موج حذف اساتید از دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی ایران ادامه دارد و رئیس دانشگاه تهران در اظهاراتی عجیب علت اخراج برخی استادان را «مشکلات اخلاقی» عنوان کرده است. عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی نیز بطور کلی مدعی شده فهرست اساتید اخراج شده «صحت» ندارد.
روند سرکوبگرانه اخراج، تعلیق و بازنشستگی اجباری اساتید از دانشگاه‌های سراسر کشور همچنان ادامه دارد هر روز خبر حذف تعدادی از استادان دانشگاه‌ها منتشر می‌شود.
کانال تلگرامی شوراهای صنفی دانشجویان کشور روز گذشته اعلام کرد که سارا ملکان، استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه امیرکبیر، از تدریس در این دانشگاه منع شده است.
بر اساس این گزارش سارا ملکان پس از پایان مرخصی دوران زایمان برای دریافت برنامه درسی به دانشگاه بازگشته، اما با نامه قطع همکاری روبرو شده است. شوراهای صنفی دانشجویان کشور توضیح داده که این استاد منتقد فضای مدیریتی و امنیتی‌سازی دانشگاه امیرکبیر طی سال گذشته بوده است.
در یکی از آخرین نمونه‌های حذف اساتید که امروز چهارشنبه ۱۵ شهریور ۱۴۰۲ رسانه‌ای شد کانال تلگرامی دانشجویان متحد روز سه‌شنبه ۱۴ شهریور از اخراج مهام میقانی، استاد دانشکده هنرهای نمایشی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران خبر داد و نوشت که این اخراج بدون هیچ ابلاغی و تنها به صورت تلفنی به اطلاع او رسیده است.
این استاد دانشگاه در صفحه اینستاگرامش نوشت: «لااقل خوشحالم وقتی امروز زنگ زدند که بگویند از دانشگاه تهران اخراج شده‌ام خواب نبودم. شاید در شصت هفتاد روز گذشته یک بار هم نبوده که آن ساعت بیدار بوده باشم. امروز حتی رفتم نان داغ هم گرفتم و چون کارتم نکشید پول ندادم. با اینکه وعده‌ی دفعه‌ی بعد را دادم اما نتوانستم زیر لب به شوخی نگویم: من دیگه شما رو نمی‌بینم! و در ذهنم ادای آن پسربچه را که در اینستاگرام دیده‌ام درنیاورم. بی‌آنکه بدانم یک ساعت بعد به خودم زنگ می‌زنند و می‌گویند: بابت یک سری مسائل دیگه نمی‌تونیم در خدمت شما باشیم. و منتظر ماندم شاید بگویند حق‌التدریس شما را در سه ترم گذشته… ولی خب اشاره‌ای نکردند و کسی که می‌داند حق‌التدریس سه ترمش، نصف اجاره‌ی یک ماهش هم نمی‌شود خودش را سبک نمی‌کند.»
مهام میقانی داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس از جمله استادانی است که سال گذشته در بحبوحه اعتراضات جنبش ملّی در اعتراض به بازداشت دانشجویان کلاس‌های درس خود را متوقف کرد و در شبکه اجتماعی اینستاگرام نوشت: «زندگی من جز نوشتن و تدریس تقریبا محتوای دیگری ندارد، اما تا زمانی که دانشجویان معترض در زندان هستند، تا زمانی که نمی‌توانند پشت میز کلاس‌ها بنشینند، من خودم را موظف می‌دانم به عنوان معلم کوچک آنها به تدریس ادامه ندهم.»
حمایت از اعتراضات سال گذشته و اعتراض به سرکوب گسترده شهروندان معترض در خیابان و دانشجویان در دانشگاه، وجه مشترک استادانی است که طی هفته‌های گذشته اخراج، تعلیق یا به صورت اجباری بازنشسته شدند. این اساتید یا در شبکه‌های اجتماعی و یا در کلاس درس از مردم و دانشجویان معترض حمایت و یا به سرکوب‌های حکومت انتقاد و اعتراض کرده بودند.
همچنین مجتبی پوربخش مجری و گزارشگر ورزشی تلویزیون و استاد تربیت بدنی دانشگاه آزاد تهران که سال گذشته از فعالیت در صداوسیما منع شده بود، اکنون از دانشگاه هم اخراج شده است.
