بر اساس گزارشهای منابع محلّی مدتهاست پرواز هلیکوپترهای رزمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنوب شرقی کشور به ویژه استان سیستان و بلوچستان بطور غیرعادی افزایش پیدا کرده است.
این هلیکوپترها بیش از آنکه به گشتزنی در نواحی مرزی بپردازند بر فراز شهرها یا حومه آنها دیده میشوند و گاهی در ارتفاعات پایین پرواز میکنند. این وضعیت مردم محلی را نگران کرده زیرا احتمال میدهند در حال تمرین برای سرکوب باشند.
برخی کارشناسان معتقدند همکاریهای نظامی و امنیتی میان جمهوری اسلامی و روسیه که اواسط آذرماه ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی آن را تصویب کرد زمینهساز تقویت ماشین سرکوب نظام خواهد شد. یکی از اهداف همکاری اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی با روسها مقابله با «اختلال در نظم عمومی» و مقابله با «بیثبات کردن اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داخلی و دخالت در اداره دولت» است.
جمهوری اسلامی امیدوار است با تکیه بر این توافق بتواند فناوریها و تجهیزات جدید روسی را در اختیار قرار بگیرد که یکی از آنها هلیکوپترهای «میل ۲۸» برای تقویت هوانیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که یکی از پایگاههای اصلی آن در استان سیستان و بلوچستان است.
اگر هلیکوپتر به دست سپاه برسد…
شهرام سبزواری کارشناس نظامی به کیهان لندن میگوید: «عجلهای که سپاه برای دریافت انواع تجهیزات و سلاح از جمله هلیکوپتر و هواپیما از روسیه دارد نگرانی آنها از قرار گرفتن در فهرست سازمانهای تروریستی اروپا یا انگلیس است. چون اگر این اتفاق بیفتد آخرین شانس را هم برای دریافت تجهیزات استراتژیک از روسیه را از دست خواهد داد. اگر هلیکوپترهای روسی به دست سپاه برسد دقیقاً تقویت تروریسم است چون از آنها برای هدف قرار دادن مردم و پشتیبانی نزدیک از قایقهای تندرو یا هدف قراردادن سوختبران و کولبرها در مرزها استفاده کند.»
هلیکوپترهای میل روسیه که سپاه پاسداران چندین فروند از آن را در اختیار دارد علاوه بر امکان جابجایی تعداد بیشتری سرنشین امکان تیراندازی هوایی به اجتماعات را هم فراهم میکند. در شرایطی که حکومت برای استفاده از امکانات ارتش برای سرکوب با فهرستی از محدودیتها روبروست به ویژه پس از خیزش سراسری سال ۱۴۰۱ به دنبال تجهیز هوانیروز سپاه افتاد.
سبزواری در ادامه توضیح داد: «سپاه پاسداران در شرایط بحرانی نمیتواند روی هلیکوپترهای ارتش با توجه به گستردگی مأموریتهای هوانیروز که امدادرسانی و اورژانس هم بخشی از آن است حساب کند. علاوه بر اینکه حکومت به ارتشیها به ویژه ردههای میانی اعتماد ندارد بنابراین از کشاندن آنها به مأموریتهایی که روبروی مردم قرار بگیرند شبیه آنچه آبان ۱۴۰۱ در پادگان تیپ ۲۲۸ سقز در مراسم چهلم مهسا امینی اتفاق افتاد نگران است. از طرفی تجربه چند دور تظاهرات سراسری را دارند و متوجه شدند که در صورت گستردگی اعتراضات صرفاً یگانهای زمینی کفاف نمیدهد به همین دلیل به دنبال تقویت هوانیروز سپاه هستند. در ارتش هم پرسنل از همکاری با پاسدارها استقبال نمیکنند به ویژه بعد از سرنگونی هواپیمای اوکراین اینترنشنال با موشکهای پدافند سپاه اغلب طرحها برای همکاری مشترک و ادغام کنار گذاشته شد.»
در جریان اعتراضات ضدحکومتی سال ۱۴۰۱ در زاهدان منابع محلی گزارش دادند که سپاه پاسداران با هلیکوپتر به سمت مردم تیراندازی کرد.
شاهدان عینی گزارش داده اند، که از هلیکوپتر ها بطرف شهروندان معترض تیر اندازی می شود.#زاهدان#ماهو_بلوچ #مهسا_امینی pic.twitter.com/bTNXqv3agp
— کمپین فعالین بلوچ (@balochcampaign) September 30, 2022
این تحلیلگر نظامی میگوید: «بعد از چند بحران مثل وقوع زلزله و سیل در چند منطقه از کشور مردم دیدند که هوانیروز با امکانات محدودی که داشت تا جایی که شد خدمات ارائه داد اما وقتی میبینند چند روز از آتشسوزی در جنگلها گذشته و سپاه امکاناتی را که انحصاری در اختیار دارد اعزام نکرده نفرتشان از آن بیشتر میشود. ارتشیها هم نمیخواهند بیشتر از اینکه تا الان اتفاق افتاده اعتبارشان را بین مردم از دست بدهند.»
برای رژیمهای دیکتاتور مثل جمهوری اسلامی هلیکوپتر نه برای رفاه حال مردم و خدمترسانی بلکه برای مقابله با مردم در اعتراضات اجتماعی حیاتی است. همین الگو را الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهوری بلاروس در جریان اعتراضات سال ۲۰۲۰ به کار گرفته بود و از بالا به مردم تیراندازی میکردند. او شخصاً کلاشنیکف به دست سوار هلیکوپتر میشد تا از فراز شهر مینسک پایتخت این کشور بر روند سرکوبها نظارت کند.
یکی از بندهای اصلی تفاهمنامه امنیتی میان جمهوری اسلامی و روسیه مقابله با «عوامل بیثباتکننده» و «حفاظت از تأسیسات دولتی» است. سبزواری میگوید برخی سازمانها و نهادهای دولتی در جغرافیایی قرار دارند که برای حفاظت از آنها در شرایط اضطراری حکومت به هلیکوپتر نیاز دارد.