گزارش تازه‌ای از خسارت‌های ناشی از قطع اینترنت در کشورهای مختلف نشان می‌دهد ایران پس از روسیه در رتبه دومِ بیشترین خسارت ناشی از قطع اینترنت به دست حکومت قرار گرفته است. رقم این خسارت در سال ۲۰۲۲ برای ایران ۷۷۳ میلیون دلار برآورد شده است.
شرکت «Top10Vpn» که در زمینه آزمایش و بررسی خدمات VPN فعالیت دارد گزارشی از خسارت‌های ناشی از محدود ساختن اینترنت در کشورهای مختلف منتشر کرده است. بر اساس این گزارش در سال ۲۰۲۲ ایران در کنار روسیه و قزاقستان بیشترین خسارت‌های اقتصادی ناشی از محدودیت‌های اینترنتی توسط دولت‌های مستقر را متحمل شده‌اند.
در این گزارش ایران در رتبه دوم رده‌بندی کشورهایی با بیشترین خسارت اقتصادی ناشی از محدود ساختن حکومتیِ اینترنت قرار دارد. رقم خسارت ناشی از فیلترینگ و قطع اینترنت در ایران ۷۷۳ میلیون دلار برآورد شده و تأکید شده است که محدود ساختن اینترنت زندگی ۷۲ میلیون کاربر ساکن ایران را به اشکال مختلف متأثر کرده است.
در این گزارش آمده که فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ از ابتدای مهرماه سال ۱۴۰۱ تقاضا برای VPN از سوی کاربران ایرانی را بیش از سه هزار درصد افزایش داده است. این شرکت جمع تعطیلی شبکه‌های اجتماعی در ایران طی سال ۲۰۲۲ را حدود ۴۸۶۳ ساعت برآورد کرده است.
بر اساس رده‌بندی شرکت «Top10Vpn» محدودیت‌های اینترنتی در روسیه همزمان با آغاز حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، خسارتی بالغ بر ۲۲ میلیارد دلار را برای اقتصاد این کشور در پی داشته است. پس از ایران که با خسارت ۷۷۳ میلیون دلاری در رتبه دوم قرار دارد، کشورهای قزاقستان با خسارت ۴۱۰ میلیون دلاری، میانمار با خسارت ۲۴۱ میلیون دلاری و ازبکستان با خسارت ۲۲۰ میلیون دلاری در رتبه سوم تا پنجم قرار گرفته‌اند.
این شرکت همچنین کشورهایی را که حداقل یک قطع و اختلال بزرگ اینترنت به دلایل مختلف از جمله زلزله یا ممنوعیت‌های حکومتی در سال ۲۰۲۳ داشته‌اند نیز فهرست کرده است که ایران در همین سه ماهه نخست ۲۰۲۳ که هنوز به پایان نرسیده، با خسارت ۱/۴ میلیون دلاری در رتبه ششم بین ۸ کشور قرار دارد.
پیش از این نیز «نت‌بلاکس» که قطع و اختلال در اینترنت را رصد می‌کند خسارت ناشی از قطع اینترنت در ایران ظرف شش روز در اواخر آبان و همزمان با یکی از اوج‌های اعتراضات خیابانی را بیش از ۳۶۷ میلیون دلار برآورد کرده بود.
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی روز جمعه ۲۶ اسفند در واکنش به سوال خبرگزاری «شفقنا» پیرامون گزارش یادشده مدعی شده است «تا کنون ده‌ها ارزیابی از سوی منابع خارجی صورت گرفته که قابل استناد نیستند».
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی درباره آمار دقیق خسارات حاصل از محدودیت های اینترنتی نیز گفته است در این مورد ارزیابی صورت نگرفت تا بتوانیم آمار دقیقی در این خصوص اعلام کنیم.
این در حالیست که فعالان و کارشناسان کسبوکارهای اینترنتی گزارش‌ها و آمارهایی از خسارت‌های ناشی از قطع اینترنت را طی ماه‌های گذشته مطرح کرده‌اند. حتی فاطمه حسینی رئیس فراکسیون فناوری و نوآوری مجلس شورای اسلامی ۱۹ آذرماه امسال گفته بود با قطع دسترسی به شبکه جهانی اینترنت که همزمان با سرکوب اعتراضات اخیر در ایران رخ داد روزانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان به کسبوکارهای حوزه فناوری خسارت وارد شده است.
بهمن‌ماه امسال هم «پایگاه داده‌های باز ایران» در گزارشی تحقیقی اعلام کرد که مجموع خسارات وارده بر اقتصاد ایران به دلیل اختلال در اینترنت تا پایان دیماه بالغ بر ۲۶۲/۵ هزار میلیارد تومان ارزیابی می‌شود.
