سی‌بی‌سی: «اصلاحات» شکست خورده و خواست جامعه و نسل جوان ایران «تغییر رژیم» است

-مجید توکلی فعال سیاسی به سی‌بی‌سی نیوز گفت: «حدود ۱۵ سال طول کشید تا به این نتیجه برسیم که این وضعیت کنونی قابل اصلاح نیست.» او معتقد است «تغییر سیاسی وظیفه مردم داخل ایران نیست، بلکه وظیفه یک نیروی سیاسی مستقر در خارج از ایران است».
-مهدی قدیمی روزنامه‌نگار پیشین، که در ایران بسر می‌برد، می‌گوید غرب «کوته‌بین» است و در تمام مدت اعتراضات به مذاکره با جمهوری اسلامی ادامه داده است. وی تأکید می‌کند: «ما مردم ایران می‌دانیم که غرب بر سر انقلاب ما مذاکره کرد. اما کشورهای غربی باید بدانند حکومتی که در میان مردم مشروعیت نداشته باشد دیر یا زود فرو می‌ریزد».
-عباس میلانی مدیر مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا گفت: «به افرادی که پیوسته با این رژیم مبارزه کرده‌اند نگاه کنید. اینها نطفه‌های یک رهبری هستند… [رژیم] ظهور یک آلترناتیو قابل دوام را دشوار کرده است، اما مقدمات تلاش برای ایجاد آن آلترناتیو در حال حاضر در راه است… من معتقدم که ما در میانه مهم‌ترین انقلاب فرهنگی ایران در ۲۰۰ سال گذشته هستیم».

دوشنبه ۳ مهر ۱۴۰۲ برابر با ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳


شماری از فعالان مدنی و سیاسی در سالگرد خیزش ملّی در ایران در گفتگو با «سی‌‌بی‌سی» عنوان کردند هرچند «غرب برای تغییر رژیم در ایران آماده نیست» اما جامعه ایران دچار دگرگونی‌های اساسی شده و مردم با عبور از اصلاحات به دنبال «تغییر رژیم» هستند.

در مقدمه این گزارش که ۲۳ سپتامبر (اول مهرماه) منتشر شد آمده یک سال پس از قیام تاریخی «زن، زندگی، آزادی» که پایه‌های جمهوری اسلامی در ایران را به لرزه درآورد، در ظاهر اینطور به نظر می‌رسد که مقامات اعتراضات را خاموش کردند.

اعتراضات در زادروز بیست‌ سالگی حمیدرضا روحی / شهرزیبا تهران / ۱۶ فروردین ۱۴۰۲

جمهوری اسلامی با تشدید تدابیر امنیتی و بازداشت‌های گسترده در سالگرد جان باختن مهسا امینی در شهریور ۱۴۰۱ مخالفان را ساکت نگه‌‌داشت اما یک تغییر محسوس در احساسات عمومی جامعه ایران آشکار شده است: ایده «اصلاحات» که زمانی در جامعه غالب بود، رنگ باخته و اکنون اغلب ایرانیان به دنبال «تغییر رژیم» هستند.

مجید توکلی فعال سیاسی به سی‌بی‌سی نیوز گفت: «حدود ۱۵ سال طول کشید تا به این نتیجه برسیم که این وضعیت کنونی قابل اصلاح نیست.»

این رسانه می‌‌نویسد، بازداشت توکلی نشانه‌ای برای موفقیت نسبی رژیم در فلج کردن جنبشی است که پس از مرگ امینی به وجود آمد.

توکلی که دو هفته دیگر به زندان اوین بازمی‌گردد، می‌گوید: «هدف‌شان حذف من است.»

وی با نوشتن مطالبی در شبکه‌های اجتماعی، در تحلیل ساختار سیاسی رژیم و انتقاد از همه چیز، از نبود آزادی‌های سیاسی گرفته تا سوابق حقوق بشری، جمهوری اسلامی را از چند زاویه به چالش کشیده است.

توکلی پیش از این به مدت هفت سال در زندان بوده و توضیحاتی از شکنجه و سلول انفرادی که تجربه آن را داشت به اشتراک گذاشته است. او اکنون به اتهام «تبلیغ علیه نظام» با پنج سال زندان دیگر روبروست.

این فعال سیاسی تاکید می‌کند که با وجود انگیزه‌های متفاوت، نه کشورهای غربی و نه اپوزیسیون خارج کشور از این لحظه مهم برای کمک به ایرانیان در داخل کشور استفاده نکرده‌اند.

او گفت: «تغییر سیاسی وظیفه مردم داخل ایران نیست، بلکه وظیفه یک نیروی سیاسی مستقر در خارج از ایران است.»

در همین حال، رژیم ایران با تشدید فضای امنیتی، شمار زیادی از مخالفان و منتقدان را بازداشت کرده است؛ از زندانی کردن زنان فعال و روزنامه‌نگار گرفته تا معترضان و چهره‌های فرهنگی مثل مهدی یراحی خواننده تا محکومیت‌های طولانی زندان از جمله برای توماج خواننده رپ.