او با انتشار خبر نامه اخراج خود نوشته که «خیلی ممنون از محبت بزرگان علم ورزش که منِ کوچکترین رو دعوت کردن برای تدریس در دانشگاهی که خودم اونجا درس خوندم. گویا قسمت نبود بیش از این در خدمت دانشگاه تهران مرکز و اساتید و همکاران و دانشجوها باشم. و ممنونم از مراجع ذیصلاح که با دقت کامل پیگیر هستن تا من جایی کار نکنم.»
اخراج، تعلیق و بازنشستگی اجباری اساتید که پس از پیروزی انقلاب ۵۷ با «انقلاب فرهنگی» آغاز شد، همواره در چهار دهه گذشته و در دولت‌های مختلف اصلاح‌طلب و اصولگرا ادامه داشته است. اینهمه در حالیست که طی یک سال گذشته و پس از آغاز اعتراضات جنبش ملّی و با توجه به نقش برجسته‌ای که جنبش دانشجویی در حمایت از اعتراضات مردمی داشت، حساسیت بر استادان دانشگاه افزایش پیدا کرد.
روزنامه «اعتماد» طی روزهای گذشته در دو گزارش جداگانه به روند اخراج استادان طی یک سال گذشته پرداخته است. در گزارش نخست فهرستی از ۱۵۷ استاد اخراجی، تعلیقی و بازنشسته اجباری در دولت‌های احمدی‌نژاد، روحانی و رئیسی نام برده شده بود. بر این اساس در طول هشت سال دولت محمود احمدی‌نژاد ۸۵ استاد، در دولت حسن روحانی ۱۴ استاد و در دولت ابرهیم رئیسی تا پایان امرداد ۵۸ استاد از دانشگاه‌ها حذف شدند.
در گزارش بعدی روزنامه «اعتماد» که نهم شهریورماه منتشر شد فهرست ۵۲ نفر دیگر از استادان اخراجی بازنشسته اجباری یا تعلیق و منفصل از تدریس منتشر شد. هر چند روزنامه اعتماد تأکید کرده بود که هنوز تعداد دقیق اساتیدی که با اخراج، تعلیق یا بازنشستگی اجباری از نظام آموزش عالی کشور حذف شدند مشخص نیست، اما مشخص شده بود که طی دو سال فعالیت دولت ابراهیم رئیسی و تا نهم شهریورماه دستکم ۱۱۰ استاد دانشگاه حذف شدند که اکثر آنها طی یک سال گذشته، و نیمی از آنها طی هفته‌های گذشته اخراج، تعلیق یا به صورت اجباری بازنشسته شدند.
در مقابل حذف استادانی که از درجات علمی برجسته برخوردار بوده و سال‌ها سابقه تدریس در دانشگاه دارند، نیروهای «غیرعلمی» و «ارزشی» در کرسی‌های تدریس دانشگاهی جاسازی می‌شوند.
سجاد صفر هرندی فرزند محمدحسین صفار هرندی وزیر ارشاد اسلامی دولت احمدی نژاد، امیرحسین ثابتی مجری شبکه افق صداوسیمای حکومت به عنوان استادان جدید دانشگاهی معرفی شده‌اند. عباس موزون دیگر مجری صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز قرار است با استخدام در دانشگاه صنعتی «شریف» (آریامهر) به دانشجویان درس «آیین زندگی» بدهد.
همچنین خبر دیگری مبنی بر تدریس سعید حدادیان مداح و روضه‌خوان مشهور حکومت در مقطع کارشناسی ارشد رشته ادبیات دانشگاه تهران از سال تحصیلی پیش رو منتشر شده است. حدادیان تحت عنوان «مدافع حرم» سابقه حضور داوطلبانه در سوریه در یگان‌های «سپاه قدس» را دارد.
سعید حدادیان استاد دانشگاه تهران شد!
سعید حدادیان مداح و روضه‌خوان مشهور حکومت استاد ادبیات دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد شد!
وبسایت «انصاف نیوز» دوشنبه ۱۳ شهریور خبر داد وی قرار است درس «تحلیل متون نظم پایداری» را تدریس کند.
حدادیان تحت عنوان «مدافع حرم» سابقه حضور… pic.twitter.com/wc1jtWUOlb— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 4, 2023
سرکوب اساتید دانشگاه که رسانه‌های اصلاح‌طلب از آن به عنوان «یکدست‌سازی»، «خالص‌سازی» نام می‌برند در آستانه سالگرد اعتراضات به عنوان راهکاری برای امنیتی کردن فضای دانشگاه‌ها در پیش گرفته شده است. روندی که می‌تواند با ایجاد پتانسیل خشم و نارضایتی دانشجویان، محرکی برای از سر گیری اعتراضات دانشجویی باشد.
