مؤسسه تحقیقات و آموزش «آلما» در اسرائیل گزارش می‌دهد جمهوری اسلامی در تلاش است تا فرماندهی ارتش رژیم سوریه را به دست گیرد. این تسلط تا حدی با جذب شبه‌نظامیان شیعه در ارتش سوریه به دست آمده است.
بر اساس ارزیابی مؤسسه «آلما» شبه‌نظامیان «تیپ امام حسین» (یا حداقل برخی از واحدهای زیرمجموعه آن) در واحدهایی از ارتش رژیم بشار اسد ادغام شده‌اند. «لشکر چهارم» که ماهر اسد برادر بشار اسد فرمانده آن است در عمل به یک واحد نیابتی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده که مستقیم به فرماندهان «سپاه قدس» گزارش می‌دهد و بطور مستقیم در عملیات تهاجمی علیه اسرائیل و سربازان آمریکایی در سوریه نقش دارد.
فعال بودن تیپ یا لشکری به نام «امام حسین» در سوریه به نیابت از جمهوری اسلامی مبهم است زیرا اواخر سال ۲۰۱۴ گزارش‌هایی در مورد فعالیت قرارگاه مرکزی «امام حسین» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علنی شد که سردار پاسدار حسین همدانی گرداننده آن بود. این قرارگاه مهمترین مرکز سازماندهی و هدایت نیروهای «مدافعان حرم» بود که بخشی از نیروهای آن را سرکوبگران مردم در اعتراضات داخل ایران تشکیل می‌دادند.
تیپ‌ها و لشکرهای متشکل از عراقی‌ها، سوری‌ها، لبنانی‌ها، افغانستانی‌ها، پاکستانی‌ها، یمنی‌ها، سودانی‌ها و دیگران زیر نظر این قرارگاه فعالیت داشتند.
به دنبال شکست مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا برای «احیای برجام»، موضوع «تفاهم» نانوشته مطرح شد که یکی از شروط آن توقف حمله به نظامیان و پیمانکاران آمریکایی در منطقه توسط عوامل سپاه پاسداران بود. توقف افزایش غنی‌سازی اتمی و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین آزادکردن زندانیان در ازای لغو بخشی از تحریم‌های جمهوری اسلامی نیز از مفاد این تفاهم احتمالی است.
هرچند گزارش‌ها در مورد تلاش‌های حکومت ایران برای نفوذ در بالاترین رده‌های نظامی در سوریه کم نیست اما موارد اختلافات میان فرماندهان سپاه پاسداران با نظامیان رژیم اسد نیز زیاد است.
همکاری «سپاه قدس» و حزب‌الله با عوامل داعش در سوریه علیه یگان‌های ائتلاف و نیروهای مخالف رژیم اسد
-سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه (مستقر در لندن) از طریق منابع خود به اطلاعات و اسنادی دست پیدا کرده است که نشان می‌دهد حزب‌الله لبنان و نیروهای قدس سپاه پاسداران در سوریه با داعش… pic.twitter.com/peXru8699u
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 16, 2023
اخراج جواد غفاری از فرماندهان ارشد «سپاه قدس» در سوریه به دستور بشار اسد که آبان‌ماه ۱۴۰۰ رسانه‌ای شد یکی از این موارد است. اسد از جمهوری اسلامی خواسته بود که غفاری را به دلیل «فعالیت بیش از حد» نیروی قدس در سوریه که سبب نقض حاکمیت در بخش‌های مختلف آن کشور شده، به تهران فرا بخواند.
منابع سوری سال ۲۰۱۹ گزارش دادند رژیم سوریه شماری از افسران و اعضای تیپ «امام باقر» وابسته به سپاه پاسداران را جذب ارتش منظم خود کرده است. آنها در دیرالزور در جنوب شرقی سوریه مستقر هستند. عمده نیروهای آنها اعضای قبیله «بکاره» هستند که سپاه پاسداران با پولپاشی آنها را جذب کرده است.
شیخ عبدالله بن زاید وزیر خارجه امارات در ژانویه ٢٠٢٣ در سفر به دمشق از بشار اسد خواست که با فاصله گرفتن از رژیم ایران به جامعه عربی بازگردد و در این صورت آنها آماده هستند در بازسازی سوریه با وی همکاری کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل سپاه پاسداران در سوریه و عراق همواره به دنبال راه‌هایی برای دور زدن مقامات رسمی نظامی و سیاسی هر دو کشور بوده‌اند. مسئله‌ای که بارها با اعتراض مقامات این کشورها روبرو شده است.
حضور نظامی در منطقه و گسترش «عمق استراتژیک» جمهوری اسلامی تا شرق مدیترانه خواست علی خامنه‌ای است که در رؤیای اقتدار منطقه‌ای و جهانی، منابع عظیم اقتصادی ایران را صرف همین امر کرده است.
خامنه‌ای دوم خرداد ۱۳۹۷ در یک سخنرانی گفته بود «یکی از مؤلّفه‌های قدرت، نیروی دفاعی است؛ دفاع از دور. یکی از مؤلّفه‌های قدرت، عمق راهبردی ما است. حضور در کشورهای منطقه و طرفداری ملّت‌های منطقه از جمهوری اسلامی، عمق راهبردی جمهوری اسلامی است؛ جمهوری اسلامی از این نمی‌تواند صرف نظر کند؛ هیچ دولت عاقلی صرف نظر نمی‌کند.»
وی همچنین دهم مهرماه ۱۳۹۸ نیز در یک سخنرانی تأکید کرد: «اینجوری نباشد که یک چهاردیواری را انتخاب کنیم و دیگر کارمان به این نباشد که پشت این دیوار چه کسی است، چه تهدیدی وجود دارد. این نگاه وسیع فرامرزی، این امتداد عمق راهبردی گاهی اوقات از واجب‌ترین واجبات کشور هم لازم‌تر است که مورد توجّه قرار بگیرد که خیلی‌ها متوجّه این نیستند، خیلی‌ها توجّه به این ندارند. حالا بعضی‌ها هم توجّه دارند و به نفع دشمن حرف میزنند- [مثلاً می‌گویند] «نه غزّه، نه لبنان»- امّا خیلی‌ها هم توجّه ندارند؛ واقعیّت این است.»
