حامد محمدی- تیم فوتبال ملوان بندرانزلی (پهلوی) ۲۱ فروردین در نامهای رسمی به شورای تأمین شهرستان بندر انزلی و فدراسیون فوتبال خواستار ورود زنان به استادیوم در بازی هفته بیست و ششم لیگ برتر مقابل تیم تراکتورسازی تبریز شده است.
این اطلاعیه هرچند کوتاه اما حاوی نکات و مسائل منحصر به فرد فراتر از نامهنگاری یک باشگاه فوتبال با فدراسیون است.
بر اساس آخرین به روزرسانیها در مورد وضعیت تیم فوتبال ملوان که یکی از قدیمیترین تیمهای فوتبال ایران است ۷۰ درصد سهام باشگاه متعلق به بخش خصوصی و ۳۰ درصد آن متعلق به نیروی دریایی ارتش است. با وجود این خدمات اصلی به این تیم از جمله زمین تمرین رایگان، تدارکات و پشتیبانی، سرویس رفت و آمد و حتا بخشی از رایزنیها برای نقل و انتقال بازیکنان، اسپانسرها و بخشی از حمایتهای مالی و همچنین جذب بازیکنان سرباز با نیروی دریایی ارتش است.
تیم فوتبال ملوان هرچند از نظر مالی قوی نیست اما در مقایسه با بعضی تیمهای فوتبال در لیگ برتر و دستههای پایینتر که بعد از انقلاب اسلامی متلاشی شده یا در دهههای اخیر تأسیس شدند اما دوام نیاوردند توانست با کمک پیشکسوتان و برخی مدیران بحرانهای متعددی را پشت سر بگذارد تا شیرازهی تیم حفظ شود. آنهایی که مسائل فوتبال را پیگیری میکنند بهتر میدانند روابط میان پیشکسوتان و بازیکنان تیم فوتبال ملوان با این تیم چقدر نزدیک و محور آن بر اساس تعلق خاطر به «مکتب ملوان» است: پیوند خانوادگی و تعصب بومی نسبت به باشگاه. این مکتب علاوه بر تاریخ و شناسنامه، نمادهایی از قهرمانی و پهلوانی نیز دارد که در آن نفس میدمد؛ سیروس قایقران کاپیتان سابق تیم ملّی فوتبال یکی از آنهاست.
از سوی دیگر، نمونههای زیادی از مناسبات زنان و مردان انزلی با فوتبال وجود دارد که باید و نبایدهای حکومت را کنار میزند. پگاه نوری بازیکن سابق تیم زنان ملوان خواهر پژمان نوری بازیکن سابق تیمهای تاج (استقلال) و پرسپولیس بود. پژمان که در دوران بازی یکی از فوتبالیستهای محبوب و کمحاشیه بود اکنون مدیرعامل باشگاه ملوان است. سه ماه پیش (اواخر بهمن ۱۴۰۱) وقتی پگاه از فوتبال خداحافظی کرد، در آخرین مسابقه وی، پژمان به استادیوم رفت و او را در آغوش کشید. هرچند این برادر همواره حامی فوتبال حرفهای خواهرش بود اما به دلیل ممنوعیت تماشای فوتبال زنان برای مردان، امکان تماشای بازیهای رسمی خواهرش را نداشت. با اینهمه در نهایت تابوشکنی کرد و برای خداحافظی پگاه از فوتبال به استادیوم رفت.
در شرایطی که جمهوری اسلامی به هر بهانهای از ورود زنان به استادیومها جلوگیری میکند، اکنون درخواست مدیران ملوان از فدراسیون فوتبال و شورای تأمین استان که یک نهاد امنیتی است، یعنی از سوی مدیران تیمی که وابسته به نیروهای مسلّح است تلاش شده یا حق زنان در این زمینه تأمین شود و یا مجبور شدهاند که این حق را رسماً پیگیری کنند.
بارها حضور زنان در استادیوم «سیروس قایقران» (به قول ملوانیها «سن سیروس) با اعتراض امام جمعه انزلی یا مذهبیون قرار گرفته اما مسئله این است که زنان حامی تیم فوتبال ملوان یا همسران، دختران و مادران بازیکنان و مربیان این تیم و همچنین بازیکنان تیم زنان ملوان در بازیهای تدارکاتی و دوستانه یا زمان تمرین، کنار هم هستند و بسیاری از آنها خارج از محیط فوتبال پیوند خانوادگی و دوستانهی دیرین دارند.
