چهار منبع ایرانی و یک دیپلمات آگاه از مسائل سیاسی امارات به رویترز گفته‌اند مقامات جمهوری خلق چین از جمهوری اسلامی خواسته‌اند که در مهار حملات حوثی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ کمک کنند، وگرنه خطر آسیب رساندن به روابط تجاری ایران با پکن وجود دارد.
در این گزارش که جمعه ۲۶ ژانویه منتشر شد به نقل از «منابع ایرانی» آمده موضوع حملات و تجارت بین چین و ایران در چندین نشست اخیر در پکن و تهران مطرح شده است. رویترز ادعا کرده این منابع از ارائه جزئیات درباره زمان این گفتگوها و یا شرکت کنندگان خودداری کردند.
یکی از مقامات ایرانی در گفتگو با رویترز به شرط ناشناس ماندن نامش گفت که اساساً چین می‌گوید: «اگر به هر طریقی به منافع ما آسیب وارد شود، بر تجارت ما با تهران تأثیر می‌گذارد. بنابراین به حوثی‌ها بگویید خویشتندار باشند».
حملاتی که حوثی‌ها می‌گویند در حمایت از فلسطینی‌های غزه انجام می‌شود، آبراه کلیدی تجاری بین آسیا و اروپا را که بطور گسترده توسط کشتی‌های چین استفاده می‌شود مختل کرده و هزینه حمل و نقل و بیمه را افزایش داده است.
چهار منبع ایرانی گفته‌اند، چینی‌ها هیچ اظهار نظر یا تهدید خاصی در مورد این موضوع نکردند که چگونه روابط تجاری پکن با ایران ممکن است تحت تأثیر حملات حوثی‌ها قرار گیرد.
در حالی که چین بزرگترین شریک تجاری ایران در دهه گذشته بوده اما روابط تجاری آنها نامتعادل است. برای مثال، طبق داده‌های ردیابی نفتکش‌های شرکت تحلیل تجاری «کپلر»، پالایشگاه‌های نفت چین، بیش از ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران را در سال گذشته خریداری کردند، زیرا تحریم‌های ایالات متحده بسیاری از مشتریان دیگر را دور نگه داشته و شرکت‌های چینی از تخفیف‌های سنگین سود می‌برند.
با این حال، نفت ایران تنها ۱۰ درصد از واردات نفت خام چین را به خود اختصاص می‌دهد و پکن مجموعه‌ای از تأمین کنندگان دارد که می‌تواند هر زمان بخواهد کمبودهای خود را از کشورهای دیگر جبران کند.
منابع ایرانی گفتند پکن به صراحت اعلام کرده است که اگر کشتی‌های مرتبط با چین ضربه بخورند یا منافع این کشور به هر نحوی تحت تأثیر قرار گیرد، از تهران بسیار ناامید خواهد شد.
یکی از مقامات ایرانی گفت، با اینکه چین برای ایران مهم است، اما تهران در غزه، لبنان، سوریه و عراق، بجز حوثی‌های یمن، نمایندگانی نیز دارد و اتحادها و اولویت‌های منطقه‌ای آن نقش مهمی در تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی دارند.
فایننشال تایمز: آمریکا بارها از چینی‌ها خواسته برای مهار حوثی‌ها با فشار به رژیم ایران کمک کنند اما فایده نداشت
-روزنامه «فایننشال تایمز» گزارش داد مقامات آمریکایی چندین مرتبه از مقامات دولت چین خواسته‌اند برای مهار حوثی‌ها به جمهوری اسلامی که پشتیبان آنهاست فشار بیاورند اما بی… pic.twitter.com/RjnmzGmkao
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 24, 2024
وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسشی درباره دیدار با مقامات جمهوری اسلامی برای گفتگو درباره حملات دریای سرخ گفت: «چین دوست صمیمانه کشورهای خاورمیانه است و متعهد به ارتقای امنیت و ثبات منطقه و به دنبال توسعه و شکوفایی مشترک است…ما قویاً از کشورهای خاورمیانه در تقویت استقلال استراتژیک خود و اتحاد و همکاری برای حل مسائل امنیتی منطقه حمایت می‌کنیم.»
یک مقام ارشد آمریکایی گفت که واشنگتن از چین خواسته است تا از اهرم فشار خود در رابطه با ایران برای متقاعد کردنش جهت مهار حوثی‌ها استفاده کند؛ از جمله در گفتگوهایی که آنتونی بلینکن وزیر خارجه و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی این کشور همین ماه با لیو جیان‌چائو مقام ارشد حزب کمونیست چین داشتند، این موضوع مطرح شد.
یک مقام ارشد ایرانی گفت در حالی که مقامات چینی نگرانی‌های خود را بطور کامل در این دیدارها مورد بحث قرار داده‌اند، اما اصلا به درخواست واشنگتن اشاره‌ای نکردند.
وانگ یی وزیر خارجه چین در ۱۴ ژانویه خواستار توقف حملات به کشتی‌های غیرنظامی در دریای سرخ شد بدون اینکه اشاره‌ای به رژیم ایران یا حوثی‌ها کند.
ویکتور گائو استاد دانشگاه سوچو چین گفت که چین به عنوان بزرگترین کشور تجاری جهان، بطور نامتناسبی تحت تاثیر اختلال کشتیرانی قرار گرفته و بازگرداندن ثبات در دریای سرخ برای این کشور در اولویت قرار دارد.
اما گائو دیپلمات سابق چینی و مشاور غول نفتی عربستان سعودی، آرامکو، نیز گفت که پکن رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها را عامل اصلی بحران دریای سرخ می‌داند و نمی‌خواهد علناً حوثی‌ها را سرزنش و محکوم کند.
