علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۳۱ خرداد در دوحه با انریکه مورا دستیار مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد.
سی‌ان‌ان در گزارشی به نقل از منابع مطلع می‌نویسد مقامات جمهوری اسلامی با میانجیگری اروپایی‌ها و قطر و عمان به صورت غیرمستقیم با آمریکایی‌ها مذاکره کردند که منجر به «تحولات مثبت در بسیاری از مسائل» مربوط به دو طرف شده است به این امید که اجرای برجام و تبادل زندانیان شتاب بگیرد.
گفتگوهای بی‌سر و صدا میان رژیم ایران و آمریکا در حالی از سر گرفته شده که در هفته‌های اخیر برت مک‌گورک از مقامات ارشد دولت بایدن نیز چند بار به عمان سفر کرد. همزمان حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه جمهوری اسلامی و دستیار وی باقری کنی هم سفرهایی به چند کشور عربی حاشیه خلیج فارس داشتند.
مقامات آمریکایی می‌گویند در این مذاکرات اولویت آنها روشن شدن وضعیت چهار آمریکایی ایرانی‌تبار زندانی در ایران شامل سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز و شهاب دلیلی است.
در گذشته، یکی از مفاد معامله برای آزادی بازداشت شدگان، آزاد ساختن میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی بود. ایران از کره جنوبی خواسته بود ۷ میلیارد دلار از پول مسدودشده در بانک‌های این کشور را پرداخت کند اما تحریم‌ها مانع آن است.
در اقدامی که به گفته سی‌ان‌ان می‌توان آن را حرکتی برای اعتمادسازی تلقی کرد، ایالات متحده معافیت‌هایی را تصویب کرده که اجازه می‌دهد ۲/۷ میلیارد دلار از عراق به بانک‌های ایران انتقال داده شود.
منابع مطلع گفته‌اند در جلسه مورا و باقری کنی سطح غنی‌سازی اورانیوم و نحوه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد بحث قرار گرفت. این منابع اشاره کرده‌اند که «فضای کنونی برای تنش‌زدایی مناسب است.»
از سوی دیگر، امیرعبداللهیان پنجشنبه اول تیرماه با محمد بن زاید رئیس دولت امارات دیدار کرد. بخش عمده‌ای از داد و ستدهای تجاری و مالی جمهوری اسلامی از طریق امارات صورت می‌گیرد.
خودداری جمهوری اسلامی از نصب دوربین‌های آژانس در تأسیسات اتمی مشکوک؛ «احیای برجام از نظر تکنیکی ممکن نیست»
– طبق ادعای برخی منابع خبری گفته می‌شد جمهوری اسلامی پذیرفته که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوربین‌های نظارتی آژانس را که در ماه‌های اخیر از تأسیسات اتمی ایران جمع… pic.twitter.com/Orqk2Kmv4x
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 3, 2023
همزمان با تلاش دولت بایدن برای دستیابی به شکلی از توافق یا «تفاهم» با رژیم ایران در کنگره آمریکا فشارها علیه دولت وی افزایش پیدا کرده است.
در همین ارتباط گروهی ۲۶ نفره از سناتورهای هر دو حزب آمریکا در نامه‌ای از بایدن خواستند رویکرد بازدارندگی قوی‌تری را در ارتباط با جمهوری اسلامی در پیش گیرد. آنها درباره پیامدهای یک توافق ناکارآمد دیگر با تهران هشدار داده‌اند.
این نامه با تأکید بر لزوم هماهنگی بایدن با تلاش‌های کنگره برای مقابله با برنامه‌های اتمی رژیم ایران، از دولت بایدن خواسته برای محدود کردن فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده جمهوری اسلامی، گام‌های ملموس بردارد.
این سناتورها همچنین با تأکید بر اینکه نباید اجازه داد فعالیت‌های اتمی رژیم ایران بیشتر از این پیشرفت داشته باشد گفتند که باید برای مقابله با تهدیدات رژیم متحد بود و به چین نیز نباید اجازه داد که فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران را تسریع کند.
سناتورهای دو حزب از بایدن خواستند از کشورهای اروپایی تضمین بگیرد در صورتی که جمهوری اسلامی به غنی‌سازی ۹۰ درصدی اورانیوم اقدام کرد، تحریم‌های سازمان ملل را بازگرداند.
مورگان اورتگاس سخنگوی پیشین وزارت خارجه آمریکا در دولت دونالد ترامپ در مصاحبه با شبکه «آی ۲۴» اسرائیل به کنایه گفته «همان بازیگرانی که برجام را برای ما به ارمغان آوردند، در تلاشند تا کنگره را دور بزنند و با بزرگترین حامی تروریسم در جهان معامله نقدی کنند. آیا دولت بایدن حاضر است چند میلیارد به خاطر توهم خود درباره ایران بپردازد؟»
The same players that brought us the JCPOA are trying to bypass Congress to push a cash-for-hope deal with the world’s leading state sponsor of terrorism.
How many billions is the Biden admin willing to lose to Iran over wishful thinking? I joined @Varneyco to discuss⬇️ pic.twitter.com/GlnxuNAX2n
— Morgan Ortagus (@MorganOrtagus) June 21, 2023
کمیته مجلس نمایندگان یک لایحه دوحزبی برای دائمی کردن تحریم‌های جمهوری اسلامی تصویب کرده است.
از سوی دیگر، وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که مذاکرات پنهانی آمریکا با ایران درباره برجام را بعید نمی‌دانیم.
به گزارش خبرگزاری دولتی «تاس» سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه پنجشنبه ۲۲ ژوئن با اشاره به برخی تلاش‌ها برای احیای برجام ادعا کرد: «مسکو از احیای برجام حمایت می‌کند و آنچه اکنون بیش از هر چیزی برای ما اهمیت دارد، این است که ایالات متحده به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ [شورای امنیت سازمان ملل] بازگردد. اگر اکنون توافقی حاصل شود اما برجام همانطور که در سال ۲۰۱۵ حاصل شد و در قطعنامه ۲۲۳۱ به تصویب رسید، احیا نشود، بدان معناست که ایالات متحده همچنان به نقض فاحش این قطعنامه ادامه خواهد داد.»
این مقام روس گفت: «واشنگتن و تهران ممکن است مشغول مذاکرات محرمانه برای دستیابی به توافقی بر سر تجدید برنامه جامع اقدام مشترک در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران باشند. اما هر کاری که در تاریکی انجام شود در نهایت آشکار می‌شود و این، امری واضح است.»
پیش از این محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی در یک نشست ۶ ساعته در کلاب هاوس گفته بود روسیه مانع اصلی بی‌نتیجه ماندن گفتگوها با غرب برای «احیای برجام» بود.
