جمهوری اسلامی همچنان فیلترینگ و ایجاد اختلال در اینترنت را در دستور کار دارد و بر اساس گزارش‌ها سرعت ایران به پایین‌ترین رتبه در خاورمیانه رسیده است. رئیس کمیته اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک ایران اما معتقد است که دولت باید بپذیرد که نمی‌توان از نظر فنی با فیلترشکن‌ها مقابله کرد.
سرعت اینترنت در ایران با تصمیمات سیاسی جمهوری اسلامی پیوند خورده و از سال گذشته تا کنون، و در پی شکل‌گیری اعتراضات جنبش ملّی، کیفیت اینترنت در کشور به شدت کاهش یافته است.
پویا پیرحسینلو رئیس کمیته اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، روز چهارشنبه دهم آبان‌ماه در سخنانی با انتقاد از لفیلترینگ گسترده در کشور، باکس‌های فیلترینگ را اصلی‌ترین عامل ایجاد اختلالات اینترنتی خوانده است.
پویا پیرحسینلو با بیان اینکه هیچ مسئولی «فیلترینگ را گردن نمی‌گیرد و هیچکس هم نمی‌داند مسئول فیلترینگ کیست، گفت: «باکس‌های فیلترینگ بیشترین اختلالات را در اینترنت ایران به وجود می‌آورند. شرکت ارتباطات زیرساخت هم پاسخگوی آن نیست.»
رئیس کمیته اینترنت انجمن تجارت الکترونیک همچنین به آخرین گزارش انجمن تجارت الکترونیک در خصوص وضعیت اینترنت کشور اشاره کرده و توضیح داد که یافته‌های این گزارش نتیجه‌ی اندازه‌گیری سه شاخص «سرعت اینترنت»، «محدودیت‌ها یا آزادی اینترنت» و «اختلالات روی اینترنت» بوده که امتیازدهی این سه مورد نشان داده است ایران بدترین وضعیت اینترنت را دارد.
او همچنین با انتقاد شدید از اقدامات دولت در رابطه با محدودسازی اینترنت گفته که « پهنای باند بین‌الملل را فریز کرده‌اند و افتخار می‌کنند که ترافیک داخلی نسبت به بین‌المللی را افزایش داده‌اند. دیوار کشیده‌اند دور کشور و افتخار می‌کنند که دیوار را بلندتر کرده‌اند، افتخار می‌کنند که اینترنت مردم را بیشتر قطع کرده‌اند.»
پویا پیرحسینلو معتقد است: «مسئولان اول بپذیرند که نمی‌توانند با فناوری وی‌پی‌ان‌ها مقابله کنند و دوم، باید طوری سیاست‌گذاری کنند که نیاز مردم به این ابزارها از ۸۰ درصد به ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.»
سود کلان «کاسبان فیلترینگ» زیر سایه دولت
جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس شورای اسلامی، خرداد امسال گفته بود که پشت اعمال فیلترینگ گسترده، بازاری ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومانی شکل گرفته که به جز برخی دستگاه‌ها و افراد حکومتی، کسی به آن راه ندارد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه «هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ روانی» می توان آسیب‌های فیلترینگ را بررسی کرد، افزود: «من نظرسنجی در یکی از شبکه‌های اجتماعی که فیلتر است انجام دادم که تقریبا سی هزار نفر در آن شرکت کردند و هشتاد درصد گفتند ماهیانه بالای صد هزار تومان بابت فیلترشکن هزینه می‌کنند.»
جلال رشیدی کوچی هفته آخر شهریورماه نیز اعلام کرد که به همراه یک نماینده دیگر مجلس شورای اسلامی «طرح تحقیق و تفحص از نحوه فیلترینگ و اینکه چه کسانی پشت قضیه فیلترشکن‌ها هستند را کلید زده‌ایم.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی گفته که «قاعدتا متولی امر در این زمینه نیز مجموعه وزارت ارتباطات است. آن چیزی که مشخص است این است که مجلس در بحث فیلترینگ اگر سوال و تحقیق و تفحصی دارد از مجموعه وزارت ارتباطات داشته باشد؛ گر چه وزیر ارتباطات می‌گوید این داستان به من ارتباطی ندارد و تصمیم‌ها جای دیگری گرفته می‌شود.»
