سی‌ان‌ان: رژیم ایران از دریای خزر برای روسیه تسلیحات ارسال می‌کند و قدرت‌های غربی فقط نظاره‌گر هستند

آب‌های دریای خزر به طرز فریبنده‌ای آرام به نظر می‌رسند. اما این مسیر دریایی- که یک مسیر مستقیم بین ایران و روسیه را فراهم می‌کند- به مسیر حمل و نقل محموله‌های تسلیحاتی از تهران به مسکو تبدیل شده که حسابی پر تردد نیز هست.

سی‌ان‌ان شنبه ۲۶ ما مه (۶ خرداد) در گزارشی می‌نویسد داده‌های ردیابی نشان می‌دهد جمهوری اسلامی با استفاده از کشتی‌هایی که سیستم موقعیت‌یاب آنها دستکاری می‌شود اقدام به لاپوشانی حرکت کشتی‌ها در دریایی خزر (کاسپین/ مازندران) می‌کند.

به گفته کارشناسان، با عمیق‌تر شد همکاری بین رژیم ایران و روسیه، از مسیر دریای خزر برای جابجایی پهپادها، گلوله‌ها و انواع خمپاره‌ که دولت روسیه برای تقویت ارتش خود در جنگ علیه اوکراین خریداری کرده، استفاده می‌شود.

سال گذشته، داده‌های مرکز رصد کشتیرانی «لویدز لیست» نشان داد که تعداد باگ‌های موجود در داده‌های ردیابی کشتی‌ها در خزر در ماه سپتامبر (شهریور- مهر) افزایش یافته است. این مدت کوتاهی پس از آن بود که ایالات متحده و دولت اوکراین اعلام کردند که مسکو تابستان گذشته از تهران پهپاد تحویل گرفته است. استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در پاییز از جمله علیه زیرساخت‌های حیاتی انرژی در اوکراین افزایش یافت.

تحلیلگران تسلیحاتی معتقدند در تولید پهپادهای ایرانی که توسط روسیه در اوکراین استفاده می‌شود از فناوری سرقت شده از غرب بهره‌ گرفته شده است.

مارتین کِلی تحلیلگر اطلاعاتی ارشد در شرکت امنیتی EOS Risk Group می‌گوید: «هیچ خطری برای صادرات ایران در دریای خزر به دلیل هم‌مرز بودن با کشورهای حاشیه آن وجود ندارد. آنها توانایی یا انگیزه‌ای برای جلوگیری از این نوع مبادلات ندارند. آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان که همگی جمهوری‌های شوروی سابق هستند، کشورهایی هستند که بنادری در دریای خزر دارند.»

کلی تأکید می‌کند: «دریای خزر محیطی عالی برای تجارت تسلیحاتی بدون مخالفت دولت‌های مستقر در حاشیه آن است.»

به گفته این تحلیلگر، تعداد کشتی‌هایی که داده‌های ردیابی خود را در دریای خزر از دسترش خارج می‌کنند، بین اوت تا سپتامبر ۲۰۲۲ [تابستان و پاییز ۱۴۰۱] افزایش یافته. بر اساس داده‌های مرکز رصد کشتیرانی «لویدز لیست» تعداد کشتی‌هایی که سیستم موقعیت‌یاب آنها مختل شده در سال ۲۰۲۳ همچنان بالا باقی مانده است.

به گفته بریجیت دیاکون تحلیلگر اطلاعات و گزارشگر شرکت «لویدز لیست» که متخصص در تحلیل دریانوردی بین‌المللی است، این روند عمدتاً توسط کشتی‌هایی با پرچم روسیه و پرچم جمهوری اسلامی و به ویژه کشتی‌های باری که قادر به حمل سلاح هستند، هدایت می‌شود.

یکی از قوانین سازمان بین‌المللی دریانوردی اکثر کشتی‌ها را ملزم می کند که مجهز به سیستم ردیابی باشند که بطور خودکار اطلاعات مکان و شناسایی را در اختیار سایر کشتی‌ها و مقامات ساحلی قرار دهد. به دلایل ایمنی، این سیستم‌های شناسایی خودکار (AIS) قرار است همیشه داده‌ها را با استثنائات محدود ارسال کنند. اما کشتی‌ها می‌توانند ردیابی AIS خود را خاموش کنند، تاکتیکی که می‌تواند برای پنهان کردن بخش‌هایی از مسیر حرکت، مخفی کردن مقاصد، یا بطور کلی مخفی کردن تماس‌ها با بندر مقصد مورد استفاده قرار گیرد.

دیاکون گفت، در اواخر سال ۲۰۲۲ داده‌های اطلاعاتی فهرست لویدز نشان می‌دهد که «مراودات احتمالا مشکوک بندری» بین روسیه و بنادر شمالی ایران افزایش یافته است.

