکا برای تبادل زندانیان پیام آمادگی تهران به واشنگتن برای «معاملات پشت پرده» و نظیر همان ماجراهایی است که در دولت باراک اوباما اتفاق افتاد. دست‌کم تجربه به مقامات جمهوری اسلامی آموخته روی این قضیه اصرار کنند چون استفاده از این اهرم تا کنون در مقابل دولت‌های غربی اثربخش بوده است چنانکه نازنین زاغری نیز در ازای پرداخت ۴۰۰ میلیون پوند آزاد شد.
بعضی دیگر اما این سخنان را خبرسازی می‌دانند. با این هدف که نظام نشان دهد همچنان در بین دولت‌های غربی ابزار معامله دارد و به مخالفان خود نیز چنین القاء کند که پشت پرده در حال زد و بند با آمریکاست.
شماری دیگر از ناظران این حرف‌ها را اهرمی برای تسلط بیشتر بر بازارهای ارزی و کنترل آن می‌دانند. برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند حتا ادعای تداوم مذاکره با آمریکا می‌تواند در نوسانات نرخ ارز تأثیرگذار باشد.