در این گزارش آمده بود که خسارت‌های اقتصادی بر مبنای همین ارزیابی یعنی میانگین ماهانه ۷۵ هزار میلیارد تومان در دو ماه نخست را می‌توان در سه سناریوی مختلف برای ماه‌های آذر و دی نیز محاسبه کرد. در سناریوی خوش‌بینانه اگر روند خسارات وارده بر اقتصاد ایران با ضریب ۲۵ درصدی در ماه‌های آذر و دی ادامه پیدا کرده باشد، مجموع زیان تا پایان دی حدود ۱۸۷/۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. در سناریوی میانه با فرض تداوم زیان‌ها با ضریب ۵۰ درصدی مجموع خسارات بر اقتصاد ایران تا پایان دیماه از محل اختلال و اعمال محدودیت بر اینترنت، در حدود ۲۲۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. در سناریوی سختگیرانه و با فرض اینکه اختلال‌ها در دو ماه آذر و دی، ۷۵ درصد خسارات میانگین ۲ ماه نخست را تداوم بخشیده باشد، مجموع خسارات وارده بر اقتصاد ایران تا پایان دی بالغ بر ۲۶۲/۵ هزار میلیارد تومان می‌شود.
جمهوری اسلامی برای استارلینک شرط گذاشت! تداوم زیان گسترده کسب‌وکارها به دلیل اختلال و قطع اینترنت
اواخر مهرماه امسال و یک ماه پس از آنکه جمهوری اسلامی قطع و فیلترینگ اینترنت را به عنوان یکی از ابزارهای سرکوب جنبش انقلابی در دستور کار قرار داده بود هم گزارش دیگری از سوی یکی از اعضای اتاق تهران ارائه شد. فرزین فردیس رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران گفته بود بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی یک ماه گذشته اخلال در شبکه اینترنت کشور و عدم دسترسی به برخی پلتفرم‌های پربازدید، ۳۵ هزار میلیارد تومان به طور مستقیم به اقتصاد حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات خسارت وارد کرده است. در حالی که بنا به آمار سال گذشته بانک مرکزی، این بخش سهم ۳.۳ درصدی در تولید ناخالص ملی دارد.
به گفته فرزین فردیس این محدودیت دسترسی بطور غیرمستقیم به کسبوکارهای خارج از صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات که از خدمات این بخش استفاده می‌کنند، خسارتی ۴۵ هزار میلیارد تومانی وارد ساخته است. جمع این دو رقم نشان می‌داد واحدهای صنفی و بنگاه‌های اقتصادی طی فقط یک ماه، با قطع شدن و محدودیت اینترنت، ضرر ۸۰ هزار میلیارد تومانی متحمل شده‌اند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران همچنین از ریزش ۵۰ تا ۷۰ درصدی تراکنش‌های پرداخت‌یارها طی یک ماه اخیر خبر داد که طی این مدت ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار فروشگاه اینستاگرامی در کشور که تا یک میلیون نفر به طور مستقیم و تا هشت میلیون نفر به طور غیرمستقیم از آن‌ها درآمدزایی داشتند و ارتزاق می‌کردند، بسته شده است.
قطع اینترنت سبب گسترش خیزش ملی می‌شود؛ روزنامه جمهوری اسلامی: «اینترنت ملی» حصر یک ملت است!
قطع اینترنت و خسارت ناشی از آن هشدارهایی از سوی «خودی»ها را نیز در پی داشت. روزنامه «جمهوری اسلامی» در مطلبی فیلترینگ و «اینترنت ملی» را برابر با «حصر عمومی ملت» ارزیابی کرده و نوشته بود: «چگونه می‌شود اینهمه نابسامانی و گرفتاری را که سال‌هاست در زندگی بخش عمده‌ای از جامعه امری ملموس گشته و ریشه اصلی اعتراضات گذشته و حال به شمار می‌رود، نادیده گرفت و راه رهایی را در بستن و محدود ساختن ابزارهای ارتباطی و اینترنت و شبکه‌های مجازی، آن هم با عنوان‌های فریبنده‌ای مانند «اینترنت ملی» یا «شبکه اطلاعات ملی» دید؟»
البرز حسینی نماینده زنجان در مجلس شورای اسلامی هم هشدار داده بود که «اگر فضای کنونی اینترنت و فیلترینگ در کشور ادامه پیدا کند، قطعاً به جامعه آسیب بیشتری وارد خواهد کرد و به تبع آن، خیلی از مشاغل و درآمد‌ها با چالش جدی روبرو خواهند شد و مشکل دیگری که ایجاد خواهد شد این است که نارضایتی فعالان این حوزه هم به نارضایتی‌های موجود کشور، اضافه خواهد شد.»
