نیروهای مسلح جمهوری اسلامی تحت زعامت علی خامنه‌ای به عنوان فرمانده کل قوا سال ۱۴۰۱ درعمل وارد معرکه‌ای شدند که اگر خروج از آن ناممکن نباشد اما به راحتی هم امکان‌پذیر نیست: همدستی با روسیه در جنگ علیه اوکراین.
به پشتوانه برگزاری چند رزمایش و رونمایی از چند نمونه تجیهزات و تسلیحات دفاعی به ویژه در زمینه موشکی و پهپادی، مقامات جمهوری اسلامی نیروهای مسلح را «الگوی پیشرفت» معرفی می‌کنند. بدیهی است در بالاترین رده‌های قوای مسلّح از عملکرد نیروها و یگان‌های تحت امرشان چیزی جز تعریف و تمجید شنیده نخواهد شد.
در سالی که گذشت بیشترین تمرکز مقامات دفاعی جمهوری اسلامی روی ساخت پهپادهای انتحاری بود که با وجود انکار اولیه سر از یگان‌های مسلّح روسیه درآوردند و در حمله به تأسیسات استراتژیک اوکراین به کار گرفته شدند. جمهوری اسلامی در عرصه نظامی حساب ویژه‌ای روی موشک‌ها و پهپادها به ویژه «شاهد ۱۳۶» ساخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پهپاد «آرش» ساخت ارتش باز کرده است.
در همین ارتباط یوآو گالانت وزیر جنگ اسرائیل در کنفرانس امنیتی مونیخ ادعا کرد که جمهوری اسلامی با بیش از ۵۰ کشور در سراسر جهان در ارتباط است و به آنها سلاح می‌فروشد. خود مقامات ارشد جمهوری اسلامی می‌گویند صادرات انواع تسلیحات پنج برابر شده است. در سالی که گذشت جمهوری اسلامی در تاجیکستان کارخانه ساخت پهپاد به راه انداخت. مؤسسه «جیمزتاون فاندیشن» تحلیل کرد یکی از دلایل اهمیت تأسیس خط تولید پهپادهای «ابابیل-۲» در تاجیکستان این است که جمهوری اسلامی برای نخستین بار رسماً خط تولید کارخانه ساخت پهپاد در بیرون از مرزهای ایران را فاش کرد.
از جمله مواردی که حکومت مانور تبلیغاتی زیادی روی آن کرده است تغییر کاربری برج‌های نفتی به شناورهایی با مصارف نظامی بود. شناور «شهید مهدوی» متعلق به نیروی دریایی سپاه یکی از آنهاست که ادعا شد ناو پهپادبر اقیانوس‌پیماست!
لو رفتن پایگاه زیرزمینی نیروی هوایی
یکی دیگر از مواردی که از آن به عنوان دستاورد نظامی نام برده شد پایگاه زیرزمینی نیروی هوایی ارتش «عقاب ۴۴» بود. پایگاهی که مختصات استقرار آن با جزئیات دقیق ساعاتی بعد از انتشار گزارش تصویری از بازدید رئیس ستاد کل نیروهای مسلّح و فرمانده ارتش توسط ماهواره‌ها شناسایی شد و در نهایت آنچه از آن بیرون آمد یک هواپیمای جنگنده قدیمی بود که نیم قرن پیش در دوران پهلوی برای ارتش خریداری شده بود.
ادامه حملات اسرائیل به پایگاه‌های سپاه در سوریه
در سالی که گذشت به ویژه بعد از آنکه بنیامین نتانیاهو بار دیگر در اسرائیل به قدرت رسید، حملات هوایی اسرائیل به پایگاه‌های سپاه قدس و گروه‌های نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی افزایش پیدا کرد و برای مقابله با آن کاری از دست رژیم برنیامد. بارها کاروان‌های تسلیحات ارسالی از سوی جمهوری اسلامی به سوریه لو رفت و در بنادر یا در جاده‌های بین مرزی عراق و سوریه هدف قرار گرفته و نابود شدند و یا خسارت دیدند.
ناتوانی در تأمین مسکن برای کارکنان ارتش
ناتوانی فرماندهان در تأمین نیازهای اقتصادی نیروهای مسلح را باید یکی از مهمترین بحران‌ها در نیروهای مسلّح دانست. نارضایتی پرسنل نظامی در نهایت ریزش در بدنه نیروهای مسلّح را تشدید می‌کند. عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران اواسط امرداد ۱۴۰۱ به دلیل برآورده نشدن وعده‌های اقتصادی و «دغدغه معیشت» از کارکنان و خانواده‌های ارتشی‌ها عذرخواهی کرد. او قول داده بود در عرض پنج سال وضعیت آنها را بهبود بخشد.
موسوی که در چاکرمآبی گوی سبقت را از سایر فرماندهان نظامی ربوده معتقد است «حضرت آقا» در رأس همه خطوط قرمز نیروهای مسلح قرار دارد.
خرابکاری و اعتراضات در ارتش
همزمان با تداوم خیزش ضدحکومتی در ایران خرابکاری در پادگان‌های ارتش افزایش پیدا کرد. در جریان این اعتراضات شماری از کارکنان رسمی و کادر و سربازان بازداشت شدند. در نیروهای مسلّح برای جلوگیری از فرار و ترک خدمت سربازان برای آنها بسته‌های تشویقی شامل کسر از خدمت و مرخصی‌های تشویقی و جوایز مادی و اضافه حقوق در نظر گرفته شد. به پیشنهاد معاون فرمانده نیروی زمینی ارتش و موافقت علی خامنه‌ای برای مقابله با کشیده شدن اعتراضات به پادگان‌ها و منازل مسکونی ارتشی‌نشین یگان‌های ضربت ایجاد شد. این در حالیست که در جریان برگزاری مراسم چهلم مهسا امینی در اواسط آبان، ارتشی‌های «تیپ ۲۲۸» سقز بعد از حمله مزدوران سپاه پاسداران، به مردم پناه دادند.