بر اساس اطلاعات و آماری که «انجمن خانواده‌های دادخواه آبان» آن را جمع‌آوری کرده، ده‌ها جوان توسط نیروهای امنیتی ربوده شده‌اند که سرنوشت آنها مشخص نیست.

با این حال، توکلی می‌گوید در زیر این مخالفت‌های خاموش شده، یک تغییر فرهنگی و سیاسی برگشت‌ناپذیر در ایران ایجاد شده است. یک خواست جمعی برای تغییر کامل رژیم، بجای اصلاح جمهوری اسلامی و نیروهایی که از سال ۵۷ در عرصه قدرت حضور دارند.

مجید توکلی

مجید توکلی خودش روزی حامی اصلاحات بود. در سال ۱۳۸۸ وقتی بسیاری از ایرانیان در حمایت از میرحسین موسوی دست به اعتراض زدند توکلی در یک نامه مستقیم علی خامنه‌ای را خطاب قرار داد اما اکنون او نیز معتقد است جامعه به این باور رسیده که اصلاح یک حکومت مذهبی استبدادی ممکن نیست.

وی توضیح می‌دهد در تمام این سال‌ها هیچ مشکلی حل نشد؛ جامعه ناامید شد و کم‌کم از وضعیتی که تحمل آن را نداشت به یک خشم فراگیر رسید. این تغییر در احساسات عمومی در شعارهای اعتراضی که مردم در داخل ایران سر می‌دهند نیز مشهود است.

روزی معترضان بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ شعار می‌دادند «رای من کجاست؟» اما اکنون شعار می‌دهند، «مرگ بر جمهوری اسلامی» که این نشان‌دهنده تغییر در فضای عمومی است.

بر اساس نظرسنجی مؤسسه «تونی بلر برای تغییرات جهانی» و مؤسسه «گمان» انگیزه‌های جنبش ضدحکومتی در ایران عمدتاً از میل به سکولاریسم ناشی می‌شود. بر اساس گزارش این مؤسسات «از آنجا که حکومت سکولار در جمهوری اسلامی غیرممکن است، این نشان‌دهنده خواست تغییر رژیم در میان مردم است.»

در داخل ایران، محمد فاضلی جامعه‌شناس، در اوایل قیام پاییز گذشته در تلویزیون دولتی ظاهر شد تا به بررسی «علل اصلی بحران کنونی ایران» بپردازد.

فاضلی گفت که ایرانیان بطور کلی در ناامیدی بسر می‌برند، امید خود را برای پیشرفت و توسعه در کشور از دست داده‌اند و میزان شایستگی مقامات دولتی را «زیر حد متوسط» می‌بینند.

او به داستان هشداردهنده سال ۱۹۷۴ اشاره کرد، زمانی که جامعه‌شناسان به محمدرضاشاه پهلوی، پادشاه وقت ایران، نسبت به قطع ارتباط فزاینده با مردم هشدار دادند. پنج سال بعد، انقلاب اسلامی نظام پادشاهی ۲۵۰۰ ساله را سرنگون کرد.

غرب برای تغییر رژیم در ایران آماده نیست

مجید توکلی معتقد است: «حتا اگر ایرانیان متحد باشند و اصلاحات را رها کرده باشند، غرب با این آرزوها همگام نیست.»

او بخشی از این گسست را به اندیشکده‌های غربی نسبت می‌دهد که روایت‌های مورد تأیید رژیم را تبلیغ می‌کنند.

او گفت: «[دولت‌های غربی] تصویر اشتباهی از ساختار سیاسی ایران دارند و به طرز عجیبی به امکان اصلاحات یا حتا رفراندوم اعتقاد دارند.»

تونی بلر نخست وزیر پیشن بریتانیا، از غرب خواسته است که «بین مردم ایران و جمهوری اسلامی تمایز روشن» قائل شود تا گامی برای تنظیم مجدد روابط با رژیم ایران باشد.

این احساس توسط علی فتح‌الله‌نژاد مدیر مرکز خاورمیانه و نظم جهانی مستقر در برلین نیز تکرار می‌شود. وی نیز  رویکرد غرب در قبال ایران را «متناقض» می‌داند.

او می‌گوید: «دموکراسی‌های غربی بیشتر به دیکتاتوری‌ها و ثبات اقتدارگرایانه مفروض اعتماد می‌کنند تا به یک جنبش دموکراتیک.»

اقدامات اصلی غرب ضمن ابراز حمایت لفظی از اعتراضات، اعمال تحریم‌ها علیه برخی مقامات، حفظ دیپلماسی باز برای بحث‌های توافق هسته‌ای و مذاکره مبادله زندانیان بوده است که موجب آزاد شدن ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده به سود رژیم شد.

مهدی قدیمی روزنامه‌نگار پیشین که در ایران بسر می‌برد، می‌گوید غرب «کوته‌بین» است و در تمام مدت اعتراضات به مذاکره با جمهوری اسلامی ادامه داده است.

وی تأکید می‌کند: «ما مردم ایران می‌دانیم که غرب بر سر انقلاب ما مذاکره کرد. اما کشورهای غربی باید بدانند حکومتی که در میان مردم مشروعیت نداشته باشد دیر یا زود فرو می‌ریزد.»

