همزمان با تداوم آلودگی هوا در ده‌ها شهر کشور، رئیس سازمان محیط زیست گفته تا ۱۰ سال دیگر هوای پایتخت ایران دیگر آلوده نخواهد بود. یک دهه دیگر انتظار برای رفع آلودگی هوای تهران در حالیست که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی خسارت آلودگی هوا به هر خانوار ایرانی را ۶۰ میلیون تومان برآورد کرده است.
آلودگی هوا طی هفته‌های گذشته در شهرهای مختلف تشدید شده و روند زندگی روزمره شهروندان را با اختلال روبرو کرده است. بسیاری از مدارس تعطیل و شماری از کارمندان ناچار به دورکاری شدند.
مقامات مسئول اما درباره آلودگی هوا که یکی از دلایل اصلی آن در فصل سرما سوزاندن مازوت در نیروگاه‌های تولید برق است فرافکنی می‌کنند. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز وعده سر خرمن داده و گفته هوای تهران ۱۰ سال دیگر سالم خواهد شد.
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مدعی شده که «کشور ما نسبت به سایر کشورهای همسایه در بحث آلایندگی وضعیت بهتری دارد اما برای ما پذیرفته شده نیست وقتی می‌توانیم کاری انجام دهیم و مشکلات مردم را رفع کنیم چرا کاری نکنیم.»
او همچنین گفته که «اگر با همین سمت و سو پیش برویم حداقل در یک بازده ۱۰ ساله، تهران دیگر این روزها را تجربه نخواهد کرد. امیدواریم در سال آینده این شدت از آلایندگی‌ها را شاهد نباشیم.»
این در حالیست که مرکز پژوهش‌های مجلس پیش از این در گزارشی با بررسی سهم عوامل مختلف در آلودگی هوای کلانشهرها، به حجم خسارات مالی و جانی ناشی از آلودگی و بودجه مورد نیاز برای هوای پاک پرداخت.
در این گزارش با استناد به گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا سالانه ۲/۶ میلیارد دلار به شهروندان تهران خسارت وارد می‌کند. بر این اساس، سرانه خسارت وارده ناشی از آلودگی هوا برای هر شهروند تهرانی حدود ۳۰۰ دلار در سال است.
با توجه به قیمت دلار در حال حاضر، به طور متوسط یک خانواده چهار نفره در شهر تهران حدود ۱۲۰۰ دلار معادل ۶۰ میلیون تومان به دلیل معضل آلودگی هوا خسارت پرداخت می‌کنند. این خسارت ناشی از تاثیرات مختلف آلودگی هوا بر سلامتی و زندگی شهروندان تهرانی است.
این گزارش افزوده که هوای آلوده تاثیرات مخرب بر سلامت روان شهروندان دارد. اضطراب، استرس، افسردگی و ناامیدی تنها مواردی از عوارض روحی و روانی ناشی از آلودگی هواست.
بنا بر مطالعات مختلف صورت گرفته توسط مراکز معتبر بین‌المللی، آلودگی هوا موجب کاهش آستانه صبر و تحمل افراد می‌شود. بنابراین در روزها اوج آلودی هوا میزان پرخاشگری و خشونت در رفتار شهروندان نیز افزایش می‌یابد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده که بنابر بر برآوردها، هر روز که شهر تهران به دلیل آلودگی هوا تعطیل می‌شود، حدود ۱۰۰ میلیارد تومان خسارت ایجاد می‌شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «کیفیت پایین سوخت‌های فسیلی تولید داخل و خودروهای تولیدی داخلی، فرسودگی خودروها، مازوت‌سوزی و… از جمله عواملی است که در ایجاد و تداوم آلودگی هوای کشور نقش دارند. اما ضعیف بودن سیستم حمل و نقل عمومی هم از جمله عوامل مهم در تداوم روند فعلی است.»
در این گزارش آمده که برای حل مسئله آلودگی هوا در کل کشور به حداقل بودجه‌ای برابر ۲۰۶ هزار میلیارد تومان نیاز است.
در این گزارش آمده که در شهر تهران، حدود ۱۰۷ هزار میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است که بخشی از آن از سوی دولت، بخشی از سوی شهرداری‌ها، بخشی آورده متقاضیان و باقی از سایر منابع قابل تامین است اما در عوض این میزان سرمایه‌گذاری، علاوه بر آنکه حداقل ۱۷۶ هزار میلیارد ریال عایدی اقتصادی ناشی از کاهش آلودگی هوا به دست می‌آید، حداقل ۲۷/۸ درصد از آلاینده‌های گازی و ۱۹/۶ درصد از آلاینده ذرات معلق کاهش پیدا خواهد کرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزوده که «با فرض تأمین بودجه سایر منابع و نهادهای آلاینده، دولت باید سالانه ۴۱ هزار میلیارد تومان و معادل ۵۲ درصد از بودجه عمومی کشور برای کاهش آلودگی هوا صرفاً در ۹ کلانشهر (تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، اهواز، قم، اراک، کرج و کرمانشاه) در نظر بگیرد.»
افشای نام ۱۴ نیروگاهی که مازوت می‌سوزانند؛ مقامات دولتی شهروندان را مسئول آلودگی هوا می‌دانند!
