معاون ابراهیم رئیسی در امور زنان و خانواده با اشاره به بالاتر بودن آمار ترک تحصیل دختران نسبت به پسران گفته یکی از دلایل اصلی این موضوع عدم دسترسی دختران به امکانات آموزشی است.
انسیه خزعلی معاون رئیس جمهوری اسلامی در امور زنان و خانواده گفته در استانها جنسیت دانشآموزانی که ترک تحصیل میکنند با یکدیگر متفاوت است؛ در برخی استانها دختران بیشتر ترک تحصیل کردهاند و در بعضی از استانها آمار پسران بیشتر است. بنابراین بر اساس مطالعاتی که صورت گرفته، بازماندگی از تحصیل منحصر به یک جنس نیست و خیلی وقتها میبینیم که در مواردی ترک تحصیل پسران به دلایل مختلف بیشتر هم بوده است.
معاون ابراهیم رئیسی تأکید کرده در مورد ترک تحصیل دختران بیشترین عامل مربوط به دسترسی نداشتن به امکانات آموزشی است.
او توضیح داده که «به عنوان نمونه در مناطق روستایی در صورتی که چند روستای نزدیک به هم هستند، شرایطی را باید فراهم کرد که دختران به روستای مرکزی یا شهر مجاور مراجعه کنند و لازم است در خصوص این دختران هزینه خوابگاه و حمل و نقل را تسهیل کنیم که به چنین دلایلی از تحصیل باز نمانند.»
معاون رئیسی در امور زنان و خانواده همچنین مدعی شده «در سفرهایی که به استانهای مختلف کشور داریم، یکی از مباحث مورد تاکید بحث دانشآموزان بازمانده از تحصیل است و یکی از بودجههایی که تصویب میشود، در راستای بازماندگان و ترک تحصیل کنندگان است.»
افزایش بیسوادی در ایران جدی و خطرناک است! واقعیت ترک تحصیل کودکان: ۶۰۰هزار یا ۹۷۰ هزار یا بیشتر؟!
آمار بالاتر ترک تحصیل در میان دختران نسبت به پسران به ویژه در استانهای محرومتر مانند سیستان و بلوچستان به دلیل عدم دسترسی به امکانات آموزشی پیشتر نیز مطرح شده بود.
معصومه پازوکی معاون وزیر آموزش و پرورش مدتی پیش اعلام کرده بود که حدود ۳۰ هزار نفر از آمار کل بازماندگان از تحصیل، کودکانی هستند که به دلیل محرومیت امکان رفتن به مدرسه ندارند.
معاون وزیر آموزش و پرورش گفته بود بر این اساس وقتی آمار بازماندگان از تحصیل را واقعی میکنیم، متوجه میشویم که تعداد به آن صورت تکاندهنده نیست!
رضا امیدی جامعهشناس نیز «سه عامل فقر، دسترسی نداشتن به مدرسه و معلولیت» را عامل بازماندگی از تحصیل کودکان عنوان کرده است.
این جامعهشناس توضیح داده که «اولین عامل، فقر است. این مسئله در ایران بسیار هم جدی است. فقر همان عامل بازماندگی موقت از تحصیل است، هم بازماندگی دائمی. بازماندگی موقت به این معنا که شواهد زیادی وجود دارد که در خانوادههای فقیر و با توجه به شرایط متفاوت استانها، تعداد زیادی از کودکان بهویژه پسران در مزارع و گلخانهها کار میکنند. برای مثال در برخی استانها که برداشت محصول در فصل پاییز صورت میگیرد، میبینیم که علیرغم ثبتنام کودکان در مدارس، حدود دو یا سه ماه به مدرسه نمیروند.»
به گفته رضا امیدی «عامل دوم، دسترسی به مدارس است. گزارشهایی مختلفی از در دسترس نبودن مدرسه داریم؛ بهویژه در مناطقی که پراکندگی جمعیت دارند.»
او افزوده که «سومین عامل، معلولیت است. معلولیت چه در دوران ابتدایی چه مقاطع بالاتر یک مسئله جدی است که با آن مواجه هستیم. حذف رفتوآمد رایگان باعث شده که خانواده بسیاری از افرادی که دارای معلولیت هستند، نتوانند این هزینه را تامین کنند. در نتیجه ریزش در میان آنها بسیار زیاد است.»
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی هم امسال در گزارش از بازماندگی تحصیل بیش از ۹۰۰ هزار کودک در ایران طی سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ خبر داد. جزئیات این گزارش نشان میدهد که در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ تعداد بازماندگان از تحصیل حدود ۷۴۸ هزار نفر بودند. در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ اما تعداد آنها ۹۱۱ هزار و ۲۷۷ نفر رسید. به عبارتی طی ۶ سال بیش از ۲۱ درصد افزایش داشت.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه میزان بازماندن از تحصیل با سطح رفاه خانوادهها ارتباط مستقیم دارد، اعلام کرده که بیشترین میزان بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل در پنج استان سیستان و بلوچستان، آذربایجانغربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان بوده است. در استان سیستان و بلوچستان حدود ۱۸ درصد از دانشآموزان از تحصیل بازماندهاند.