«عملکرد منفی» مخالفان خارج کشور

با توجه به تسلط کامل رژیم بر ساختارهای سیاسی و دستگاه اطلاعاتی پیچیده‌اش، مجید توکلی اذعان می‌کند که تشکیل یک اپوزیسیون مستقل و سازمانیافته در داخل ایران بعید به نظر می‌رسد. به همین دلیل است که او تا حدی به اهمیت صداهای مخالف در میان ایرانیان بیرون از کشور اشاره می‌کند.

توکلی می‌گوید: «ایرانیان در خیابان‌ها منتظر راهنمایی خارج از ایران بودند. به همین ترتیب، کسانی که از اعتراض خودداری کردند، ناتوانی اپوزیسیون خارج کشور در رهبری اعتراضات را دیدند و به همین دلیل پیوستن به اعتراضات خیابانی را زیر سؤال بردند… بطور کل اپوزیسیون خارج کشور در یک سال گذشته عملکرد منفی داشته است.»

سی‌بی‌سی در ادامه می‌نویسد در حالی که گروهی از رهبران اپوزیسیون خارج کشور در اوایل امسال در واشنگتن گرد آمدند تا برای اتحاد تلاش کنند، اما این تلاش به سرعت شکست خورد.

نازنین بنیادی بازیگر و مدافع حقوق بشر، یکی از اعضای این اتحاد، اخیراً اعتراف کرد که این گروه «در بیان دیدگاهی که همه ایرانیان بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند و بتواند آنها را وادار به اتحاد زیر پرچم واحد دموکراسی سکولار کند» شکست خورد.

با وجود این شکست، مهدی قدیمی گفت که ایران در حال گذار است و مبارزه برای تشکیل یک اپوزیسیون متحد بخشی از یک روند طولانی است. وی همچنین گفت: «نسل جوان همچنان در حال بازکردن مسیر خود برای تولد دوباره ایران است… ما واقعاً در مورد یک رنسانس ایرانی صحبت می‌کنیم که سال‌هاست با هدف بازگشت به هویت ملی شکل گرفته است.»

درست در شرایطی که توکلی برای رفتن به زندان آماده می‌شد، با احساسی از درد و رنج ترک همسرش مریم و دختر سه ساله‌شان رها صحبت کرد. اما ساکت کردن توکلی و دیگر مخالفان رژیم یکی از راه و روش‌های قطع ارتباط نسل جوان از صداهای تأثیرگذار است.

یک روزنامه‌نگار مستقل در داخل ایران که خواست نامش فاش نشود، گفت: «مجید فردی الهام‌بخش برای بسیاری از روشنفکران در ایران است. بنابراین زندانی ماندن او دسترسی جامعه را به او قطع می‌کند و همزمان دست او را از ادامه تحلیل وضعیت ایران کوتاه می‌سازد.»

در همین ارتباط، عباس میلانی مدیر مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا گفت: «به افرادی که پیوسته با این رژیم مبارزه کرده‌اند نگاه کنید. اینها نطفه‌های یک رهبری هستند… [رژیم] ظهور یک آلترناتیو قابل دوام را دشوار کرده است، اما مقدمات تلاش برای ایجاد آن آلترناتیو در حال حاضر در راه است… من معتقدم که ما در میانه مهم‌ترین انقلاب فرهنگی ایران در ۲۰۰ سال گذشته هستیم.»

در پایان گزارش «سی‌بی‌سی نیوز» آمده ایرانیان کُرد از جمله قربانیان سرکوب مخالفان توسط رژیم ایران هستند. بسیاری معتقد رژیم ایران پشت مسموم کردن دختران دانش‌آموز قرار داشته است. در خیابان‌های ایران، تداوم مبارزه زنان برای داشتن پوشش اختیاری در اماکن عمومی، یادآور عزم و اراده‌ی آنها در برابر یکی از ارکان اصلی انقلاب اسلامی است.

کشوری که چهار دهه پیش شعله ظهور اسلام سیاسی در خاورمیانه را برانگیخت، اکنون خانه نسل‌های جوان سکولار است که به حکومت اولتیماتوم می‌دهند.

اما برای به ثمر نشستن این اولتیماتوم، مجید توکلی معتقد است که جنبش اعتراضی باید با رهبری یک نیروی مخالف مستقر در خارج کشور به مرحله بعدی گام بگذارد.

 

برای امتیاز دادن به این مطلب لطفا روی ستاره‌ها کلیک کنید.

توجه: وقتی با ماوس روی ستاره‌ها حرکت می‌کنید، یک ستاره زرد یعنی یک امتیاز و پنج ستاره زرد یعنی پنج امتیاز!

تعداد آرا: ۴۰ / معدل امتیاز: ۴٫۲

کسی تا به حال به این مطلب امتیاز نداده! شما اولین نفر باشید

لینک کوتاه شده این نوشته:
https://kayhan.london/?p=331544

مطالب مرتبطمطالب بیشتر از این نویسنده