کشتی‌ربایی حوثی‌ها در دریای سرخ به سبک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
شبه‌نظامیان حوثی یمن ویدیویی منتشر کردند که نشان می‌دهد چطور از حامی اصلی خود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ربودن کشتی‌های تجاری در آب‌های آزاد را با هلی‌برن یادگرفته‌اند.
کشتی تجاری «گالکسی لیدر» که مالک آن یک… pic.twitter.com/rDjIkQKZQG— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 21, 2023
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به پرسشی درباره گفتگوهای دوجانبه ایران و چین در مورد این موضوع از اظهار نظر خودداری کرد.
یک دیپلمات آشنا به این موضوع گفت چین با ایران درباره این موضوع صحبت کرده اما مشخص نیست تهران چقدر توصیه پکن را جدی گرفته است.
دو مقام در دولت یمن، دشمن حوثی‌ها، گفتند که از این موضوع آگاه هستند که چندین کشور از جمله چین به دنبال تأثیرگذاری بر رژیم ایران برای مهار حوثی‌ها بوده‌اند.
گرگوری برو از گروه اوراسیا و علی واعظ از گروه بین‌المللی بحران نیز گفته‌اند چین به دلیل خرید نفت خود و به دلیل اینکه ایران امیدوار است در آینده سرمایه گذاری مستقیم چینی بیشتری را جذب کند، اهرم بالقوه ای برای فشار بر رژیم ایران دارد.
با این حال، هر دو گفتند که چین تا کنون به دلایل متعددی تمایلی به استفاده از این اهرم خود نداشته است.
علی واعظ که در موارد متعدد همسو با منافع جمهوری اسلامی موضع‌گیری می‌کند ادعا کرده «چین ترجیح می‌دهد با خونریزی حوثی‌ها از آزادی کشتیرانی آمریکا در دریای سرخ محافظت کند و پکن نیز آگاه است که ایران کنترل کاملی بر متحدان یمنی خود ندارد.»
محمد عبدالسلام سخنگوی حوثی‌ها روز پنجشنبه گفت که ایران تا امروز هیچ پیامی از چین در مورد کاهش حملات ارسال نکرده است.
وی عنوان کرد: «آنها در مورد هشدار چین چیزی به ما نگفته‌اند، به ویژه اینکه موضع اعلام شده ایران حمایت از یمن است و حملات آمریکایی- انگلیسی به یمن را محکوم کرده و موضع یمن را محترمانه و مسئولانه دانسته است.
چهار منبع ایرانی گفتند مشخص نیست که آیا ایران در پی مذاکرات با پکن اقدامی انجام خواهد داد یا نه.
اینهمه در حالیست که خطرات علیه ایران زیاد است زیرا چین یکی از معدود قدرت‌هایی است که می‌تواند میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری مورد نیاز تهران برای حفظ ظرفیت بخش نفت و اقتصاد خود را تامین کند.
رویترز در ادامه گزارش می‌نویسد نفوذ چین روی جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۳ مشهود بود، زمانی که توافق بین ایران و رقیب منطقه‌ای آن عربستان سعودی برای پایان دادن به سال‌ها خصومت را تسهیل کرد.
یکی از منابع ایرانی گفت، در حالی که روابط اقتصادی قوی بین چین و ایران وجود دارد، تأثیر پکن بر تصمیمات ژئوپلیتیک تهران مطلق نیست.
در داخل حکومت ایران نیز هستند کسانی که ارزش شراکت با پکن را زیر سؤال می‌برند. اشاره آنها به حجم نسبتاً پایین تجارت غیرنفتی و سرمایه‌گذاری چینی از زمان امضای توافقنامه همکاری ۲۵ ساله چین و ایران در سال ۲۰۲۱ است.
رسانه‌های دولتی ایران می‌گویند که شرکت‌های چینی از آن زمان تا کنون تنها ۱۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آنها همچنین سال گذشته اعلام کردند که صادرات غیرنفتی ایران به چین در پنج ماهه اول سال ۲۰۲۳ تا ۶۸ درصد کاهش داشته در حالی که واردات ایران از چین ۴۰ درصد افزایش یافته است.
در مقابل، شرکت‌های چینی سال گذشته متعهد شدند که میلیاردها دلار در عربستان سعودی سرمایه‌گذاری کنند، زیرا دو کشور در دسامبر ۲۰۲۲ یک مشارکت استراتژیک جامع امضا کردند.
دو نفر از منابع ایرانی گفتند، در حالی که نمی‌توان چین را نادیده گرفت، تهران اولویت‌های دیگری را در نظر دارد و تصمیمات آن تحت تأثیر متقابل عوامل پیچیده شکل می‌گیرد.
یکی از این افراد گفت: «ائتلاف‌ها و اولویت‌های منطقه‌ای و همچنین ملاحظات ایدئولوژیک کمک قابل توجهی به تصمیم‌گیری‌های تهران می‌کنند.»
نفر دوم گفت که «حاکمان ایران باید یک استراتژی ظریف در مورد جنگ غزه و همچنین حملات حوثی ها اتخاذ کنند و تهران متحدان خود را رها نخواهد کرد.»
منابع ایرانی گفتند که نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان رهبر «محور مقاومت» که شامل حوثی‌های یمن، حزب‌الله لبنان، حماس فلسطین و شبه‌نظامیان در عراق و سوریه می‌شود، باید جهت جلوگیری از فرو رفتن در جنگ منطقه‌ای بر سر غزه متعادل باشد.
