حذف استادان دانشگاه از نظام آموزش عالی کشور ادامه دارد و آمار جدید نشان از مهاجرت ۵۰ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران دارد. یک نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید ابراهیم رئیسی مسئول اخراج اساتید از دانشگاه‌هاست.
حذف اساتید از نظام آموزش عالی که با اخراج، تعلیق و بازنشستگی اجباری از دانشگاه‌ها در جریان است، بخشی از روند سرکوب در دانشگاه‌هاست که از سال گذشته و همزمان با پیوستن جنبش دانشجویی به اعتراضات جنبش ملّی آغاز شد.
در چند هفته گذشته بیش از ۵۰ استاد دانشگاه اخراج، تعلیق یا به صورت اجباری بازنشسته شدند. از ابتدای سال گذشته تا کنون نیز شمار استادان حذف شده از دانشگاه به بیش از ۱۰۰ تن می‌رسد.
غلامرضا نوری قزلجه رئیس «فراکسیون مستقلین» مجلس شورای اسلامی درباره هدف از حذف اساتید منتقد گفته که «اگر در یک جمله خلاصه کنم هدف تدوام همان خالص‌سازی است که در حوزه سیاست و قدرت صورت گرفته و الان وارد حوزه فرهنگ و دانشگاه‌ها شده است.»
غلامرضا نوری قزلجه گفته که «به هر حال چنین اقداماتی آینده علمی کشور و به تبع آن توسعه و پیشرفت را دچار مشکل خواهد کرد. اینگونه اقدامات مربوط به چند قرن گذشته بوده که دنیا تجربه کرده و از آن برگشته است حال آقایان دارند این مسیرها را طی می‌کنند. به باور من شخص رئیس جمهور مسئول این اقدامات است. ایشان مسئولیت اجرایی دارند و مسئول اجرای قانون اساسی کشور هستند.»
او با بیان اینکه «با این فرمان کشور را به جاهای خطرناکی می‌برند» گفته که «من این اقدامات در حوزه فرهنگ و دانشگاه‌ها را خلاف روشن روح قانون اساسی و خلاف روشن اصول مترقی در حوزه‌های کرامت انسانی، آزادی بیان و اندیشه، برابری همه مردم در مقابل قانون می‌دانم.»
این نماینده مجلس افزوده که «یک جریان افراطی پشت این قضایا وجود دارد که شاید بتوانیم بگوییم یک بخشی از آن جبهه پایداری هستند. ولی به نظرم [جبهه پایداری] تنها نیست بلکه یک جریانی است که فارغ از افکار و احزاب سیاسی که قبلا آرایش داشتند و مشخص بود، ترکیبی است با پایداری‌ها که جریان افراطی خطرناکی در کشور را تشکیل داده‌اند.»
غلامرضا نوری قزلجه در پاسخ به اینکه کدام جریان با «جبهه پایداری» در ماجرای برخورد با اساتید غیرهمسو در دانشگاه ها ترکیب شده گفته «باورم این است که صرفا جبهه پایداری دخیل نیست؛ شاید طیف‌های دیگری هم به دلیل طمع قدرت یا ثروت با آنها همراه شده‌اند یعنی صرفا یک حزب یا جریان خاصی نیستند.»
برخی مقامات حکومت اما در روزهای گذشته با فرافکنی در حال توجیه موج اخراج و حذف اساتید دانشگاه هستند.
محمدحسن آصفری نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی از جمله این مقامات است که امروز شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ گفته «بحثی که در دانشگاه‌ها رخ داده و عذرکسانی که خواسته‌اند بر مبنای نگاه حزبی نبوده است یک تعدادی از آنها مدارکشان معتبر نبوده و یا حالت استخدامشان تأیید شده نبوده است. خب حالا ممکنه برخی از آنها در جریانات مرتبط با اغتشاشات آتش بیار معرکه بوده‌اند. این استادان کمتر از ۶۰ نفر بودند که یا پرونده‌هایشان در مرحله گزینش مشکل پیدا کرده، یا مدارک تحصیلیشان مشکل داشته یا اینکه انتقالی و مهمان از جای دیگر بودند که حالا گفتند بروید و مهلت شما تمام شده، به این که نمی‌گویند اخراج!»
این نماینده مجلس شورای اسلامی همچنین گفته که «با جریان براندازی چه در دانشگاه چه در هرجای دیگری برخورد می‌شود. قرار نیست از جوّ دانشگاه و پول بیت‌المال استفاده می‌کنند و این جریان را دنبال کنند. بروند بیرون و هر غلطی که خواستند انجام دهند.»
علی حدادی دیگر نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی گفته «نکته اول این است که وظیفه دانشگاه‌های ما دنبال کردن منافع ملی کشور است. آنچه این روزها دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنان دنبال می‌کنند که برخی اساتید از دانشگاه‌ها اخراج شده‌اند به نوعی فتنه‌سازی بوده و لیستی که تحت عنوان اساتید اخراجی منتشر کردند کاملا جعلی است.»
