محمد مخبر دزفولی معاون اول ابراهیم رئیسی پنجم مهرماه در یک سخنرانی با اشاره به خیزش ضدحکومتی در سال ۱۴۰۱ آن را «اتفاقات بیسابقه» خواند و بار دیگر مدعی شد «آمریکا ۴۰۰ میلیون دلار برای حمایت از اغتشاشات اختصاص داد.»
وی ناتوانی دولت در مهار تورم را نیز به اعتراضات نسبت داد و با تأکید به اینکه «نباید راحت از کنار آن عبور کرد» گفت، دولت از خردادماه ۱۴۰۱ تا ماه مرداد تورم ماهانه را کاهش داده بود اما با قضیه «اغتشاشات» روبرو شد.
در یک سال اخیر، پس از آغاز خیزش ملّی از شهریور ۱۴۰۱، مقام دولتی مرتب تکرار کردهاند که عامل اصلی بینتیجه ماندن طرحهای اقتصادی برای مهار تورم و همچنین شکست در مذاکرات سیاسی با دولتهای خارجی، «اغتشاشات» بوده است.
پیش از آنکه معاون اول دولت سیزدهم علت گرانیها را به اعتراضات حواله دهد، وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز بینتیجه ماندن مذاکرات برای «احیای برجام» را به اعتراضات نسبت داده بود.
حسین امیرعبداللهیان اواسط شهریور در مصاحبه با روزنامه «اطلاعات» گفته بود در چند قدمی توافق بودیم اما پس از «اغتشاشات پاییز سال گذشته» آمریکا و اروپاییها فکر کردند در ایران انقلاب جدیدی شده و دچار خطای تحلیلی شدند. ابراهیم رئیسی نیز گفته بود «غربیها میز مذاکره را ترک کردند و به اغتشاشات دل بستند.»
اینهمه در حالیست که وقتی حسن روحانی نیز رئیس دولت بود باز هم مقامات وقت اعتراضات ضدحکومتی را عامل بینتیجه ماندن برنامهها برای مهار تورم یا کاهش نرخ ارز و حتا شکست در دیپلماسی معرفی میکردند.
حسن روحانی میگوید بعضیها با دولت خرده فرمایش دارند که چرا ۹۶ اینها را گفتید و ۹۸ لحن فرق کرده! او میگوید ما در شرایط صلح آن قولها را داده بودیم، اما بعد وارد جنگ شدیم!!!!
پینوشت: جمهوری اسلامی ۴ دهه در آستانه جنگ، در حال جنگ و در تلاش برای شروع جنگ است!#اعتراضات_سراسری pic.twitter.com/Tzv9FznscG— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 30, 2019
در این میان، روزنامه «فرهیختگان» چاپ تهران در گزارشی ادعا کرده بعد از اعتراضات سال ۱۴۰۱ «تولید ناخالص داخلی (GDP)» ایران کاهش پیدا کرد و ۱۷۵ هزار میلیارد تومان به اقتصاد ایران ضرر زد.
در همین گزارش آمده اعتراضات دستاویزی برای آمریکا شد که با استناد به آن علیه جمهوری اسلامی «اجماعسازی جهانی» کند و از آن به عنوان بهانهای برای اعمال تحریمهای هستهای، حقوقبشر و منطقهای بهره ببرد.
«فرهیختگان» در ادامه اشاره میکند که اغتشاشات «امنیت سرمایهگذاری در ایران» را مخدوش کرد و سرمایهگذاران داخلی و خارجی اقدام به خروج سرمایه از کشور کردند.
همچنین در این گزارش بررسی شده که اعتراضات روی شاخصهای اقتصادی از جمله تورم تأثیرگذار بود و منجر به «بروز رفتارهای هیجانی در بازار» و زمینهساز افزایش نرخ ارز شد.
نویسنده این روزنامه بیان میکند که بعد از اعتراضات «سیاهنمایی از ایران» بیشتر شد و با تصویری منفی که از ایران در رسانههای خارجی منعکس شد گردشگری وارد رکود شد. بنا بر اعلام رئیس جامعه هتلداران، ۸۵ درصد تورهای خارجی به مقصد ایران لغو شدند.
«زیان به کسب و کارهای کوچک»، «تعطیلی زودهنگام مغازهها به علت تهدید و آسیبهای احتمالی اغتشاشگران»، «کاهش خریداران و رکود کسبوکارهای آنلاین» و ضرر به اموال عمومی از دیگر مسائلی است که در این گزارش به آن اشاره شده ولی به نقش حکومت در بحرانهای اقتصادی و پدیدآمدن این وضعیت هیچ اشارهای نشده است.
همزمان با اینها مقامات امنیتی جمهوری اسلامی نیز به هر بهانهای ناکارآمدی و کوتاهی در مسئولیتها یا شکست در مأموریتهای خود از جمله ضعف در مبارزه با قاچاق مواد مخدر یا قاچاق اسلحه را نیز به اعتراضات نسبت دادند.
اگرچه حفاظت و نظارت بر ورود و خروج قاچاق از مرزهای ایران به دلیل کمبود نیرو و امکانات با ضعفهای اساسی روبروست ولی در موارد متعدد فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی ورود اسلحه به داخل ایران یا کشف انواع سلاح را مرتبط با اعتراضات دانستهاند. حتا در مواردی برای جوّسازی علیه معترضان ادعا شد که «عوامل اصلی اغتشاشات» هنگام قاچاق مواد مخدر شناسایی شدند!
اینکه دولتهای جمهوری اسلامی و بطور کل حکومت ضعف و ناتوانی خود در اداره مملکت را به گردن اعتراضات مردم بیندازد چیزی جز فرار از واقعیت نیست زیرا عمده دلیل این اعتراضات ریشههای اقتصادی دارد که عامل آن سیاستهای نظام، سوء مدیریت و فساد است. مردم عادی امکان و ابزار و مناسبات برای فسادهای نجومی و دزدیهای کلان ندارند یا اصلا نقشی در تصمیمات نظام بازی نمیکنند!
با اینهمه حتا اگر فرض شود که واقعا اعتراضات عامل شکست اقدامات دولت برای حل مشکلات بوده، آنوقت چند دوگانگی به وجود میآید از جمله اینکه: وقتی مقامات مدام اصرار دارند این اعتراضات «تجمعات کور» و بیرونق و خلوت بود که کسی از آنها استقبال نکرد و دشمن شکست خورد، پس چطور میتوانست چنین تأثیرات مهمی بر عملکرد حاکمان بگذارد؟! همچنین، حالا که حکومت به خیال خودش «اغتشاشات» را «جمع» کرده است چرا نمیتواند مشکلات را حل کند؟!