خبرگزاری رویترز دهم نوامبر (۱۹ آبان) گزارش داد صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌های آمریکا افزایش پیدا کرده و واردات نفت چین از ایران به بالاترین حد خود رسیده است.
با وجود تحریم‌های موجود علیه جمهوری اسلامی به دلیل برنامه‌های هسته‌ای آن، قانونگذاران آمریکایی پس از حملات «هفت اکتبر» گروه تروریستی حماس به اسرائیل به دنبال اعمال فشار بیشتر به رژیم ایران به دلیل حمایت از شبه‌نظامیان منطقه هستند، اگرچه تهران هرگونه دخالت در این جنایت فجیع را رد کرده است.
قانونگذاران ایالات متحده اکنون در حال بررسی قانونی هستند که طی آن بنادر و پالایشگاه‌های خارجی که واردکننده نفت ایران هستند تحریم خواهند شد.
چین چقدر نفت از ایران می‌خرد؟
بر اساس داده‌های مؤسسه رهگیری کشتی «ورتکسا»، چین که بزرگترین واردکننده نفت خام جهان و اصلی‌ترین مشتری ایران است، در ۱۰ ماهه اول سال ۲۰۲۳ روزانه بطور متوسط حدود یک میلیون بشکه نفت از این کشور خریداری کرده است. این مقدار ۶۰ درصد بالاتر از زمانی است که جمهوری اسلامی پس از سال ۲۰۱۷ از سوی دولت دونالد ترامپ با «کارزار فشار حداکثری» روبرو بود.
واردات جمهوری خلق چین در سال جاری پس از افزایش تولید نفت در ایران و ارائه تخفیف‌های ویژه و بالا افزایش یافت.
بر اساس اطلاعات رویترز و آمار اوپک، ایران در ماه اکتبر حدود ۳/۱۷ میلیون بشکه نفت در روز تولید کرده که بالاترین میزان از سال ۲۰۱۸ است. یعنی زمانی که واشنگتن تحریم‌ها را دوباره علیه رژیم ایران اعمال می‌کرد.
داده‌های «ورتکسا» نشان می‌دهد که واردات نفت چین از ایران در ماه اکتبر به حدود ۱/۴۵ میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح تا کنون است.
نفت توسط نفتکش‌های قدیمی ایران موسوم به «ناوگان شبح» حمل می‌شود که معمولاً هنگام بارگیری در بنادر ایران، فرستنده‌های خود را خاموش می‌کنند تا شناسایی نشوند.
سایر روش‌های مورد استفاده توسط این کشتی‌ها عبارتند از جعل مکان‌ها و انجام عملیات کشتی به کشتی (STS) در مکان‌هایی خارج از مناطق مجاز انتقال و گاهی اوقات در شرایط آب و هوایی نامناسب برای پنهان کردن فعالیت‌ها، که باعث نگرانی در بین کشورهای مربوطه نسبت به آلودگی‌های احتمالی می‌شود.
طبق اطلاعات «ورتکسا» و «کپلر»، این کشتی‌ها گاهی از طریق ماهواره‌ها در نزدیکی بنادر در عمان، امارات متحده عربی و مهم‌تر از همه مالزی، قطب اصلی حمل و نقل، قابل ردیابی می‌شوند و محموله‌ها را عمدتاً در بنادر استان شاندونگ چین تخلیه می‌کنند.
چین واردات نفت خام را با صدور سهمیه تنظیم می‌کند. در اوایل سال جاری، زمانی که سهمیه‌ها محدود بود، بازرگانان چند محموله نفت خام سنگین ایران را به عنوان مخلوط قیر برچسب‌گذاری کردند که مقامات چینی را بر آن داشت تا بازرسی‌های نفتکش‌ها را افزایش دهند.
در دولت ترامپ فروش نفت ایران به زیر ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود.
چگونه ساز و کار تحریم‌ها صادرات نفت ایران را به صفر خواهند رساند و حتی دوستان جمهوری اسلامی مانند روسیه اجازه خرید نفت از ایران را ندارند؟
بیژن زنگنه: «شرکت روسی که پالایشگاهی در هند دارد، نمی تواند از ایران نفت بخرد.»#نفت #تحریم #زنگنه #روسیه #بیژن_زنگنه #وزیرنفت #کیهان‌لندن pic.twitter.com/ydYWVn3USV— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 14, 2018
کدام پالایشگاه‌های چین نفت خام ایران را می‌خرند؟
پالایشگاه‌های دولتی غول پیکر «سینوپک» و «پتروچاینا» زمانی مشتریان اصلی نفت ایران با سرمایه گذاری در میادین نفتی در این کشور بودند. اما آنها از اواخر سال ۲۰۱۹، پس از اعلام تحریم‌های آمریکا واردات نفت از ایران را متوقف کردند.
تحریم‌ها در ابتدا منجر به کاهش شدید جریان نقت به چین شد، اما با پیوستن پالایشگاه‌های مستقل به جمع خریداران، حجم آن افزایش یافت.
به گفته تاجران چینی، بیش از ۴۰ پالایشگاه غیردولتی چینی، نفت ایران را فرآوری می‌کنند. آنها با سیستم مالی جهانی ارتباط ندارند و تبادلات مالی آنها بر اساس دلار نیست و نیازی به همکاری با شرکت‌های غربی در زمینه فناوری ندارند. گفته می‌شود که بیشتر تراکنش‌ها با یوآن صورت می‌گیرد.
پالایشگاه‌های مستقل چینی عمدتاً به این دلیل که نفت ایران با کیفیت و ارزان است مشتری آن هستند. جمهوری اسلامی گاهی هر بشکه نفت را با تخفیف حدود ۱۳ دلار زیر قیمت به فروش می‌رساند.
چین همچنین از روسیه و ونزوئلا نفت می‌خرد که آنها هم با تحریم‌های آمریکا مواجه شده‌اند. پکن مدت‌هاست که با تحریم‌های یکجانبه مخالفت کرده و گفته است تجارت عادی این کشور مستحق احترام و حمایت است.
با این حال، آخرین محموله نفت ایران به چین که بطور رسمی توسط گمرک ثبت شد، در اوایل سال ۲۰۲۲ بود که به مقصد ذخایر دولتی آن کشور صادر شده بود.
دولت ایالات متحده چه اقدامات عملی انجام داده است؟
از سال ۲۰۲۱ واشنگتن بیش از ۱۸۰ فرد و نهاد مرتبط با بخش‌های نفت و پتروشیمی ایران یا مرتبط با جابجایی و شستشوی درآمدهای غیرقانونی را تحریم کرده است. بیش از ۴۰ شناور به عنوان اموال مسدود شده نهادهای تحریمی شناسایی شده‌اند.
وزارت خارجه در ماه اکتبر به رویترز گفت، دولت ایالات متحده همچنین بطور منظم با سایر کشورها در ارتباط است تا آنها را بطور جدی از انجام اقداماتی که برخلاف تحریم‌های جمهوری اسلامی است منصرف کند.
جمهوریخواهان در آمریکا و همچنین مخالفان جمهوری اسلامی دولت بایدن را متهم می‌کنند که با نادیده گرفتن تحریم‌های نفتی دست رژیم ایران را برای تأمین مالی تروریسم و سرکوب مردم باز گذاشته است.
