انگلیس، آلمان، فرانسه و آمریکا به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کردند در صورتی که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات قانونی خود عمل نکند و مسائل مربوط به مواد هسته‌ای را روشن نکند، اقدامات بیشتری در این ارتباط لازم است.
به گزارش رویترز، این چهار کشور روز چهارشنبه ۱۳ سپتامبر (۲۲ شهریور) در بیانیه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته‌اند «ایران باید بدون تأخیر، اطلاعات فنی معتبر درباره مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای و تجهیزات آلوده در ارتباط با تورقوزآباد و ورامین ارائه کند.»
سه یا چهار مکانی که پس از سرقت آرشیو اتمی جمهوری اسلامی توسط موساد در سال ۱۳۹۷ لو رفت، پارچین و لویزان (شمال شرق تهران) و تورقوزآباد (ورامین) و آباده هستند. حتا گفته شد که در آنها «آزمایش انفجاری» انجام شده است.
جمهوری اسلامی ادعا کرده است اختلاف با آژانس در مورد دو مکان برطرف شده اما هنوز پاسخ معتبری به دلیل وجود آثار اورانیوم با غلظت نزدیک به درجه تسلیحاتی در دو سایت مخفی تورقوزآباد و مریوان داده نشده است.
مقامات تهران ابتدا اساساً وجود این سایت‌ها را انکار می‌کردند اما با فشارهای آژانس، سرانجام نه تنها مجبور به تأیید آن شدند بلکه وجود این ذرات را نیز پذیرفتند ولی آن را توجیه کرده و به «عناصر خارجی» نسبت دادند. سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی اواخر خرداد ۱۴۰۱ اعلام کرد «احتمالاً عناصر خارجی با خرابکاری، در آلودگی برخی مکان‌ها به ذرات اورانیوم دخیل بوده‌اند و هیچ منطقه اظهار نشده‌ای در ایران وجود ندارد.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود بار دیگر تأکید کرده جمهوری اسلامی از همکاری در مورد «مسائل حساس» خودداری می‌کند. یکی از این موارد شفافیت در مورد فعالیت همین دو سایت است.
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۲۲ شهریور توضیح داد موارد اختلاف در مورد مسائل پادمانی از چهار مورد به دو مورد کاهش یافته است و «روشنگری کردیم و مدارک زیادی را به آژانس دادیم» اما «مواجه با دشمنی هستیم.»
اسلامی ادعا کرده سختگیری‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «متأثر از دشمنی و اتهامات بی‌روا است» که ۲۲ سال است مطرح می‌شود.
آژانس از سال ۲۰۱۹ آن زمان که عباس عراقچی و محمدجواد ظریف به ادعاهای بنیامین نتانیاهو در مورد وجود سایت تورقوزآباد می‌خندیدند پیگیر این مسئله شد. آن زمان ادعا می‌شد آنجا «قالیشویی» است.
▪️عباس #عراقچی: جدی فکر میکنم عدهای #نتانیاهو رو سر کار میذارن، این دفعه ارجاع دادنش به دولقوزآباد (🙂😀)
▪️#ظریف: 🤣🤣🤣🤣🤣
▫️ملت: 🎃#کیهان_لندن ، #kayhanlondon pic.twitter.com/KA6mTSm731
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 28, 2018
البته آنچه حالا انگلیس، آلمان، فرانسه و آمریکا به عنوان طرفین برجام از جمهوری اسلامی خواسته‌اند موضوعی قدیمی و تکراریست و درواقع حمایت از بیانیه‌ای است که گروهی متشکل از ۶۳ کشور از جمله اعضای اتحادیه اروپا و کشورهایی مثل عربستان، امارات، کویت، ترکیه و یمن ارائه دادند. همگی این کشورها خواستار «همکاری جدی» جمهوری اسلامی برای حل و فصل مسائل باقیمانده هسته‌ای با این نهاد شده‌اند.
طبق این بیانیه، ضروری و فوری است جمهوری اسلامی ایران به تعهدات قانونی خود عمل کند و با هدف شفاف‌سازی درباره همه مسائل پادمان باقیمانده، در چهار مورد بدون تأخیر اقدام کند:
۱)ارائه توضیحات فنی معتبر در مورد دلیل وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در مکان‌های اعلام نشده
۲)اطلاع‌رسانی به آژانس درباره مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای و یا تجهیزات آلوده
۳)ارائه کلیه اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس برای این منظور
۴)دسترسی به مکان‌ها و موادی که آژانس نیاز دارد و همچنین فراهم شدن شرایط نمونه‌برداری
با اینهمه بعید به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی که بیش از دو دهه با پنهانکاری حاضر به همکاری نشده، حالا ناگهان تن به همکاری کامل بدهد. رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۲۲ شهریور در واکنش به بیانیه فرانسه، آلمان و بریتانیا که آنها نیز بار دیگر خواستار همکاری رژیم ایران با آژانس شده‌اند گفت «دولت‌های اروپایی نمی‌توانند انتظار داشته باشند ما برجام را اجرا کنیم و آنها تعهداتشان را انجام ندهند.»
این در حالیست که جمهوری اسلامی کل مفاد برجام را زیر پا گذاشته و غنی‌سازی اورانیوم را به ۶۰ درصد رسانده است. به گفته کارشناسان تسلیحات اتمی و رافائل گروسی این میزان غنی‌سازی هیچ کاربرد غیرنظامی ندارد.