موج سرکوب استادان دانشگاه با انتقادهایی از سوی «خودی»ها نیز همراه شده است. از جمله مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای خطاب به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، نسبت به تبعات این اخراج‌ها، چه برای مردم و چه برای حکومت، هشدار داد و از آن به عنوان رخدادی «بسیار تلخ و ناگوار» نام برد که «دولت سیزدهم را به شدت زیر سئوال برده است».
در این بیانیه آمده که «چرا در این دولت، تصمیم‌های غیر معقول وغیرمقبول گرفته شده، استادان دلسوز، اخراج و به جای آن سخن از جذب چند هزار افراد جدید می‌شود؟»
اشاره مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم به نامه محرمانه درزکرده‌ای است که گفته می‌شود، احمد وحیدی، وزیر کشور، به ابراهیم رئیسی نوشته و در آن متذکر شده در اعتراضات ۱۴۰۱ «اساتید ناهمسو اصلی‌ترین عامل بحران» در اعتراضات دانشگاه‌ها بودند و به همین دلیل در جلسه شورای امنیت کشور مصوب شد که «اختیارات ویژه استخدامی برای جذب ۱۵ هزار نفر اعضای هیئت علمی جدید» در نظر گرفته شود.
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در ادامه بیانیه خود نوشته است: «با اخراج استادان مستقل و منتقد، اندک استقلال دانشگاه‌ها نیز از بین رفته و دانشگاه فاقد توانمندی لازم در جهت کمک به پیشرفت کشور می‌شود. با گزینش گروهی احیانا کم صلاحیت به عنوان استاد، سرنوشت علم و تحقیق در این دولت به کدام سو می‌رود؟»
با اینهمه برخی دیگر از «خودی»ها با فرافکنی نسبت به آمار گسترده سرکوب استادان دانشگاه موضع می‌گیرند. حسین علی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفته که «مطالبی که اخیراً برخی جریانات تحت عنوان اخراج اساتید از دانشگاه‌ها مطرح می‌کنند و فهرست‌هایی که توسط آنها منتشر می‌شود دقیق نیست و صحت ندارد.»
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با اشاره به اینکه «لیست‌ها و فضاسازی‌ها با انگیزه سیاسی انجام شده» گفته که این قبیل اقدامات را برخی جریانات سیاسی با انگیزه سیاسی و انتخاباتی در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام میدهند تا شاید با این قبیل فضاسازی‌ها بتوانند در انتخابات پیش رو توفیقی به دست آورند.
روابط عمومی وزارت علوم نیز در واکنش به ادعای اخراج ۵۸ استاد دانشگاه در دو سال نخست فعالیت دولت ابراهیم رئیسی و تا پایان امرداد امسال نوشته که «۷ نفر از ۵۸ عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها به دلیل رکود علمی یا عدم تبدیل وضعیت و یا از دست دادن صلاحیت علمی و عمومی در وضعیت قطع همکاری با دانشگاه‌ها قرار گرفتند که دو نفر از آنها به دلیل پاسخ منفی استعلام از نهادها و مراجع امنیتی در وضعیت قطع همکاری قرار گرفتند.»
در ادامه این اطلاعیه آمده «یک نفر از اعضای هیئت علمی که بدون اطلاع دانشگاه از کشور خارج شده است» و «۳ عضو هیئت علمی نیز در سن قانونی بازنشست شده‌اند.»
روابط عمومی وزارت علوم همچنین مدعی شده که «۵ نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها صرفا از پست مدیریتی خود استعفا داده و یا جابجا شده»، «۳ عضو هیئت علمی دانشگاه دارای پرونده قضایی بیرون از دانشگاه هستند»، «۷ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها دارای حکم از هیأت رسیدگی تخلفات انتظامی اعضای هیئت علمی هستند» و «۳ عضو هیئت علمی نیز در هیئت رسیدگی تخلفات انتظامی اعضای هیات علمی پرونده دارند».
در این اطلاعیه آمده که «۷ عضو هیئت علمی نیز بدون رابطه استخدامی و به صورت حق التدریس در دانشگاه‌ها تدریس می‌کردند که با اتمام دوره قرارداد دیگر در آن دانشگاه تدریس نمی‌کنند و در نهایت ۳ نفر از ۵۸ عضو هیئت علمی تعلیق شده، به دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعلق دارند و ۱۷ نفر نیز در دانشگاه آزاد اسلامی مشغول فعالیت بوده‌اند.»
