در روزهای گذشته خبرهایی درباره آزاد ساختن منابع بلوکه‌شده ایران در دیگر کشورها و دریافت ۶/۷ میلیارد دلار از صندوق بین‌المللی پول، و همچنین احتمال گشایش در روند به بن‌بست خورده مذاکرات هسته‌ای منتشر شده است. در شرایطی که تحلیلگران معتقدند چنین خبرهایی با هدف مهار قیمت ارز صورت می‌گیرد، قیمت دلار طی روزهای گذشته با مقاومت در برابر کاهش، در کانال ۵۰ تا ۵۱ هزار تومان مانده و پایین‌تر نیامده است.
یک عضو اتاق بازرگانی ایران مدعی شده دو میلیارد دلار ارز برای خرید کالای اساسی از محل پول‌های بلوکه شده ایران تخصیص داده خواهد شد. رئیس بانک مرکزی از امکان دسترسی «سریع» به ۶/۷ میلیارد دلار به منابعی از سوی صندوق بین‌المللی پول خبر داد.
علی شریعتی عضو اتاق بازرگانی ایران در صفحه شخصی خود در توییتر اعلام کرده که «در دوشنبه پیش رو، از محل پول‌های بلوکه شده ایران، دو میلیارد دلار ارز جدید برای خرید کالای اساسی تخصیص داده میشود.»
او تأکید کرده که این پول‌ها ارتباطی به منابع مالی ایران در کره جنوبی ندارد و از محل آزادسازی پول‌های ایران در دیگر نقاط تزریق خواهد شد.
علی شریعتی یکروز پیشتر نیز خبر داده بود که از منابع آزاد شده ایران در بانک تی بی آی عراق نیز ۱/۶ میلیارد دلار بدهی گازی به ترکمنستان پرداخت شده است. همچنین ۶۰۰ میلیون دلار پول حجاج امسال نیز از همین محل پرداخت شده است.
پولهایی که تا امروز آزاد شده از محل #کره_جنوبی نبوده است .
طی هفته آتی (دوشنبه )دو میلیارد دلار از سایر منابع بلوکه شده جهت خرید #کالای_اساسی تخصیص و پرداخت میشود .
به گام اصلی نزدیک میشویم #خبر_خوب— Ali Shariati (@shahrooz_khan) June 1, 2023
محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی که برای ملاقات با مقامات صندوق بین‌المللی پول به واشنگتن سفر کرده است می‌گوید که در حال حاضر ایران اجازه ۴/۸ میلیارد SDR «حق برداشت ویژه» معادل ۶/۷ میلیارد دلار از منابع صندوق بین المللی پول را دریافت کرده است.
رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی توضیح داده صندوق بین المللی پول در مقاطع زمانی مختلف که اقتصاد جهانی با رکود مواجه می شود به منظور کمک به اعضای خود اقدام به خلق نقدینگی موسوم به (SDR Allocation) «حق برداشت ویژه» می‌کند تا کشورها با تکیه بر آن نقدینگی مورد نیاز خود را برای برون‌رفت از وضعیت رکود به دست آورند.
این برداشت از منابع مسدودشده ایران نیست و در قالب کمک بلاعوض صورت می‌گیرد. علی شریعتی در اینباره توضیح داده که این منابع ماهیت کمک بلاعوض دارد و منابع بلوکه شده نیست و باید در حوزه فقرزدایی و توسعه پایدار مصرف شود.
تلاش رژیم ایران برای «خنثی‌سازی تحریم‌ها»؛ درخواست از صندوق بین‌المللی پول برای دریافت وام!
همچنین در روزهای گذشته موج اخباری مبنی بر آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی در رسانه‌های مختلف منتشر شد. بر اساس این اخبار، کره جنوبی و آمریکا در حال مذاکره درباره راه‌هایی برای آزادسازی ۷ میلیارد دلار پول ایران هستند که در کره جنوبی مسدود شده است. گفته شده که «در صورت موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات، پول مسدودشده به شعب بانک‌های ایرانی در کشور‌های همسایه در خاورمیانه منتقل میشود و نه مستقیم به ایران تا نحوه استفاده از آن تحت نظارت باشد.»
برخی منابع حکومتی در خبرهایی غیررسمی اعلام کردند آزادسازی این رقم از منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی در ازای آزادی سیامک نمازی صورت می‌گیرد. این خبر هنوز از سوی منابع رسمی تأیید یا تکذیب نشده است.
دو ماه پیش که باقر نمازی از زندان آزاد و برای درمان اجازه خروج از ایران را یافت نیز این خبر منتشر شد که آزادی او و سیامک نمازی، با احتمال رفع توقیف از منابع ارزی مسدود شده ایران در کره جنوبی مرتبط است.