جلال رشیدی کوچی تأکید کرده که «خود دولت پشت داستان فیلترینگ است. وقتی مسئولان دولتی مصاحبه می‌کنند که این شرکت‌ها باید بیایند در ایران دفتر بزنند که ما اجازه فعالیت دهیم یعنی اینکه خودشان پشت فیلترینگ هستند.»
نماینده مرودشت در مجلس شورای اسلامی افزوده که «معتقدیم این شیوه [فیلترینگ] اصلا جواب نمی‌دهد. الان هم آماری منتشر شده بود که ۹۰ درصد افراد بین ۱۵ تا ۲۰ سال به وقت حضور در فضای مجازی از فیلترشکن استفاده می‌کنند. این نشان می دهد روشی که در پیش گرفته‌ایم اشتباه است و باید این روند اصلاح شود.»
او با یادآوری اینکه پیشتر ابراهیم رئیسی و دیگر مسئولان گفته بودند با آرام شدن فضای کشور، شرایط اینترنت به حالت عادی باز می‌گردد گفته «تصمیمات اینگونه یعنی فیلتر فضای مجازی و محدودیت ورود آیفون‌ها تصمیماتی است که به اقتصاد و امنیت روانی جامعه ضربه می‌زند.»
آغاز طرح تحقیق و تفحص از نحوه فیلترینگ؛ «کاسبان فیلترینگ» زیر ذره‌بین مجلس شورای اسلامی
روح‌الله عباس‌پور سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی آخر امرداد اعلام کرده بود که طبق بررسی‌ها ۶۴ درصد از کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند و سهم پهنای باند ناشناس به ۲۵ درصد رسیده است.
جواد نیک‌بین عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در همین ارتباط امرداد امسال گفته بود که «متأسفانه یک گردش مالی عجیبی در فروش فیلترشکن‌ها در کشور وجود دارد و مجلس شورای اسلامی برای اینکه دریابد چه‌کسی و چه کسانی از فروش این فیلترشکن‌ها سود می‌برند قصد دارد تحقیق و تفحصی را در این حوزه رقم بزند.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی افزوده بود که «تمام اقدامات اولیه تحقیق و تفحص از فیلترشکن‌های پولی صورت گرفته است و به زودی به کمیسیون مربوط ارسال خواهد شد تا بعد از تصویب در کمیسیون در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شود.»
همچنین محمدحسن آصفری عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس درباره «کاسبان فیلترینگ» گفته بود که «درآمد و گردش مالی کاسبان فیلترینگ در سال بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است و یک ریال هم مالیات نمی‌دهند. چطور دولتی که می‌تواند فیلتر کند، نمی‌تواند این‌ها را نیز مجددا فیلتر کند؟ به نظر می‌رسد کاسبان فیلترینگ در برخی مجموعه‌ها نفوذ دارند و اعتقاد دارم این موضوع باید مدیریت شود.»
وزیر ارتباطات در جهان موازی سیر می‌کند!
آمارهای ماهانه اسپیدتست، که یکی از منابع مورد ارجاع وزیر ارتباطات در بحث سرعت و کیفیت اینترنت است، نشان می‌دهد بر خلاف ادعای وزیر ارتباطات مبنی بر بهبود ۳۰ درصدی سرعت اینترنت طی دو ماه گذشته، در این مدت کاهش یافته است.
بر اساس گزارش‌ها سرعت اینترنت از ابتدای امسال تا پایان تابستان روندی کاهشی داشته است. در ۹ ماه نخست امسال بالاترین میانه سرعت اینترنت ثابت در فروردین تا اردیبهشت ۱۴۰۲ به ثبت رسیده که ۱۱.۹ مگابایت بر ثانیه بوده است و در این عدد در تیر و مرداد امسال حتی تا ۱۱.۳ مگابایت بر ثانیه هم افت کرده است و در شهریور تا مهر ۱۴۰۲ هم ۱۱.۶ بوده که باعث شده ایران در رتبه ۱۵۳ جدول اسپیدتست قرار بگیرد و بدترین سرعت اینترنت در ایران طی نیمه نخست امسال را ثبت کند.
