دولت بریتانیا تحقیقات درباره ادعاهایی مبنی بر کمک متخصصان دانشگاه‌های انگلیسی به رژیم ایران برای توسعه فناوری‌های مرتبط با ساخت پهپادهای انتحاری را آغاز کرده است.
این تحقیقات در حالی انجام می‌شود که واشنگتن به شرکت‌های آمریکایی هشدار داده تا اطمینان حاصل کنند که ناخواسته قطعات الکترونیک یا سایر قطعاتی را که ایران می‌تواند برای ساخت پهپاد از آنها استفاده کند، تأمین نمی‌کنند.
مقامات اوکراینی و همچنین مقامات غربی می‌گویند، ایران صدها پهپاد انتحاری به روسیه فرستاده که از آنها برای حمله به اهداف نظامی و غیرنظامی اوکراین استفاده شده است اما جمهوری اسلامی هرگونه دخالت در جنگ روسیه علیه اوکراین را رد می‌کند.
ریشی سوناک نخست وزیر بریتانیا روز چهارشنبه ۳۰ خرداد در سخنانی در پارلمان گفت: «ما همه اتهامات مربوط به نقض کنترل صادرات را جدّی می‌گیریم و همکاری‌هایی را که امنیت ملی ما را به خطر می‌اندازد، نمی پذیریم.»
دیوید دیویس نماینده محافظه‌کار پارلمان بریتانیا تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را «شکست خورده» خواند و از نخست وزیر خواست تا قبل از اینکه آسیبی به امنیت بریتانیا وارد شود اقدامات مناسب انجام شود.
جمهوری اسلامی در پوشش کارخانه اتومبیل‌سازی در خاک روسیه پهپاد انتحاری می‌سازد
-سرتیپ پاسدار سعید آقاجانی مسئول پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران که برنامه‌ریزی، تجهیز و آموزش عملیات پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران را هدایت می‌کند به همراه سرتیپ پاسدار عبدالله محرابی رئیس… pic.twitter.com/2vYsekZTMQ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 16, 2023
در این میان، بریتانیا صادرات فناوری نظامی و «دومنظوره» به ایران را ممنوع کرده و شماری از افراد و سازمان‌های ایرانی را که پهپادهای انتحاری به روسیه عرضه کرده‌اند در فهرست تحریم‌ها قرار داده است.
همزمان با حضور سوشی سوناک در پارلمان این کشور، کنفرانس بازسازی اوکراین در لندن برگزار شد که طی آن مقامات و بانکداران در مورد چگونگی جمع‌آوری میلیاردها دلار مورد نیاز برای بازسازی این کشور پس از تهاجم تمام‌عیار روسیه گفتگو کردند.
روزنامه «تلگراف» اخیراً به نقل از نمایندگان پارلمان بریتانیا از همکاری ۱۱ دانشگاه این کشور با جمهوری اسلامی در ساخت پهپاد خبر داد. متخصصان در دانشگاه‌های کمبریج، امپریال‌کالج، گلاسکو، نورث‌امبریا و دانشگاه کرنفیلد که در علوم مهندسی و فناوری هوافضا تخصص دارد متهم به همکاری با جمهوری اسلامی شدند.
سخنگوی دولت بریتانیا در اینباره می‌گوید: «ما در حال بررسی گزارش‌های اخیر هستیم. در عین حال، ما سیستم‌های خود را قوی‌تر کرده‌ایم تا در برابر تهدیدات لایه‌های حفاظتی خود را تقویت کنیم.»
کن مک‌کالوم رئیس MI5 (آژانس اطلاعات داخلی بریتانیا) سال گذشته در یک سخنرانی نسبت به خطرات نفوذ در مراکز دانشگاهی بریتانیا و همچنین خطرات ناشی از جاسوسی صنعتی هشدار داد، اگرچه هشدار او عمدتاً متوجه خطرات همکاری با چین بود.
بهنام بن طالبلو پژوهشگر ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» (FDD) معتقد است هشدار تجاری ایالات متحده و تحقیق در بریتانیا نشان‌دهنده «سطح بالای توسعه پهپادها در ایران و توانایی و قصد تهران برای بهره‌برداری از کوچک‌ترین شکاف‌ها در صنعت و تجارت است.»
«عُرضه پراید فروختن نداریم لااقل پهپاد بفروشیم خرج مملکت در بیاد!»
یکی از مسئولان نیروی هوافضای سپاه پاسداران با اشاره به ارسال پهپادهای سپاه به روسیه می‌گوید چین هم ۱۵ هزار پهپاد شاهد ۱۳۶ سفارش داده است.
در ویدئویی که تاریخ دقیق آن مشخص نیست و به نظر می‌رسد مربوط به یک بازدید… pic.twitter.com/e4JNkcEk1h
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 4, 2023
برآوردها نشان می‌دهد صادرات نظامی جمهوری اسلامی به روسیه در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲۳ میلیون دلار افزایش یافت.
تحقیقات نشریه «جویش کرونیکل» نشان می‌دهد مراکز آکادمیک در لندن با متخصصان دو دانشگاه «بهشتی» (دانشگاه ملی ایران) و «شریف» (دانشگاه صنعتی آریامهر) بیش از یک دهه است با متخصصان انگلیسی در مورد پروژه‌های هوافضا تحقیقات مشترک دارند. هر دو دانشگاه به دلیل نقش‌شان در برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای ایران در فهرست تحریم‌های بریتانیا قرار دارند.
اخیراً مؤسسه پژوهشی اسرائیلی «آلما» هویت شماری از متخصصان جمهوری اسلامی را که در طراحی و تولید پهپادهای «شاهد ۱۳۶» نقش دارند فاش کرد.
«احسان راحت ورنوسفادرانی» و «احسان ایمانی نژاد» و هچنین دو شرکت «چکاد صنعت فراز آسیا» «سعد سازه فراز شریف» یا «دریا فناور برهان شریف» در این زمینه فعال بودند.
این افراد و شرکت‌ها با صنایع هوافضا و هواپیماسازی در ایران نیز که عمده واحدهای آن در اختیار نیروهای مسلح قرار دارد همکاری می‌کردند.
