اکبر گلپایگانى معروف به گلپا خواننده سرشناس موسیقى اصیل ایرانى، متولد دهم بهمن ماه ١٣١٢ روز شنبه سیزدهم آبان ماه در زادگاهش تهران درگذشت.
گلپا در سال ١٣١٨ وارد دبستان فرهنگ شد و در سال ١٣٢٠ بطور جدى و منظم تعلیم موسیقى و دستگاه‌ها را نزد پدرش فرا گرفت. در سال ١٣٢۶ نخستین تجربه حضور در یک ارکستر و گروه کُر به رهبرى ایرج گلسرخى را کسب کرد.
او در سال ١٣٢٧ وارد دبیرستان نظام شد و به عضویت انجمن موسیقى آن درآمد. همانجا بود که آشنایى و دوستى با حسین خواجه امیرى معروف به ایرج خواننده مشهور آغاز شد. در سال ١٣٣٢ وارد دانشکده افسرى و سپس براى ادامه تحصیل به دانشکده نقشه‌بردارى رفت.
او از سال ١٣٢٨ به بعد با هنرمندان سرشناس موسیقى آشنا شد و آموزش حرفه‌اى را زیر نظر آنان آغاز کرد. از جمله استادان وى مى‌توان از هنرمندانى چون حسن یکرنگى، اقبال آذر، نورعلى برومند، اسماعیل قهرمانى، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، محمد ایرانى مجرد، عبدالله دوامى، ادیب خوانسارى، حسین طاهرزاده و سلیمان امیرقاسمى نام برد.
گلپا درگذشت
اکبر گلپایگانی، خواننده مشهور موسیقی ایرانی مشهور به «گلپا» بر اثر بیماری شنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۲ در ۸۹ سالگی درگذشت.
گلپا موسیقی را زیر نظر استادانی مانند ابوالحسن صبا، ادیب خوانساری، حسین طاهرزاده و سلیمان امیرقاسمی آموخته بود و عمده فعالیت هنری و همچنین ترانه‌های به… pic.twitter.com/PB1i7Pxqji
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 4, 2023
گفتنى است در سال ١٣٣۵، سازمان یونسکو از اکبر گلپایگانى، نورعلى برومند و على اصغر بهارى براى اجراى آواز و موسیقى ایرانى دعوت به عمل آورد.
در سال ١٣٣٧، داود پیرنیا ، مبتکر و مدیر برنامه «گلها»ى رادیو ایران، گلپا را که در آن زمان به استخدام سازمان برنامه درآمده بود، براى اجراى برنامه دعوت کرد. نخستین آواز وى با ساز در فروردین ١٣٣٨ در «مثنوى شور» با شعرى از بیژن ترقى و آهنگ مرتضى محجوبى و پرویز یاحقى با نام «مست مستم ساقیا، دستم بگیر» از رادیو پخش شد. او ٢٩٨ اجراى رسمى در این برنامه و بیش از ٧٠٠ اجراى خصوصى داشت.
گلپا ضبط صفحه‌هاى خود را با کمپانى «ایران‌گرام» از سال ١٣٣٩ آغاز نمود و در سال ١٣۴٠ به همراه فرهنگ شریف استاد و نوازنده تار و ویگن خواننده سرشناس پاپ براى کنسرت به آمریکا سفر کرد تا گوش ایرانیان مقیم آن دیار را با موسیقى سنتى بنوازد.
وى سپس کنسرت‌هایى در افغانستان ، پاکستان، هندوستان ، انگلستان و اجراهاى سراسرى در ایالات متحده داشت.
دانشکده موسیقى دانشگاه «یوسى‌ال» کالیفرنیا در سال ١٣۴٠ از اکبر گلپایگانى براى تدریس موسیقى ایرانى و آواز دعوت به عمل آورد. او دکتراى افتخارى هنر در رشته آواز از دانشگاه کلمبیاى نیورک، اقتصاد و هنر (یونسکو)، دکترا و اسکار هنر موسیقى از دانشگاه بوداپست مجارستان، دکتراى افتخارى و مدال هنر از سازمان ملل متحد و نمایندگى آن سازمان، دکتراى ادبیات فارسى از دانشگاه‌هاى شیراز و تهران را در کارنامه خود داشت.
وى در سن ٣۴ سالگى در سال ١٣۴۶ با گلرخ گلرایى ازدواج کرد که ثمره آن دو دختر به نام‌هاى ساقى و ساغر است.
اکبر گلپایگانى در نمایشنامه‌هاى رادیویى «آتشى بر دل» و فیلم سینمایى «مرد حنجره طلایى» به کارگردانى مهدى میثاقیه در نقش اول خوش درخشید.
از آلبوم‌هاى او مى‌توان از «موى سپید»، «مست عشق»، «دل اى دل»، «روى برگى بنویس عشق»، «چرا عاشق نباشم»، «قدر محبت»، «عقیق» و کار مشترک با ایرج، «بزم عاشقان»، نام برد.
او که حدود یک سال پس از شورش بهمن‌ماه ١٣۵٧ از کار در رادیو و تلویزیون ممنوع شد، در کنسرت‌هایش در آمریکا در سال ١٣٧٣ و رویال فستیوال‌هال لندن در سال ١٣٧٨ مورد استقبال بى‌نظیر ایرانیان مقیم این کشورها قرار گرفت.
