خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه اول خرداد به نقل از متخصصان و کارشناسانی که تصاویر ماهواره‌ای را تجزیه و تحلیل کرده‌اند گزارش داد جمهوری اسلامی در کوه‌های زاگرس در مرکز ایران در حال ساخت یک تأسیسات هسته‌ای در عمق زمین است که احتمالاً برای در امان ماندن از تسلیحات آمریکایی طراحی شده که برای تخریب چنین مکان‌هایی است.
تجزیه و تحلیل عکس‌ها و ویدئوهای آزمایشگاه «پلنت پی‌بی‌سی» (Planet PBC) نشان می‌دهد که رژیم ایران در حال حفر تونل در کوه‌های نزدیک سایت هسته‌ای نطنز است که سه سال قبل تأسیسات آن با خرابکاری مورد حمله قرار گرفت.
آسوشیتدپرس می‌نویسد با توجه به اینکه ایران اکنون پس از فروپاشی توافق هسته‌ای اورانیوم با غلظت نزدیک به سطوح تسلیحاتی تولید می‌کند، این تأسیسات تلاش‌های غرب برای جلوگیری از توسعه احتمالی بمب اتمی تهران را پیچیده می‌کند، زیرا مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران همچنان متوقف است.
کلسی داونپورت مدیر سیاست منع گسترش تسلیحات اتمی در انجمن کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن، هشدار داد که تکمیل چنین تأسیساتی “سناریویی مثل کابوس خواهد بود که خطر را تصاعدی افزایش می‌دهد… با توجه به اینکه ایران به ساخت سلاح نزدیک است، هرگونه اقدام جمهوری اسلامی در جهت تشدید عملیات، خطر درگیری با آمریکا و اسرائیل را افزایش می‌دهد.»
اختصاصی کیهان لندن: اخلال در کار بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تأسیسات فُردو
یک منبع مطلع چهارشنبه ۱۶ فروردین به کیهان لندن گفت مأموران حفاظت فیزیکی تأسیسات اتمی فُردو در هفته دوم فروردین ماه ۱۴۰۲ به «بهانه‌های مختلف» در چند مورد کار بازرسان آژانس هنگام بازرسی از بعضی… pic.twitter.com/4W1jr82WFL
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 5, 2023
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پرسش‌های مربوط به تأسیسات جدید زیرزمینی ایران در اطراف نطنز پاسخ نداد. تهران نیز هیچ توضیح بیشتری درباره این تأسیسات نداده است.
تخمین زده می‌شود این تأسیسات کنار سایت نطنز در حدود ۲۲۵ کیلومتری جنوب تهران در حال ساخت است. این عملیات در حالی انجام می‌شود که فعالیت سایت نطنز در فلات مرکزی ایران که از محافظت شدید سپاه پاسداران برخوردار است، از دو دهه پیش محل نگرانی بین‌المللی بوده است.
عکس‌های ماهواره‌ای که آزمایشگاه پلنت پی‌بی‌سی در آوریل (فروردین تا اردیبهشت ۱۴۰۲) گرفته و کارشناسان به تحلیل آن پرداختند نشان می‌دهد که ایران در «کوه کلنگ» در جنوب تأسیسات نطنز در حال ساخت و ساز است.
کارشناسان مرکز «جیمز مارتین» برای مطالعات منع گسترش سلاح هسته‌ای با استناد به تصاویر ماهواره‌ای می‌گویند این تأسیسات چهار ورودی از سمت دامنه کوه دارد: دو ورودی به سمت شرق و دو ورودی دیگر در غرب، که هر یک شش متر عرض و هشت متر ارتفاع دارند.
به گفته کارشناسان این مرکز، ایران احتمالا تأسیساتی را در عمق ۸۰ تا ۱۰۰ متری زمین می‌سازد.
کارشناسان بیان می‌کند این ساخت‌و‌ساز‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی احتمالاً قادر است میزان غنی‌سازی اورانیوم را افزایش دهد.
استیون دی لا فوئنته از کارشناسان بررسی‌کننده تونل‌های جدید ایران می‌گوید: «هدف قرار دادن چنین تأسیساتی با استفاده از سلاح‌های معمولی، بسیار سخت‌تر خواهد بود.»
رافائل گروسی: احتمال «احیای برجام» بسیار ضعیف است؛ محمد اسلامی: آژانس مسئول مذاکرات نیست
-رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌سی کانادا گفت که توافق صورت گرفته بین ایران و آژانس در ماه مارس (اسفند) گامی در مسیر صحیح بود و به نفع تمامی طرفین… pic.twitter.com/wrDONJmJVW
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 17, 2023
به گفته ارتش آمریکا، وجود تأسیسات زیرزمینی باعث شد که ایالات متحده بمب «جی‌بی‌یو ۵۷» را بسازد که می‌تواند دست‌کم به عمق ۶۰ متری زمین نفوذ کند. با این حال مشخص نیست که چنین بمب‌هایی بتوانند به تأسیسات عمیقی که ایران احداث کرده است آسیب برساند.
داونپورت کارشناس هسته‌ای معتقد است که هدایت برنامه اتمی ایران به اعماق زمین، خطر دستیابی این کشور را به سلاح هسته‌ای افزایش خواهد داد. به گفته وی «خرابکاری‌ها در سایت‌های هسته‌ای ایران، ممکن است برنامه هسته‌ای این کشور را در کوتاه‌مدت به تاخیر اندازد، اما این راهکار دائمی و بلندمدت برای محافظت در برابر جمهوری اسلامی مجهز به سلاح هسته‌ای نیست.»