علی حدادی گفته که «در تمام دنیا و در همه کشورها هر فردی که بر علیه منافع سازمانی خود کاری انجام دهد، قطعا آن سازمان با وی برخورد خواهد کرد؛ چراکه آن فرد در بدو ورود خود به آن سازمان، تشکیلات، اداره و یا دانشگاه یکسری تعهداتی داده و امضا کرده که به اصول آن نهاد پایبند خواهد ماند. هیچ سازمان و تشکیلاتی نمی‌پذیرد که فردی را که به کار گرفته است و از منافع آن سازمان برخوردار می‌شود، برعلیه خود آن سازمان فعالیت کند. قطعا با چنین فردی برخورد می‌کنند و اگر اصلاح نشود فرد را اخراج می‌کنند. این موضوع یک امر پذیرفته شده عقلانی و حرفه‌ای در دنیاست.»
همزمان با این اظهارات، اساتید دانشگاه و ۱۲ انجمن هنری در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر علوم جمهوری اسلامی خواستار توقف روند اخراج اساتید، لغو احکام محرومیت دانشجویان، رفع فضای امنیتی و ایجاد فضای امن برای اعتراض در دانشگاه‌ها شدند.
در این نامه با اشاره به جایگاه فرهنگی استادان و دانشجویان آمده که «دانشگاه بنیادی‌ترین نهاد یک جامعه مدنی و دانشگاه‌های هنر عرصه ظهور حداکثری آزادی‌های مدنی هستند» و «تشویق به آزاداندیشی، احترام به کثرت‌گرایی و به رسمیت شناختن عقاید گوناگون، حق‌طلبی، آزادی بیان و امکان اعتراض مدنی از جمله لوازم بدیهی فضای دانشگاهی است.»
در این نامه خطاب به وزیر علوم گفته شده «انتقاد و اعتراض دانشجویان از طریق گفتگو، تحصن، خلق آثار هنری، موسیقی، سرود و… در محیط دانشگاه مصادیق بارز و متعالی اعتراض مدنی است که نه تنها مستحق مجازات و عتاب نیست بلکه شایسته تمجید و تشویق است».
در ادامه موج سرکوب در دانشگاه‌ها، نامه سرگشاده ۱۲ انجمن هنری به وزیر علوم
جدا از حذف اساتید، به دلیل نگاه سرکوبگرانه و همچنین بی‌تفاوتی جمهوری اسلامی به کیفیت آموزشی در دانشگاه‌ها، بسیاری از استادان دانشگاه و دانشجویان نخبه از کشور مهاجرت کرده‌اند.
حسین آخانی یک استاد دانشگاه تهران از مهاجرت ۵۰ عضو هیات علمی در دانشگاه تهران خبر داده و گفته که «شرایط چندان مساعد نیست» و یک نمونه آن بودجه پژوهشی است که در حال حاضر این بودجه به اندازه «چند شب کار کردن در اسنپ» هم نیست.
حسین آخانی گفته که «اگر چه آمار رسمی وجود ندارد، ولی در دانشگاه تهران نزدیک به ۵۰ عضو هیئت علمی رفته‌اند و من خبر موثق دارم که چند برابر آنها در حال تدارک رفتن هستند. اعضای جوانتر هیئت علمی با حقوق ناچیز امکان تدوام زندگی و کار علمی ندارند و طبیعی است از این فرصتها بیشتر استفاده خواهند کرد. عملا هیچ فارغ التحصیلی از دانشگاه های معتبر خارجی تمایل به برگشت به ایران ندارد و اگر هم گاهی این اتفاق می‌افتد دلایل دیگری دارد.»
این استاد دانشگاه گفته شاید کلمه «خروج» اساتید توصیف بهتری از روندی باشد که در دانشگاه‌ها در جریان است و فقط شامل «اخراج» نیست و در برگیرنده مجموعه‌ای از اتفاقاتی است که منجر به اخراج رسمی (که اتفاقا بسیار کم است)، حذف اداری و گزینشی، اشغال کردن جایگاه‌های هیئت علمی با سهمیه‌ها، محدودیت امکان استخدام، بی‌عدالتی در دادن بودجه و امکانات بخصوص به افراد مستقل، عدم برخورد و حتی حمایت از برخی متقلبان و مقاله‌سازان علمی سال‌هاست باعث خروج و یا حذف و دلسردی بسیاری از استعدادها از دانشگاه‌ها شده است.
حسین آخانی عملکرد حکومت در مواجه با نیروی انسانی را به ارتشی تشبیه کرده که سربازانش را به دشمن می‌بخشد.
حسین آخانی با انتقاد از «سیستم جذب هیات علمی» در ایران گفته است که اگر افرادی چون مریم میرزاخانی متقاضی استخدام در دانشگاه‌های کشور بودند ممکن بود به دلیل کم بودن مقالات، شانسی برای استخدام و تبدیل وضعیت نداشته باشند.
حمید سوری، اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی «بهشتی» (دانشگاه ملی ایران) که از جمله چهره‌های علمی فعال در پاندمی کرونا در ایران بود از جمله اساتیدی است که به تازگی از ایران مهاجرت کرده است. او در یادداشتی درباره مهاجرتش نوشته که «من آدم خانه‌نشین نیستم، اما از اینکه تلاش کردند من را خانه‌نشین کنند دلگیر هستم.»
حمید سوری که تدریس را در دانشگاهی در خارج از ایران از سر گرفته، نوشته که «به‌هیچ وجه دنبال درآمد و دستمزد بیشتر نبوده و نیستم، ولی از تبعیض و ظلم، تقسیم‌بندی به شهروند درجه یک و درجه دو، هرچه اتاق و صندلی وی‌آی‌پی، رانت‌خواری، آقازادگی، از مدیریت دروغ‌گوها، ریاکاران و بیسوادان بیزارم.»