حجت کرمانی وکیل سیامک نمازی امروز جمعه ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ هرگونه تماس از سوی موکل‌اش را مبنی بر اینکه به زودی آزاد خواهد شد تکذیب کرد.
اینهمه در حالیست که بسیاری از تحلیلگران معتقدند خبر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در دیگر کشورها بیشتر «خبردرمانی» برای جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت ارز در ایران است.
جمهوری اسلامی طی سال‌های گذشته و پس از خروج ایالات متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی در چند مقطع موجی از خبرها درباره آزادسازی منابع بلوکه شده یا پیشرفت مذاکرات را منتشر کرد اما در عمل نه پولی آزاد شد و نه مذاکره‌ای پیش رفت!
ورود منابع ارزی جدید به کشور باعث کاهش قیمت دلار در بازار و به تبع آن، تغییر مسیر سایر بازارها خواهد شد. اما این شرایط در حالی به وجود می‌آید که به گواه کارشناسان، مسیر تورم را تغییر نمی‌دهد و کاهشی نمی‌کند. به باور آن‌ها، از نظر واقعیت‌های اقتصادی تعادلی در ارز مورد نیاز و ارز ورودی دیده نمی‌شود.
حسین محمودی‌اصل کارشناس اقتصادی در اینباره به «خبرآنلاین» گفته که امید به آزادی منابع از یک سو و لغو بخشی از تحریم‌ها از سوی دیگر، فعلا تنها امید برای ثبات در بازارها است.
حسین محمودی‌اصل افزوده که با رصد وضعیت تجارت خارجی و همچنین خلق پول و رشد نقدینگی ثابت حدود ۳۵ درصدی، شرایط تورمی فعلا پایدار خواهد بود و تنها یک توافق خوب و لغو تحریم‌ها می‌تواند مسیر را تغییر دهد.
یکی از موارد مورد تأکید کارشناسان اقتصادی اینست که حتی در صورت آزادسازی این منابع هم تا زمانی که سیاستگذاری و مدیریت اقتصادی کشور دستخوش تغییر نشود، قیمت دلار نیز ثبات پیدا نمی‌کند.
سعید لیلاز تحلیرگر اقتصادی اصلاح‌طلب به تازگی در واکنش به سیاست‌های اقتصادی دولت از جمله خلق پول که اثر زیادی در افزایش تورم دارد گفته که «از روز ازل اختراع پول تا پایان حکومت محمدرضا پهلوی، کلا ۴۲۰ میلیارد تومان تولید نقدینگی داشتیم. الان هر دو ساعت این مقدار پول چاپ می‌کنیم روزی پنج هزار میلیارد تومان نقدینگی تولید می‌کنیم که یک سوم این پول برای کسر بودجه استفاده میشود و دو سوم آن صرف دزدی میشود.»
پیمان مولوی اقتصاددان و دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران درباره تلاش دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت ارز گفته که «سال گذشته ارزش صادرات ایران حدود ۵۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بود و تقاضای کالا هم در اقتصاد ایران به دلیل خلق پول و نقدینگی موجود بسیار بالاست و وزارت صمت با محدود کردن تقاضای واردات درصدد مدیریت این بازار است، اما این نوع مدیریت باعث شده تا همه کالا‌ها در ایران از خودرو گرفته تا لوازم خانگی و … با رشد قیمتی مواجه شوند.»
این اقتصاددان تأکید کرده که یکی دیگر از کالا‌هایی که به دلیل محدودیت‌ها با رشد قیمتی زیادی روبرو شد دلار است که هر چند با رشد تورم قیمت آن بالا رفت، اما گاهی از تورم هم پیشی گرفته است.
دبیر کل انجمن اقتصاددانان ایران با اشاره به اخبار مرتبط با آزادسازی ۷ میلیارد دلار منابع ارزی ایران از سوی کره جنوبی افزوده که «این عدد برای اقتصاد ایران با جمعیتی حدود ۸۶ میلیون نفر رقم چندانی نیست که بخواهیم برآوردی از تاثیر آن بر نرخ دلار و اقتصاد داشته باشیم.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به در دسترس بودن دلار در بازار گفته که این نکته مهم است که آیا دلاری به بازار می‌آید تا منجر به تقاضا در این بازار شود که البته تا پیش از این همین تقاضا‌ها به عنوان تقاضا‌های غیرواقعی از سوی بانک مرکزی شناسایی می‌شد.
به عقیده پیمان مولوی نشانگر‌های اقتصادی مانند نرخ تورم، رشد اقتصادی و نقدینگی هستند که روی نرخ دلار تاثیر مستقیم دارند و بحث منابع بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی و دسترسی آن برای شعب بانک‌های ایرانی در کشور‌های همسایه می‌تواند منجر به تسهیل در تأمین ارز برای ایران شود، اما اینکه چه میزان فشار را از روی بازار آزاد بردارد هنوز مشخص نیست.
