همزمان با افزایش تنش‌های نظامی در خاورمیانه، مجلس عوام بریتانیا روز دوشنبه ۱۵ ژانویه (۲۵ دی‌ماه) میزبان نخست‌وزیر بریتانیا بود. ریشی سوناک در نشستی با موضوع «دفاع از بریتانیا و متحدان» به پرسش‌های نمایندگان پاسخ داد. بخش عمده‌‌ای از نگرانی اعضای مجلس عوام بریتانیا مرتبط با تهدیدات اتمی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی و گسترش تروریسم از طریق گروه‌های نیابتی بود.
سوناک در مقدمه به تشریح عملیات مشترک با آمریکا و سایر دولت‌های عضو «ائتلاف دریایی» (گروه ضربت ۱۵۳) علیه حوثی‌ها پرداخت. در این نشست دست‌کم دو نماینده به نخست وزیر بریتانیا در مورد ضرورت قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی تذکر دادند اما وی از دادن پاسخ شفاف به آنها طفره رفت.
لیام فاکس: آیا مشخص نیست رژیم ایران هر کاری می‌کند تا اسرائیل نابود شود؟
اولین پرسش درباره ایران را سر لیام فاکس از نخست‌وزیر پرسید. وی گفت: «من نخست‌وزیر را به دلیل پاسخ قاطع و اصولی به رویدادهای دریای سرخ تحسین می‌کنم، اما آیا حمایت از حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها نشان نمی‌دهد که رژیم ایران برای از بین بردن صلح پایدار بین کشورهای عربی و اسرائیل دست به هر کاری می‌زند؟ رژیم ایران باور دارد که اسرائیل اصلاً نباید وجود داشته باشد و در هر جا که بتواند به منافع و ارزش‌های ما ضربه می‌زند؟ آیا شکست واقعی برای رژیم ایران نیست که ببیند با حل و فصل مسئله فلسطین و گسترش پیمان ابراهیم، صلح و ثبات در منطقه ایجاد شده و برای مقابله با گروه‌های نیابتی عزم بین‌المللی شکل گرفته و رژیم ایران منزوی شده است؟»
سوناک با تقدیر از اقدامات لیام فاکس در مورد «پیمان ابراهیم» با هدف افزایش صلح و ثبات در خاورمیانه پاسخ داد: «او حق دارد که بگوید رفتار رژیم ایران تهدیدی جدی برای امنیت و امنیت بریتانیا و متحدان ما است و بی‌ثباتی در منطقه‌ای را تقویت می‌کند که ما می‌خواهیم صلح و ثبات بیشتری در آنجا شاهد باشیم. من می‌توانم به او اطمینان دهم که ما در جریان همه خطرات در منطقه هستیم. به همین دلیل است که، برای مثال، نیروی دریایی سلطنتی در سال گذشته و سال قبل از آن به جلوگیری از قاچاق غیرقانونی اسلحه توسط ایرانی‌ها به حوثی‌ها ادامه داد. ما به تماس نزدیک با متحدان خود ادامه خواهیم داد تا تمام اقداماتی را که می‌توانیم برای محافظت از مردم خود انجام دهیم و اطمینان حاصل کنیم که نفوذ بی‌ثبات کننده رژیم ایران در منطقه تا بهترین حد ممکن کاهش می‌یابد.»
جرمی کوئین: بعضی متحدان بریتانیا در حملات هوایی علیه حوثی‌ها شرکت نکردند
پرسش بعدی درباره ایران و وضعیت منطقه را جرمی کوئین مطرح کرد. وی پرسید: «حملات حوثی‌ها به کشتیرانی یک مشکل جهانی است و این درست است که ما در کنار شرکای خود وارد عمل شدیم. در جایی که متحدان نزدیک در آن حملات هوایی شرکت نکردند، ما هنوز به آنها نیاز داریم که در کنار ما عمل کنند. آیا ما آنها را تشویق خواهیم کرد تا تلاش‌های خود را برای جلوگیری از قاچاق اسلحه از ایران به یمن مضاعف کنند و تا به کاهش بیشتر ظرفیت نظامی حوثی‌ها کمک کنیم؟»
ریشی سوناک پاسخ داد: «ما به همکاری با متحدان خود ادامه خواهیم داد… شمار معدودی از کشورهای دیگر، همراه با ائتلاف بسیار بزرگتری از کشورهایی که به روش‌های مختلف در عملیات نگهبان رفاه شرکت دارند، حمایت غیرعملیاتی داشته‌اند. در جایی که سایر کشورها می‌توانند در ممانعت از حمل و نقل ایران، ایجاد ثبات در منطقه و حفاظت از کشتیرانی بین‌المللی نقش داشته باشند، ما البته می‌خواهیم با آنها کار کنیم. همین الان که ما صحبت می‌کنیم، وزیر دفاع و وزیر خارجه این گفتگوها را پیش می‌برند.»