بازماندن ۱۶۰ هزار دانشآموز دبستانی از تحصیل؛ آمار بالای مردودی در میان کودکان دبستانی روستاها
معصومه نجفی پازوکی معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش از بازماندن ۱۶۰ هزار دانشآموز دبستانی از تحصیل خبر داده و گفته که «در حوزه ابتدایی ۱۶۰ هزار دانشآموز به عنوان بازمانده از تحصیل معرفی شدند؛ پس لازم است که برای سایر دانشآموزان نیز نسبت به کیفیت آموزشی، دقت ویژه شود.»
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش همچنین از تفاوت کیفیت آموزشی در مناطق شهری و روستایی خبر داده و گفته بود که «نرخ تکرار پایه در حوزه معاونت آموزش ابتدایی را پایه اول تمام مدارس به خصوص مدارس روستایی است. مدارس روستایی، ۷۱ درصد از افرادی که شامل تکرار پایه شدند را تشکیل میدهند، پس اگر بخواهیم فرصت یادگیری عادلانه ایجاد کنیم، لازم است تا توجه ویژه به روستاها داشته باشیم.»
منظور از «تکرار پایه» همان مردودی یا رفوزگی است که به گفته این مقام وزارت آموزش و پرورش، بیشترین رفوزگی را دانشآموزان روستایی و به ویژه کلاس اولیها تشکیل میدهند!
در حالیکه کودکان بسیاری به دلایل مختلف از جمله فقر و معلولیت از تحصیل محروم هستند، وزیر آموزش و پرورش به دنبال پیوند مدارس و مساجد است. رضامراد صحرایی از همان ابتدا که تصدی این وزارتخانه را به عهده گرفت بر حضور روحانیون در مدارس تاکید داشت. او در مصاحبههای بسیاری بر این دغدغه خود تاکید کرده است. برخی از کارشناسان حوزه آموزش، اما میگویند این روند میتواند به آموزش عمومی در کشور آسیب وارد کند.
فقر و نبود امکانات در حالی سبب بازماندن کودکان از تحصیل میشود که حتی آمار ورود به دانشگاه و دسترسی به آموزش عالی، و همچنین ورود به بازار کار را نیز تحت تأثیر قرار داده و در نهایت سبب تعمیق شکاف جنسیتی اشتغال به زیان زنان میشود.
پیشتر منصور کبکانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی چندی پیش آمارهایی از سهم مدارس و دهکهای اجتماعی در رتبههای زیر ۳ هزار کنکور منتشر کرد که نشان از عمق نابرابری آموزشی در ایران دارد. این آمارها میگوید؛ دهک اول، دوم و سوم که از آنها به عنوان کمبرخوردار یاد میشود، تنها ۲ درصد از صندلی دانشگاههای معتبر را به خودشان اختصاص دادند و دهک ۸، ۹ و ۱۰ که برخوردارترین هستند، توانستند ۸۰ درصد از ۳هزار رتبه اول کشور در کنکور را داشته باشند. در این میان سهم دانشآموزان مدارس غیردولتی ۸۰ درصد بود.
آمارهای اشتغال نیز نشان از شکاف جنسیتی در حوزه کار و نرخ پایینتر اشتغال زنان از مردان دارد. آمارها نشان میدهند که در پاییز سال جاری، نرخ بیکاری زنان ۱۵ تا ۲۴ ساله در ۲۶ استان سیستان و بلوچستان بالای ۲۰ درصد است. ین نرخ برای مردان جوان در ۱۴ استان بالای این نرخ است.
در همین رابطه وبسایت «اکو ایران» در یک گزارش نوشته که در این گزارش استان سیستان و بلوچستان بالاترین نرخ بیکاری مردان جوان و استان کهگیلویه و بویراحمد بالاترین سطح این نرخ را برای زنان جوان دارند.
در این گزارش آمده که در سوی دیگر این طیف، برای سه استان کشور از هر ۱۰۰ زن شاغل، حداکثر ۹ زن مشغول فعالیت صنعتی بوده است. طی تابستان جاری در استان ایلام ۷.۳ درصد از جمعیت زنان شاغل، به فعالیت صنعتی پرداختهاند. یعنی در این استان از هر ۱۰۰ شاغل ۷ نفر در بخش صنعت کار میکردند. استان کرمان با سهم ۷.۹ درصدی و استان کهگیلویه و بویراحمد با سهم ۹.۲ درصدی دو استان دیگری هستند که کمترین سهم اشتغال در صنعت را برای گروه بانوان رقم زدهاند.
برهمین اساس اعلام شده است که در استانهای کهگیلویه و بویراحمد، سمنان و چهارمحال و بختیاری نرخ بیکاری زنان جوان بالاتر از سایر استانهای کشور است.
برای مردان جوان نیز در استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر بالاترین نرخ بیکاری را ثبت کردهاند.
آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار نشان میدهد که نرخ بیکاری مردان جوان در پاییز سال جاری ۱۸/۵ درصد و این نرخ برای زنان در کل کشور ۲۸/۹ درصد بوده است.