آلودگی هوا هر ساله با آغاز فصل سرد تشدید می‌شود؛ کارشناسان علت را سوزاندن مازوت توسط نیروگاه‌های تولید برق به دلیل کمبود گاز و کاهش سهم گاز نیروگاه‌ها عنوان می‌کنند. مقامات حکومتی با تکذیب مازوت‌سوزی معتقدند آلودگی هوا به دلیل تردد وسایل نقلیه غیراستاندارد است اما توضیح نمی‌دهند چرا وسایل نقلیه همزمان با فصل سرما و کمبود گاز، آلودگی بیشتری تولید می‌کنند!
در حالی که مقامات دولتی اصرار دارند شهروندان عامل آلودگی هوا هستند و در نیروگاه‌ها مازوت سوزانده نمی‌شود، مهدی پیرهادی یک عضو شورای اسلامی شهر تهران نام ۱۴ نیروگاهی را که از سال گذشته به دلیل کمبود گاز از سوخت مازوت استفاده کرده‌اند فاش کرد.
مهدی پیرهادی که پیشتر در رابطه با آلودگی هوای تهران موضوع مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها را مطرح کرده بود با بیان اینکه «با انتقاد از وضعیت آلودگی هوا هجمه وسیعی از سازمان‌های مسئول به اظهارات بنده وارد شد» گفت: «به منظور پرهیز از فرافکنی و فرار رو به جلوی برخی دستگاه‌ها به موضوع گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس اشاره می‌کنم که در صحن مجلس قرائت شده بود.»
نیروگاه‌های ایرانشهر، «منتظر قائم»، «شهید رجایی»، رامین، «شهید سلیمانی»، «منتظری»، سهند، تبریز، زرند، بندرعباس، طوس، «شهید مفتح» و شازند از نیروگاه‌هایی هستند که مازوت سوزانده‌اند.
مقامات دولتی سخنان مهدی پیرهادی را انکار کردند اما بالافاصله نیروگاه شازند در استان مرکزی اعلام کرد که مازوت می‌سوزاند.
با وجود انکار دولت، نیروگاه شازند اعلام کرد: با عرض معذرت، مازوت می‌سوزانیم!
شرکت‌های گاز استان مرکزی و توزیع برق حرارتی شازند هفته گذشته در اطلاعیه‌ای مشترک ضمن عذرخواهی از مردم، از آغاز مازوت‌سوزی موقت در نیروگاه شازند به دلیل سرما و افزایش مصرف گاز خبر دادند.
در این اطلاعیه آمده بود که «ضمن عذرخواهی از مردم شریف استان مرکزی بویژه شهروندان اراک و شازند به اطلاع می‌رساند که مسوولان استان حداکثر تلاش خود را در راستای تامین سوخت گاز طبیعی و کاهش دوره مصرف سوخت دوم به کار خواهند بست.»
هر چند در این اطلاعیه مدت زمانی که قرار است سوخت مازوت به جای گاز در نیروگاه تولید برق شازند مورد استفاده قرار بگیرد اعلام نشده، اما تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد تا تداوم هوای سرد و مصرف بالای گاز در بخش خانگی، سوزاندن مازوت و در پی آن آلودگی هوای اراک و شازند ادامه خواهد داشت.
یوسف یوسفی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی هم با بیان اینکه استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه حرارتی شازند از ۲۰ آذرماه آغاز شده است، گفت: «هم‌اکنون در هر شبانه‌روز چهار میلیون لیتر مازوت در این واحد مصرف می‌شود.»
علی حسینی کارشناس انرژی درباره ایجاد مشکل محیط زیستی توسط مازوت و گازوییل به وبسایت «انتخاب» گفته است: «مشکل اصلی استفاده از مازوت و گازوییل شیرین نشده است. در خیلی از کشور‌هایی که منابع گازی ندارند، نیروگاه‌ها به کل از مازوت استفاده می‌کنند. یکی از بزرگترین کشور‌هایی که تمام نیروگاه‌هایش از سوخت مایع استفاده می‌کند عربستان است. این مسئله سوالی را ایجاد می‌کند که چرا در اروپا و منطقه این همه کشور از سوخت مایع استفاده می‌کنند و هوایشان آلوده نمی‌شود، اما در ایران چند هفته که مازوت می‌سوزانیم هوا آلوده می‌شود؟ علت این است که سرمایه گذاری درست در صنعت پالایش ما صورت نگرفته است.»
با اینهمه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ۲۲ آذرماه ادعا کرده بود که مازوت‌سوزی در هیچیک از پالایشگاه‌هایی که نزدیک کلانشهرها و مراکز جمعیتی قرار دارند، انجام نمی‌شود، سوزاندن مازوت در نیروگاه‌هایی که دور از کلانشهرها هستند، انجام می‌شود و نیروگاه‌های نزدیک کلانشهرها به هیچ وجه مجوز استفاده از مازوت را ندارند.
وزارت نیرو هم سوزاندن مازوت را تکذیب و اعلام کرده که از ۱۴۱ نیروگاه تنها ۱۶ نیروگاه کشور امکان مصرف سوخت مازوت دارند و هیچکدام از نیروگاه‌های فعال استان تهران مازوت مصرف نمی‌کنند.