Earlier today the Prime Minister @RishiSunak made a statement: Defending the UK and our allies in a more dangerous world.
📲 Catch up here: https://t.co/b5lqsn93VR
Images: ©UK Parliament/ Maria Unger pic.twitter.com/BKF6onhjT9
— UK House of Commons (@HouseofCommons) January 15, 2024
هریت بالدوین: باید مطمئن شویم ایران از طریق سیستم مالی بریتانیا پولشویی نکند
در ادامه هریت بالدوین به سوناک می‌گوید «گزارش شد که پهپادهای مورد استفاده حوثی‌ها با کمک ایران ساخته شده. مؤسسه آمریکن اینترپرایز گزارش داده که روسیه ۹۰۰ میلیون دلار برای خرید پهپاد به ایران کمک کرده است. آیا نخست وزیر به مجلس اطمینان خواهد داد که ما هر کاری که از دست‌مان بر می‌آید در این کشور انجام می‌دهیم تا مطمئن شویم این پول‌ها از طریق سیستم مالی بریتانیا نمی‌گذرد؟»
نخست وزیر برتانیا پاسخ داد: «ما با ارزیابی آمریکا موافقیم که [رژیم] ایران حملات حوثی‌ها در دریای سرخ را مستقیماً پشتیبانی کرد و اطلاعاتی را به ویژه جهت فعال کردن آنها برای هدف قرار دادن کشتی‌ها ارائه داد… او حق دارد که بگوید ما باید هر کاری که می‌توانیم برای جلوگیری از این موضوع انجام دهیم و من در این مورد به او اطمینان می‌دهم. او از اقداماتی که ما در دو سال گذشته در زمینه شفافیت مالی و ثبت مالکیت ذینفع انجام داده‌ایم که به ما اجازه می‌دهد تا با جرائم اقتصادی و پولشویی مقابله کنیم، مطلع خواهد شد. از نظر فیزیکی، نیروی دریایی سلطنتی مانند سال گذشته و سال قبل با موفقیت در ممانعت از انتقال محموله‌ها درگیر است. این کشور به حضور خود در منطقه ادامه خواهد داد تا بتوانیم جریان غیرقانونی تسلیحات را مختل کنیم.»
آیین دانکن اسمیت: چرا هنوز سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار نداده‌اید؟
آیین دانکن اسمیت در ادامه جلسه از سوناک پرسید: «من بطور کامل از دوستم نخست‌وزیر حمایت می‌کنم. من هم از اظهارات او در مورد اقدامی که در مورد حوثی‌ها انجام شده و هم از بخشی دیگر از بیانیه در مورد اوکراین استقبال می‌کنم، زیرا ما باید از اوکراین و آینده آن حمایت کنیم… بر اساس واقعیت‌‌ها ما می‌دانیم که ایران از حملات حوثی‌ها حمایت می‌کند، از آنها پشتیبانی می‌کند و به هدایت آنها ادامه می‌دهد. حماس را در حملات وحشیانه علیه اسرائیل هدایت کرد و حزب‌الله را بطور منظم مسلح و تأمین می‌کند و از طریق سپاه پاسداران به آنها می‌گوید که چه کار کنند. ما همه اینها را درک می‌کنیم، پس چرا هنوز تمایلی به تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران که مسئول هماهنگی این کارهاست، نداریم؟ هنوز دو بانک ایرانی در شهر لندن هستند که به آن سازمان‌های وحشتناک پول می‌دهند.»