مریم ایراندوست مربی- بازیکن سابق تیم ملی فوتبال زنان ایران و ملوان که اکنون مربی تیم زنان سپاهان اصفهان است دختر نصرت ایراندوست مربی سابق و از پیشکسوتان این تیم است. مریم در بین همسن و سالهایش به عنوان یک زن مترقی و پیشرو شناخته میشود که همیشه نشان داده میخواهد یک زن مستقل و آزاد باشد. دفاع او از حقوق زنان و انتقاد از ممنوعیتها و محدودیتهای دختران فوتبالیست باعث شد تا اواخر خرداد سال ۱۴۰۱ زیر فشار نهادهای امنیتی از سرمربیگری تیم ملّی کنارهگیری کند.
برای ملاها که اساسا با ورزش حرفهای زنان نیز موافق نیستند قابل تحمل نیست زنی در تمرین آنهم جلوی دوربین عکاسها پدرش را ببوسد یا در کنار پسرش فوتبال بازی کند! مریم ایراندوست اما درست همان کارهایی را میکرد که آخوندها نمیخواستند. به ویژه آنکه شخصاً نشان داد خیلی در قید و بند حجاب اجباری نیست. امنیتیها همچنین تحمل نکردند که بازیکنان تیم ملّی فوتبال زنان ایران با سرمربیگری مریم ایراندوست پیش از آغاز مسابقات جام ملتهای آسیا در هتل سرودی را بخوانند که در آن نام «وطن» و «ایران» ترجیعبند آن باشد و محتوای آن علیه هرگونه تبعیض!
در چنین شرایطی، در نامهای که مدیران ملوان به فدراسیون و شورای تأمین فرستادند تأکید شده «زیرساخت حضور زنان در استادیوم» فراهم شده است. درواقع مدیران این تیم اشاره کردهاند که «نبودن زیرساخت کافی برای حضور زنان در استادیومها» دیگر نمیتواند بهانهای برای منع ورود زنان به ورزشگاه باشد.
با توجه به سوابق تیم فوتبال ملوان و در شرایطی که ائمه جمعه و حوزویهای پرنفوذ و حزباللهیها حضور زنان در استادیومها را «مبتذل» و «غیر شرعی» میدانند و زنان با وجود خطرات زیاد از هر فرصتی در اماکن عمومی برای نشان دادن مخالفت خود با حجاب اجباری استفاده میکنند، طرح چنین درخواستی از سوی باشگاه ملوان نه تنها برای حکومت دردسرساز است بلکه نشان میدهد پشت صحنه حتا در نیروهای مسلّح (ارتش) احتمالاً کسانی هستند که دیدگاهشان به عموم مردم نزدیکتر است.
درخواست باشگاه ملوان برای حضور زنان در استادیوم به نوعی ایستادن در مقابل ائمه جمعه استان گیلان است که بارها در خطبههای نماز و مصاحبهها در مورد ضرورت جلوگیری از ورود زنان به استادیومها هشدار دادهاند از «هر چیز که باعث ترویج فرهنگ غرب و آسیب به شأن جوانان و بانوان شود باید ممانعت شود.»
حتماً مدیران باشگاه فوتبال ملوان به ویژه مدیران و ناظران باشگاه مرتبط با نیروی دریایی ارتش میدانند پیوند زنان و مردان بندر پهلوی با این تیم که بیش از نیم قرن سابقه دارد با دستورالعمل و یا ضرب و زور گسستنی نیست. هرگونه التهاب در حاشیه فوتبال یا مرتبط با تیم ملوان چه در داخل باشگاه و چه روی سکوها در استادیوم با سرعت به سطح شهر و زندگی عمومی مردم از بازار تا ادارات دولتی کشیده میشود. اینهمه در حالیست که شماری از هواداران ملوان و پرسپولیس در اولین مسابقه سال ۱۴۰۲ در استادیوم «قایقران» در حمایت از «علی کریمی» شعار سر دادند که با برخورد نیروی انتظامی مواجه شد و شماری از آنها را به ورزشگاه راه ندادند. حاشیههای همین موضوع تا چند روز بعد از مسابقه ادامه داشت.
حمایت از زنان در فوتبال از سوی نظامیها سابقه دارد. سال ۱۴۰۱ شادی زنان و دختران کمحجاب در جشن قهرمانی تیم تاج (استقلال) برای مدیرعامل سابق این تیم سردار مصطفی آجرلو گران تمام شد. او در سخنرانی خود ضمن حمایت از حضور زنان در استادیومها افشا کرد «به دلیل حجاب دختران، به استقلال زمین تمرین ندادند.»