حملات شیمیایی به مدارس دخترانه
یکی از بزرگترین شکست‌های امنیتی برای جمهوری اسلامی حملات شیمیایی به مدارس خوابگاه‌های دخترانه بود که بیش از سه ماه تداوم داشت و بیشتر از ۱۵۰۰ نفر را دچار مسمومیت کرد. مقامات حکومتی طبق معمول ابتدا اصل ماجرا را کتمان کردند اما به تدریج اعتراف کردند که سازماندهی شده و عمدی است. هرچند هنوز مشخص نشده منشاء این حملات که حتا علی خامنه‌ای از آن به عنوان «جنایت» نام برد کدام گروه بوده‌اند اما از وسعت و تداوم آن پیداست بدون بازوی قدرتمند در سازمان‌های امنیتی ارتکاب به آن ممکن نبود. عاملان این جنایت چه طبق ادعای مقامات نظام از بیرون خط گرفته باشند و چه اقدامی از درون حکومت باشد ننگی بر پیشانی نهادهای امنیتی نظام است.
بی‌عدالتی در دادسرای نظامی
شماری از خانواده‌های قربانیان «پرواز ۷۵۲» پس از سه سال پیگیری و دادخواهی به دلیل «عدم‌استقلال» و «عدم صلاحیت» دادگاه نظامی تهران شکایت خود را پس گرفتند. آنها اعلام کردند قضات این دادگاه توانایی رسیدگی عادلانه به پرونده را ندارد. بسیاری از خانواده‌ها معتقدند دادگاهی که زیر سلطه عاملان جنایت باشد محال است به عدالت منجر شود.
از برکناری‌ها تا اعدام جاسوس
برکناری حسین طائب از ریاست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران (ساس)، اعدام سرهنگ علیرضا اکبری از مقامات سابق وزارت دفاع جمهوری اسلامی که از وی به عنوان «اَبَرجاسوس» انگلیس نام برده شد، مرگ مشکوک و ترور شماری از فرماندهان سپاه پاسداران فعال در واحدهای موشکی و پهپادی از جمله حسن صیادخدایی (خدایاری) از افسران عضو «سپاه قدس»، حمله به تأسیسات و کارخانجات نظامی با ریزپرنده‌ها، جدال مرزی با نیروهای طالبان و جمهوری آذربایجان، سقوط دست‌کم سه هواپیمای جنگنده متعلق به ارتش و سپاه پاسداران حین مأموریت و جان باختن چهار خلبان از رویدادهای مهم در حوزه نظامی ایران بود.
بحران در نیروی انتظامی
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی شش ماه از سالی که گذشت، درگیر سرکوب اعتراضات بود. تقریباً تمام فرماندهان ارشد نیروی انتظامی به دلیل نقض حقوق بشر در فهرست تحریم‌های اروپا و آمریکا و شرکای آنها قرار گرفته‌اند. در جریان اعتراضات با وجود اینکه ادعا شد پلیس و مأموران ضدشورش از تیرجنگی استفاده نکردند اما حدود ۶۰۰ نفر از مردم کشته شدند. نیروهای پلیس نیز در این اعتراضات تلفات زیادی داشتند. در ماه دوم انقلاب ملی گفته شد بیش از دوهزار نفر از پرسنل نیروی انتظامی مصدوم شدند. در نهایت خامنه‌ای تصمیم به تغییر حسین رحیمی و انتصاب احمدرضا رادان سردار سرکوبگر و بدسابقه به عنوان فرمانده نیروی انتظامی گرفت. در سالی که گذشت به ویژه در استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان و کردستان، مأموریت نیروهای انتظامی در عمل بجای تأمین امنیت مردم، نسق‌کشی از آنها در همکاری با سپاه و بسیج بوده است. گفتنی است که در یک نمونه بر اساس گزارش رسانه‌های داخلی میزان سرقت در ایران چهار برابر شده است.
در این میان، نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی در رده فرماندهی سال را به امید دریافت سیستم اس-۴۰۰ و سوخو ۳۵ روسی به پایان رساندند. حکومت که امیدوار بود با تشدید سرکوب وحشیانه، اعتراضات مهار شود اما در چهارشنبه سوری بار دیگر با واقعیت خشم و انزجار مردم روبرو شد. اینهمه در حالیست که بدنه میانی نیروهای مسلّح به شدت بدون انگیزه و ناامید است. مأموریت اصلی سازمان عقیدتی- سیاسی «جهاد تبیین» نیز که جلوگیری از ریزش‌هاست، ناکام می‌ماند چرا که مشکل پرسنل نظامی نه ایدئولوژی بلکه اقتصاد است! درآمد آنها که از صبح به پادگان‌ها می‌روند و به سختی روزگار می‌گذرانند کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و آنان را مجبور می‌کند به سراغ شغل دوم بروند. اعتیاد و ترک خدمت و همچنین استعفا بین کارکنان ارتش افزایش پیدا کرده است. همزمان سرقت نیز از داخل پادگان‌ها و انبارها زیاد شده است و جمهوری اسلامی راهکاری برای غلبه بر این وضعیت ندارد.
حامد محمدی |توئیتر |اینستاگرام|