نخست وزیر بریتانیا در پاسخ ضمن موافقت با اسمیت در مورد خطراتی که رژیم ایران برای بریتانیا و ثبات منطقه ایجاد می‌کند گفت: «ما بیش از ۴۰۰ فرد و نهاد ایرانی از جمله سپاه را بطور کامل تحریم کرده‌ایم. قانون امنیت ملی ۲۰۲۳ اقدامات جدیدی را برای محافظت از مردم بریتانیا اجرا می‌کند که توسط رؤسای نهادهای اطلاعاتی به عنوان تغییردهنده بازی توصیف شده؛ به ویژه در مقابله با جاسوسی و مداخله خارجی، با اختیارات گسترده‌تر برای دستگیری و بازداشت افراد مظنون به دخالت در تهدیدات دولتی…»
فایننشال تایمز: اختلاف بین وزارت کشور و وزارت خارجه بریتانیا بر سر قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی
– سوئلا برآورمن وزیر کشور بریتانیا می‌گوید سپاه برای امنیت ملّی این کشور یک تهدید جدّی است. یکی از منابع داخلی وزارت کشور به «فایننشال تایمز» گفت: «این مسئله… pic.twitter.com/H11qnur60O
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 8, 2023
استفان کراب: وقت فعال شدن «مکانیسم ماشه» نرسیده است؟
در بخش دیگری از این نشست استفان کراب با اشاره به فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی می‌پرسد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیراً تأیید کرده است که ایران بار دیگر در حال افزایش فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم خود به سطح تسلیحاتی است، پرسش واقعاً اساسی این است که آیا ایران باید اجازه دستیابی به سلاح اتمی داشته باشد؟ آیا به این موضوع فکر کردید که اکنون زمان مناسبی برای فعال سازی تحریم‌ها از جمله فعال شدن مکانیسم ماشه است؟»
سوناک خطاب به کراب می‌گوید: «این دیدگاه واقعاً عالی است. مطلقاً هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای غنی‌سازی در سطوحی که آژانس در ایران گزارش کرده است وجود ندارد. ما مصمم هستیم که ایران نباید سلاح هسته‌ای تولید کند و بطور فعال در حال بررسی گام‌های بعدی با شرکای بین‌المللی خود هستیم. این یعنی همه ابزارهای دیپلماتیک، از جمله از مکانیسم ماشه در صورت لزوم استفاده خواهیم کرد.»
بری شرمن: پوتین و رژیم ایران به دنبال آتش‌افروزی هستند
در این میان، مشارکت بریتانیا در حمله نظامی به حوثی‌ها با انتقاد یکی از نمایندگان روبرو شد. بری شرمن به سوناک می‌گوید: «ممکن است نخست وزیر نداند- شاید هم آگاه باشد- که من بزرگترین متخصص روابط بین‌الملل نیستم، اما در ۱۷ اوت ۱۹۴۰ به دنیا آمدم، زمانی که بمب‌های آلمان در حال سقوط بودند و من در یک پناهگاه بودم. از زمانی که به دانشکده اقتصاد لندن رفتم، دوست یک کارگر اسرائیلی بودم، اما به دولت نتانیاهو اعتماد ندارم، اگرچه از اقدام محدودی که نخست‌وزیر اعلام کرده حمایت می‌کنم. من به اقداماتی که ممکن است منجر به آتش‌افروزی بزرگتر در خاورمیانه شود، بسیار اهمیت می‌دهم. این خطرناک است؛ به نظر من این دقیقا همان چیزی است که پوتین و [رژیم] ایران می‌خواهند…»
سوناک با تقدیر از شرمن پاسخ داد: «اطمینان می‌دهیم که اقدام مناسب را انجام دهیم… اقدامات تا کنونی ضروری بود، اما محدود، متناسب و مطابق با قوانین بین‌المللی بود. این رویکردی است که ما همیشه در چنین مواردی خواهیم داشت.»