او توضیح داد: «اگر کشتی فقط از یک بندر حرکت خود را آغاز کند بدون اینکه به بندر دیگری برود، مشکوک است، مگر اینکه کشتی محموله را به کشتی دیگری منتقل کند نه به بندر دیگر.»

بر اساس اطلاعات «لویدز لیست»، بیشترین اختلال‌ در داده‌های ردیابی کشتی‌های باری با پرچم روسیه و جمهوری اسلامی ایران در نزدیکی بنادر امیرآباد و انزلی و همچنین در رودخانه ولگای روسیه و بندر آستراخان رخ داده است.

سی‌ان‌ان با استفاده از داده‌های «مارینه ترافیک» (MarineTraffic) ارائه‌دهنده ردیابی کشتی و تجزیه و تحلیل دریایی، شش کشتی با پرچم روسیه و دو کشتی با پرچم جمهوری اسلامی را ردیابی کرد که به گفته تحلیلگران، از زمان تهاجم گسترده روسیه به اوکراین رفتار مشکوکی از خود نشان داده‌اند و احتمالاً با تجارت اسلحه مرتبط هستند.

الگوهای متعددی در بررسی حرکت آنها دیده شده از جمله برخی از کشتی‌ها را می‌توان دید که از بنادر ایران به آستراخان سفر می‌کنند، هرچند که در آنجا تماس رسمی بندری برقرار نکرده‌اند. سایر شناورهایی که کارشناسان مشکوک بودن آنها را مشاهده کرده‌اند، در مسیر بندر امیرآباد ایران و بندر آستراخان روسیه از دسترس خارج می‌شوند یا می‌توان مشاهده کرد که داده‌های ردیابی خود را برای مدت طولانی خاموش می‌کنند.

اسکای نیوز: رژیم ایران مخفیانه از دریای «خزر» برای روسیه تسلیحات ارسال می‌کند

دو کشتی «موسی جلیل» و «بیگی» که هر کدام ۲۰۰ کانتینر سلاح و مهمات از بندر امیرآباد به آستارخان حمل کرده‌آند شناسایی شدند.https://t.co/T94reIbj3G pic.twitter.com/JJh6P9Dwyr

— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 8, 2023

اگرچه تحلیلگران می‌گویند که بطور قطع سخت است که فهمید چه محموله‌ای در این کشتی‌ها وجود دارد، اما بدون گزارش شاهدان عینی یا تصاویر ماهواره‌ای نیز، الگوهای فعالیت‌های مشکوک و بودار در دریای خزر گزارش‌های اطلاعاتی غرب درباره صادرات پهپادهای ایران به روسیه را تأیید می‌کنند.

مارتین کِلی گفت: «بین درخواست روسیه از از ایران برای دریافت پهپاد، تماس‌های بندری مخفی در دریای خزر و افزایش فعالیت‌های مشکوک AIS [سیستم‌های شناسایی خودکار] ارتباط وجود دارد.»

دیاکون به سی‌ان‌ان گفت: «من فکر می‌کنم این مسیر نادیده گرفته شده. در حالی که سال‌هاست کشورهایی که در حاشیه دریای خزر هم‌مرز هستند، می‌خواهند این مسیر دریایی را تقویت کنند و تجارت بیشتری انجام دهند. دریای خزر، جایی که جمهوری‌های آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان نیز دارای بنادر در کرانه‌ی آن هستند، شاهد تجارت متعارف زیادیست و مسیری کلیدی برای انتقال کالاها به بازارهای آسیایی به شمار می‌رود. اما محلی برای تردد کشتی‌های تحریم شده نیز هست.»

شرکت مشاوره‌ای «بُسفر آبزرور» (Bosphorus Observer) مستقر در استانبول به سی‌ان‌ان گفت که رژیم ایران قبل از جنگ با اوکراین در بهبود بندر آستراخان روسیه سرمایه‌گذاری کرده بود تا گزینه‌های کشتیرانی خود را به اروپا از طریق مسیری که می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند، تقویت کند.

طبق گفته این مرکز مشاوره، ایران همچنین در پروژه چند ساله لایروبی رودخانه ولگا به روسیه کمک می‌کند که به این ترتیب محموله‌های سنگین‌تری به بندر آستراخان و دریای سیاه و با استفاده از کانال ولگا-دون به فراتر از آن منطقه ارسال می‌شود.

جمهوری اسلامی و روسیه قصد دارند خط آهن مسیر شمال به جنوب را نیز تکمیل کنند.

سی‌ان‌ان بر اساس داده‌های ردیابی از وبسایت «فلایت رادار۲۴» (Flightradar24) گزارش داده چهار هواپیمای باری در فاصله کوتاهی بین سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ دست‌کم ۸۵ پرواز بین ایران و روسیه داشته‌اند.