بر اساس سند محرمانه‌ای که اوکراین برای متحدان غربی خود ارسال کرده جمهوری اسلامی برای ساخت پهپادهای انتحاری که به روسیه ارسال می‌کند از قطعات ساخت کارخانجاتی در آمریکا، سوئیس، هلند، آلمان، کانادا، ژاپن و لهستان استفاده کرده است.
روزنامه «گاردین» چهارشنبه ۲۷ سپتامبر (۵ مهرماه) گزارش داد که مقامات اوکراینی از متحدان خود درخواست موشک‌های دوربُرد کرده که با آنها سایت‌های تولید پهپاد در روسیه، ایران و سوریه را هدف قرار دهد.
استفاده از قطعات ساخت شرکت‌های اروپایی و کشورهای مثل آمریکا و ژاپن در حالیست که جمهوری اسلامی در تحریم قرار دارد.
بر اساس این سند ۴۷ صفحه‌ای که دولت اوکراین در ماه اوت در اختیار دولت‌های «گروه هفت» قرار داد، ادعا شده است که در سه ماه گذشته بیش از ۶۰۰ حمله پهپادی به شهرهای اوکراین اتفاق افتاده و در پهپادهای حمله‌کننده از قطعات و فناوری غربی استفاده شده است.
طبق این گزارش، ۵۲ قطعه الکتریکی تولیدشده توسط شرکت‌های غربی در پهپاد «شاهد۱۳۱» و ۵۷ قطعه در «شاهد۱۳۶» با بُرد پرواز دو هزار کیلومتر و با سرعت حدود ۱۸۰ کیلومتر در ساعت به کار رفته است.
بخشی از این قطعات ساخت پنج شرکت اروپایی از جمله یک شرکت لهستانی و یک شرکت چندملیتی بریتانیایی است که تولیدکنندگان اصلی قطعات شناسایی شده در این پهپادها هستند.
بر اساس این سند، جمهوری اسلامی ایران قبلاً تولید خود را از طریق یک کارخانه در سوریه به بندر نووروسیسک روسیه تحویل می‌داد، اما تولید پهپادها به روسیه و به منطقه تارتارستان (آلابوگا) منتقل شد و با اینهمه تهران به تأمین قطعات ادامه داده است.
«عُرضه پراید فروختن نداریم لااقل پهپاد بفروشیم خرج مملکت در بیاد!»
یکی از مسئولان نیروی هوافضای سپاه پاسداران با اشاره به ارسال پهپادهای سپاه به روسیه می‌گوید چین هم ۱۵ هزار پهپاد شاهد ۱۳۶ سفارش داده است.
در ویدئویی که تاریخ دقیق آن مشخص نیست و به نظر می‌رسد مربوط به یک بازدید… pic.twitter.com/e4JNkcEk1h
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 4, 2023
این بیانیه می‌گوید که حکومت ایران ارسال تسلیحات به روسیه را انکار می‌کند اما «نمی‌تواند با تقاضای روسیه و میزان استفاده این تسلیحات در اوکراین مقابله کند.»
از جمله پیشنهادات متحدان غربی اوکراین، که احتمالاً از آن حمایت می‌کنند، «حمله موشکی به کارخانه‌های تولید این پهپادها در ایران، سوریه و همچنین به یک سایت ساخت پهپاد در روسیه» است.
در ادامه این سند آمده است: «اگر شرکاء ابزار لازم برای این عملیات فراهم کنند، این حملات می‌تواند توسط نیروهای دفاعی اوکراین انجام شود.»
همچنین تأکید شده شواهدی مبنی بر تخلف شرکت‌های غربی که قطعات آنها شناسایی شده وجود ندارد. در این سند آمده است که در تولید پهپادهای ایرانی بیشتر از قطعات تجاری استفاده می‌شود که به ندرت عرضه می‌شوند و یا اصلاً کنترل نمی‌شوند.
بر اساس گزارش اوکراین، اطلاعات گمرکی نشان می‌دهد که «تقریباً تمام واردات به ایران از ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، ویتنام و کوستاریکا صورت گرفته است».
سفر فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی به مسکو؛ مذاکرات احتمالی برای فروش پهپاد
-کیومرث حیدری که نامش به دلیل نقض حقوق بشر و دخالت در سرکوب اعتراضات مردم در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد در فرودگاه مسکو گفته «تعاملات خوبی با روسیه داریم». وی در عین حال تأکید کرده «در… pic.twitter.com/HzdaB0mnQ7
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 21, 2023
بارت گروتویس نماینده پارلمان اروپا که در کمیسیون فرعی دفاع و امنیت پارلمان اروپا حضور دارد، گفت که هماهنگی کافی میان سرویس‌های اطلاعاتی اتحادیه اروپا برای مقابله با سوء استفاده از قطعات غربی وجود ندارد. او گفت: «من فکر می‌کنم بسیاری از آژانس‌های اطلاعاتی اروپایی به تحریم‌ها اهمیتی نمی‌دهند.»
طبق سندی که اوکراین با عنوان «رگبار مرگ‌ها: گزارش درباره پهپادهای شاهد۱۳۱/۱۳۶» منتشر کرده، تحویل پهپادهای شاهد از ایران به روسیه از طریق دریای خزر صورت می‌گیرد: «پهپادها از تهران به بندر امیرآباد ایران منتقل شده و سپس از آنجا به شهر بندری ماخاچکالا در روسیه ارسال می‌شوند.»