جاناتان جان‌اوقلی: آیا واقعاً با متحدان‌مان علیه جمهوری اسلامی همکاری می‌کنید؟
پرسش بعدی از سوناک را جاناتان جان‌اوقلی نماینده ترک‌تبار مجلس عوام بریتانیا مطرح کرد. وی پرسید «از سال ۱۸۷۵، هدف نیروی دریایی سلطنتی باز نگه داشتن کانال سوئز برای کشتیرانی تجاری بوده است، بنابراین این اقدام نباید برای هیچکس تعجب‌آور باشد و من نخست وزیر را به خاطر اقدام قاطع خود در این زمینه تحسین می‌کنم… آنچه من بارها و بارها در سؤالات می‌شنوم، ارتباط با ایران است. به راحتی می‌توان علائم را مشاهده کرد، اما باید علل را نیز بررسی کرد. آیا واقعاً با متحدان بین‌المللی خود برای مقابله با مسئله ایران همکاری می‌کنید؟»
سوناک پاسخ داد: «کاملاً درست می‌گویید؛ ارتباط اینها با رفتار رژیم ایران است. ما با ارزیابی‌های ایالات متحده موافقیم و می‌توانم اطمینان دهم که ما از نزدیک با شرکای خود کار می‌کنیم. بدیهی است که ما با قانون امنیت ملی ۲۰۲۳ و سایر گزینه‌ها در حال انجام اقداماتی برای محافظت از خود در اینجا در داخل کشور هستیم، اما در سطح بین‌المللی می‌خواهیم شاهد باشیم که نفوذ ایران در منطقه باعث ایجاد بی‌ثباتی کمتری شود. به همین دلیل است که، برای مثال، از ارسال غیرقانونی تسلیحات ممانعت می‌کنیم و فعالانه درگیر چگونگی انجام کارهای بیشتر خواهیم بود.»
دیوید جونز: وقت آن نرسیده سپاه را تروریستی اعلام کنید؟
دیوید جونز نیز گفت: «گزارش‌های موثقی حاکی از آن است که حوثی‌هایی که موشک به سمت ناو اچ‌ام‌اس دایموند و کشتی‌های متحدان آمریکایی ما شلیک کرده‌اند، برای استفاده از آنها در ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آموزش دیده‌اند. بنابراین سپاه یک تهدید مستقیم برای سربازان و زنان ما است، همانطور که برای سال‌های متمادی تهدیدی برای شهروندان انگلیسی در خیابان‌های بریتانیا بوده است. علیه سپاه تحریم‌هایی اعمال شده اما آیا متوجه هستید که که اکنون وقت آن است که سپاه را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کنیم، در واقع همان چیزی که واقعاً هستند.»
سوناک در پاسخ به وی نیز تأکید کرد: «در مورد نفوذ بی‌ثبات کننده رژیم ایران با حرف‌های شما موافقم. ما به کار سازنده با متحدان خود ادامه خواهیم داد تا اطمینان حاصل کنیم که نه تنها از شهروندان خود در داخل محافظت می‌کنیم، بلکه توانایی [رژیم] ایران برای بی‌ثبات کردن بیشتر منطقه را کاهش داده و تضعیف می‌کنیم.»
مقامات رسمی دولت بریتانیا هنوز به این پرسش که چرا همچنان از قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی خودداری می‌کنند پاسخ قانع کننده نداده‌اند اما از اوایل آبان‌ماه ۱۴۰۱ پس از آنکه پلیس بریتانیا گزارش داد عوامل جمهوری اسلامی به دنبال تحریک اعتراضات خشونت‌بار طرفداران حماس در شهرهای مختلف انگلیس هستند این پرسش جدی‌تر مطرح شده است. پس از آن بود که روزنامه «تایمز» در گزارشی نوشت اکنون این پرسش مطرح شده که بریتانیا تا کجا چشم بر روی اقدامات ضدامنیتی عوامل رژیم ایران می‌بندد؟ در همین گزارش آمده بود از دلایل اینکه دولت بریتانیا جدّی‌تر این مسئله را پیگیری نمی‌کند «نگرانی از اقداماتی است که ممکن است به اخراج سفیر بریتانیا از تهران و از دست رفتن ظرفیت جمع‌آوری اطلاعات [از ایران] منجر شود.»