سرعت اینترنت موبایل هم روندی مشابه اینترنت ثابت داشته بطوری که رتبه ایران از ابتدای سال تا پایان تابستان ۶۱ به ۷۵ نزول کرده و در حالی که ابتدای امسال میانه سرعت ۳۶.۳ مگابایت‌برثانیه بوده، در اوت ۲۰۲۳ (مرداد-شهریور) به ۳۱.۳ رسیده و در ماه اخیر هم این عدد ۳۱.۶ مگابایت‌برثانیه بوده است.
طبق گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران، میانگین سرعت اینترنت در ایران ۴ مگابایت‌برثانیه است، در حالی که ترکیه اینترنتی با میانگین سرعت ۱۲ مگابایت‌برثانیه وجود دارد و میانگین سرعت اینترنت در مالزی ۲۲ مگابایت بر ثانیه است. از نظر میانگین سرعت اینترنت ایران از میان ۱۰۰ کشور در رتبه ۹۷ را دارد و فقط سودان، کامرون و کوبا پس از ایران در قعر جدول قرار دارند.
ادامه کاهش سرعت و کیفیت اینترنت در ایران؛ مرکز پژوهش‌های مجلس علیه استارلینک!
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی همواره مدعی بهبود وضعیت اینترنت است و به تازگی نیز وعده داده با راه‌اندزای فیبر نوری سرعت اینترنت ایران ۸۰ برابر می‌شود.
عیسی زارع‌پور روز چهارشنیه دهم آبان در حاشیه جلسه هیئت دولت مدعی شد که در پروژه فیبر نوری، سرعت‌های ۸۰ برابری به مردم می‌دهیم و به زودی تمامی شهرهای بعضی از استان‌ها که اسامی آن‌ها اعلام می‌شود، از سرعت‌های نزدیک به ۱۰۰۰ مگابیت بر ثانیه برخوردار می‌شوند.
وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی بدون اشاره به فیلترینگ و ایجاد اختلالات عمدی در سرعت اینترنت از سوی حکومت گفته که « من بارها اعلام کردم تنها راه حل اساسی افزایش سرعت اینترنت در کشور، نوسازی زیرساخت‌های ارتباطی، به ویژه زیرساخت‌های ارتباطی ثابت است.»
او همچنین درباره اینترنت استارلینک هم گفته که «میسیون مقررات رادیویی مخابرات، شرکت استارلینگ را مکلف کرده که برای ارائه خدمات خود در خاک جمهوری اسلامی ایران الزامات ایران را بپذیرد و مجوز دریافت کند که این یک قدم رو به جلو برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در کشور محسوب می شود.»
عیسی زارع‌پور پیشتر در اواخر مهرماه مدعی شده بود که « دو ماه است که زمان تأخیر در شبکه حدوداً ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است» و گفته بود که «هر روز در تلاش برای ارتقای کیفیت شبکه هستیم.»
اپراتورهای مشارکت‌کننده در این طرح یکی از شروط توسعه پروژه فیبر نوری را افزایش تعرفه‌ها می‌دانند و می‌گویند پیشرفت این پروژه بدون کمک دولت سودده نیست. بیژن عباسی آرند، مدیرعامل ایرانسل به تازگی درباره افزایش تعرفه گفته که « اگر تعرفه‌ها اصلاح نشوند سال آینده مردم پول اینترنت می‌دهند اما به آن دسترسی نخواهند داشت و احساس بی‌کیفیت بودن اینترنت تشدید خواهد شد.»
هرچند اظهارات مدیران اپراتورهای داخلی احتمال افزایش تعرفه اینترنت بی‌کیفیت و فیلترشده درون ایران را در پی داشته اما عیسی زارع‌پور در سخنانی متناقض می‌گوید اینترنت گران نمی‌شود و در همین حال بهبود سرعت اینترنت و توسعه زیرساخت‌ها را مشروط بر همکاری اپراتورهای داخلی می‌داند که می‌گویند با این تعرفه امکان ادامه فعالیت ندارند. عیسی زارع‌پور بطور شفاف گفته که «این حوزه در دست بخش خصوصی است که اگر نتواند سرمایه‌گذاری کند، کیفیت شبکه پایین می‌آید و باید یک فکری برای آن کرد.»