نوشته‌های هک شده روی بعضی قطعات الکترونیک این پهپادها در ماه‌های اخیر «احتمالاً با استفاده از لیزر پاک شده» و نیروهای روسی نام‌های «گرانیوم۱» و «گرانیوم۲» را روی این پهپادها نوشته‌اند و این «احتمالاً بخشی از توافق میان ایران و روسیه برای پنهان کردن نقش ایران» بوده است.
جمهوری اسلامی در پوشش کارخانه اتومبیل‌سازی در خاک روسیه پهپاد انتحاری می‌سازد
-سرتیپ پاسدار سعید آقاجانی مسئول پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران که برنامه‌ریزی، تجهیز و آموزش عملیات پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران را هدایت می‌کند به همراه سرتیپ پاسدار عبدالله محرابی رئیس… pic.twitter.com/2vYsekZTMQ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 16, 2023
در اوایل ژوئیه (امرداد)، یک مدل جدید شاهد۱۳۶ با علامت «Y002» در اوکراین سرنگون شد که «احتمال دارد در یک مرکز تولید جدید در روسیه مونتاژ شده باشد». گفته می‌شود که این نمونه دارای بال متفاوتی بوده که می‌تواند حاکی از تولید آن در مکانی جدید باشد. روسیه و ایران چندی است «بر روی یک موتور جدید برای شاهد۱۳۶ کار می‌کنند تا سرعت و برد بیشتری به آن بدهد.»
بخش عمده از قطعات تولید شده در مدل‌های پهپاد سرنگون شده توسط شرکت‌های غربی از جمله فرانسه، ایالات متحده، بریتانیا، آلمان، ژاپن، ایتالیا و کانادا و اتحادیه اروپا تولید شده‌اند.
به عنوان مثال، یک پمپ سوخت ساخت لهستان در شرکت آلمانی «تی‌آی آئوتوموتیو» است که شرکت چندملیتی «تی‌آی فلوئید سیستمز» که بریتانیایی است شرکت مادر آن است. در پهپاد شاهد۱۳۶ یک میکروکنترل با حافظه فلش داخلی و حافظه بسیار کم و تنظیم‌کننده افت ولتاژ با بازدارنده از شرکت سوئیسی «اس‌تی مایکرو الکترونیکس» پیدا شده است.
همچنین در شاهد۱۳۶ یک مدار متشکل از یک درایور شبکه بافر و یک ترانزیستور ساخته شده توسط شرکت «اینترنشنال رکتیفایر» یکی از شرکت‌های تابعه شرکت آلمانی «اینفینئون تکنولوجیز» شناسایی شده است.
شرکت چندملیتی انگلیسی «تی‌آی فلوئید سیستمز» به درخواست گاردین برای اظهار نظر پاسخ نداده است. تجهیزات این شرکت به رایگان برای خرید از خرده‌فروشان در سراسر اروپا در دسترس است و این شرکت پیش از این ادعا کرده بوده که تجهیزاتی به ایران نمی‌فروشد.
آمریکا رسماً ارسال پهپاد از جمهوری اسلامی به روسیه از طریق دریای خزر را تأیید کرد
-جان کربی هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که روسیه تا ماه مه (اردیبهشت- خرداد) صدها پهپاد انتحاری و تجهیزات برای تولید پهپاد از جمهوری اسلامی ایران دریافت کرده است.
-این… pic.twitter.com/QUJFEAEtIk
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 10, 2023
سخنگوی شرکت سوئیسی «اس‌تی مایکرو الکترونیکس» نیز گفته است: «ما با بیش از ۲۰۰هزار مشتری و هزاران شریک در سراسر جهان کار می‌کنیم. استفاده از محصولات خود خارج از کاربرد مورد نظرشان را مجاز نمی‌دانیم یا نمی‌پذیریم.» او افزود، «این شرکت طبق مقررات بین‌المللی کار می‌کند.»
بر اساس این گزارش قطعات دیگری از این پهپادها شناسایی شده که ساخت شرکت هلندی «ان‌ایکس‌پی سمی کونداکتور» و یک ترانزیستور قدرت و مدار ساخت شرکت «اینترنشنال رکتیفایر» است.
یک میکروکنترولر ۳۲ بیتی، یک پردازنده ۳۲ بیتی، یک میکروکنترولر با حافظه فلش داخلی و یک رگولاتور افت ولتاژ بسیار کم با بازدارنده ساخت شرکت سوئیسی «اس‌تی مایکروالکترونیکس» و یک تراشه ردیاب جی‌پی‌اس ساخت شرکت سوئیسی «یو-بلاکس» نیز در این پهپادها شناسایی شده است.
مدیران یا نمایندگان همه این شرکت‌ها یا هرگونه فروش قطعه به جمهوری اسلامی ایران را انکار کرده‌اند یا مدعی شده‌اند که در حال بررسی این مسائل هستند.
بر اساس مستنداتی که در گزارش اوکراین آمده، اطلاعات گمرکی نشان می‌دهد که «تقریباً تمام واردات به ایران از ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، ویتنام و کاستاریکا صورت گرفته است.»
