در شرایطی که مقامات کاخ سفید اصرار می‌کنند «احیای برجام» دیگر در اولویت آمریکا قرار ندارد و مذاکرات پنهانی با مقامات جمهوری اسلامی را انکار می‌کنند، روزنامه «فایننشال تایمز» روز جمعه دوم ژوئیه (۱۲ خرداد) گزارش داد رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اخیراً چند بار با سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد دیدار کرده است.
به اعتقاد نویسندگان این گزارش که یکی از آنها نجمه بزرگمهر است در شرایطی که مقامات آمریکایی هشدار می‌دهند جمهوری اسلامی می‌تواند در کمتر از دو هفته مواد کافی برای یک سلاح هسته‌ای را تولید کند دیدارهای رابرت مالی با ایروانی می‌تواند نشان‌دهنده تغییر دیدگاه غرب در مورد نگرانی‌ها از تشدید بحران باشد.
یک دیپلمات غربی به این روزنامه گفته: «اینکه ما به یک برنامه دیپلماتیک فعال برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران نیاز داریم به رسمیت شناخته شده است، نه اینکه اجازه دهیم فعالیت هسته‌ای ایران منحرف شود. چیزی که مرا نگران می‌کند اینست که تصمیم‌گیری در ایران کاملاً آشفته است و ممکن است راه‌شان را به سمت جنگ با اسرائیل کج کنند.»
در این گزارش آمده رد پیشنهاد پیش‌نویس «احیای برجام» توسط جمهوری اسلامی خشم ایالات متحده، فرانسه، آلمان و بریتانیا را برانگیخت و مذاکرات متوقف شد؛ پس از آن حکومت شروع به سرکوب خشونت‌آمیز معترضان، فروش پهپادهای انتحاری به روسیه و بازداشت شهروندان خارجی کرد.
دیدارهای رابرت مالی با سعید ایروانی نخستین تماس مستقیم میان مقام‌های ایرانی و آمریکایی پس از خروج ایالات متحده از برجام به شمار می‌رود.
یک فرد نزدیک به دولت جو بایدن گفته است که این گفتگوها در درجه اول بر امکان مبادله زندانیان با ایران متمرکز بوده است. حداقل سه شهروند ایرانی- آمریکایی در ایران زندانی هستند.
روزنامه «فایننشال تایمز» همچنین گزارش داد آمریکا و کشورهای اروپایی بحث درباره نحوه مذاکره با ایران بر سر برنامه هسته‌ای را از سر گرفته‌اند، چون نگران «گسترش تهاجمی» برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و خطر آغاز یک جنگ منطقه‌ای هستند.
جمهوری اسلامی هفته گذشته با مبادله اسدالله اسدی دیپلمات- بمب‌گذار با یک زندانی بلژیکی موافقت کرد. پس از آن دو اتریشی نیز که در ایران توسط حکومت به گروگان گرفته شده بودند آزاد شدند. روزنامه «فایننشال تایمز» نوشته «تبادل موفقیت‌آمیز زندانیان ایالات متحده می‌تواند فضای هرگونه مذاکرات هسته‌ای را بهبود بخشد.»
همچنین در این گزارش با اشاره به توافق موقت احتمالی بین تهران و واشنگتن به نقل از «دیپلمات‌ها و تحلیلگران» آمده است که «گزینه‌های بالقوه شامل نوعی توافق موقت یا تنش‌زدایی از سوی هر دو طرف است که بر اساس آن ایران سطح غنی‌سازی خود را در ازای کاهش برخی تحریم‌ها پایین می‌آورد.»
یک دیپلمات دیگر که در جریان این گفتگوها قرار دارد، گفته «مبادله زندانیان راهگشای مذاکرات خواهد بود. بعید است که توافق هسته‌ای وجود داشته باشد، اما ممکن است شرایط توافق موقت یا توقف تنش‌ها مهیا شود.»
یکی از مقامات آمریکایی در همین ارتباط گفته است که واشنگتن «همیشه بر این باور بود که دیپلماسی بهترین راه برای اطمینان از این است که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد، چرا که قابل راست‌آزمایی و بادوام است.»
در بخش دیگری از گزارش «فایننشال تایمز» آمده، ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل سال ۲۰۲۳ از شناسایی ذرات غنی‌شده اورانیوم تا حدود ۸۴ درصد در سایت فُردو خبر داد که تقریباً درجه تسلیحاتی است.
در هفته‌های پس از آن، مقامات اسرائیل هشدار داده‌اند که هر کاری که لازم باشد برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام خواهند داد.
خبرگزاری‌ها به نقل از گزارش‌های فاش شده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این هفته گزارش دادند مسئله آژانس در مورد ذرات کشف شده در فُردو برطرف شده است. این روزنامه با استناد به همین گزارش تأکید کرده «این امر می‌تواند فشار بر ایران را در آستانه نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی کاهش دهد.»
صنم وکیل کارشناس مسائل ایران در «چتم هاوس» می‌گوید: «ایران در آستانه هسته‌ای شدن است اما همه فقط به دنبال چسب زخم هستند.»
آکسیوس: مذاکره مقامات کاخ سفید با عمانی‌ها در مورد «توافق موقت اتمی» با جمهوری اسلامی؛ وزارت خارجه آمریکا تکذیب کرد
-دو روز پس از سفر سلطان هیثم پادشاه عمان به تهران پایگاه خبری «آکسیوس» گزارش داد مک‌گورک هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی کاخ سفید پس از سفر به عربستان سعودی و اسرائیل… pic.twitter.com/4pSNnWGEeY
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 31, 2023
با اینهمه در مورد جدیت مقامات جمهوری اسلامی در پرداختن به موضوع هسته‌ای و اینکه آیا بایدن مایل به مذاکره برای یک توافق است آنهم در حالی که ایالات متحده برای انتخابات بعدی آماده می‌شود، جای تردید وجود دارد.
علی واعظ کارشناس مسائل ایران در «گروه بحران» می‌گوید: «سه کشور اروپایی بیشتر به واشنگتن نگاه می‌کند تا ببیند آیا دولت بایدن تصمیمی می‌گیرد یا نه؛ اما آنها ناامید شده‌اند زیرا ایالات متحده فقط می‌خواهد تا پس از انتخابات ۲۰۲۴ روی این موضوع سرپوش بگذارد. نگرانی اصلی در اینجا انتخاب مجدد بایدن است.»
نویسنده‌ای از تبار توجیه‌گران سیاست‌های نظام
نجمه بزرگمهر که یکی از نویسندگان این گزارش است همواره مواضعی شبیه خبرنگارانی مثل نگار مرتضوی، فرناز فصیحی و عسل راد داشته که به همسویی و توجیه مواضع جمهوری اسلامی مشهورند. وی همان فردی است که در آبان ۱۳۹۸ در یک گزارش در مورد تظاهرات ضدحکومتی مردم نوشت «تحلیلگران می‌گویند تئوری‌های مبنی بر دخالت خارجی محتمل‌تر هستند.» وی در گزارشی درباره مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی نیز با عنوان «ایرانی‌ها در سوگ از دست‌دادن شخصیت نظامی مورد تکریم» نوشته بود که «حتی جوان‌های ایرانی هم با خشم واکنش نشان دادند» و «ایرانی‌های مخالف جمهوری اسلامی از این عمل آمریکا حیرت‌زده شدند!»
