خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه اول فوریه (۱۲ بهمن‌ماه) به نقل از «پنج منبع آگاه» گزارش داد که به دنبال عملیات اسرائیل علیه فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه، رژیم ایران تعدادی از افسران ارشد خود را به تهران بازگردانده و مأموریت آنها را به فرماندهانی از شبه‌نظامیان شیعه در همان مناطق وگذار کرده است.
سه منبع به رویترز گفتند «با وجود تقاضای تندروها در تهران برای انتقام گرفتن، تصمیم جمهوری اسلامی برای خروج افسران ارشد سپاه تا حدودی ناشی از عدم تمایل حکومت ایران به گیر افتادن در یک درگیری سراسری در منطقه است.»
این منابع می‌گویند رژیم ایران قصد خروج از سوریه به عنوان بخش کلیدی حوزه نفوذ جمهوری اسلامی را ندارد، اما خارج کردن افسران ارشد از پیامدهای آشکار جنگی است که پس از حمله «هفت اکتبر» حماس به اسرائیل راه افتاده است.
رویترز می‌نویسد، حتا در شرایطی که گروه‌هایی از لبنان، یمن، عراق و سوریه به اسم «محور مقاومت» وارد میدان شده‌اند، جمهوری اسلامی تلاش می‌کند به عنوان یکی از حامیان اصلی حماس، خود را از درگیری دور نگه دارد.
یکی از مقامات ارشد امنیتی منطقه‌ای که از سیاست‌های تهران مطلع است به رویترز گفته «که فرماندهان ارشد ایرانی به همراه ده‌ها افسر میانی سوریه را ترک کرده‌اند». وی این موضوع را به عنوان «کاهش حضور در سوریه» توصیف کرده است.
این منبع نگفت که چه تعداد نیروی سپاهی سوریه را ترک کرده‌اند و رویترز نیز تأکید کرده بطور مستقل قادر به تأیید سخنان وی نیست. همچنین در این گزارش تأکید شده امکان تماس با مسئولان سپاه پاسداران ممکن نشد و وزارت اطلاعات سوریه نیز به پرسش‌هایی که ایمیل شده بود پاسخ نداد.
رویترز می‌نویسد «جمهوری اسلامی در طول جنگ سوریه هزاران نیرو به سوریه اعزام کرد. در حالی که گفته می‌شود این افراد شامل اعضایی از سپاه می‌شوند که بطور رسمی به اسم مستشار خدمت می‌کنند اما اکثریت آنها شبه‌نظامیان شیعه از سراسر منطقه بوده‌اند.»
مسئول اطلاعات «سپاه قدس» در سوریه و معاون وی در حمله جنگنده‌های اسرائیل به دمشق کشته شدند
-منابع داخلی ایران گزارش دادند سردار پاسدار «حاج صادق امیدزاده» معروف به (یوسف) مسئول اطلاعات نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه به همراه دستیارش حاج غلام (محرّم) در بین کشته… pic.twitter.com/q3L7nomaMn
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 20, 2024
سه نفر از این منابع گفته‌اند که سپاه پاسداران با کمک حزب‌الله، عملیات سوریه را از راه دور مدیریت خواهد کرد. حزب‌الله به درخواست رویترز برای اظهار نظر در این مورد تا کنون پاسخ نداده است.
یک منبع دیگر که یکی از مقامات منطقه‌ای نزدیک به رژیم ایران است، می‌گوید: «آنهایی که هنوز در سوریه مانده‌اند، دفاتر خود را ترک کرده‌اند و مخفی شده‌اند. ایرانی‌ها سوریه را رها نمی‌کنند اما حضور و تحرکات خود را تا حد زیادی کاهش داده‌اند.»
این منابع گفتند که تغییرات تا کنون تأثیری بر عملیات آنها نداشته است. یکی از این منابع که یک ایرانی است، گفت: «کاهش نیرو به تهران کمک می‌کند تا از وارد شدن به جنگ اسرائیل و غزه اجتناب کند.»
پس از آغاز جنگ در غزه، اسرائیل بر شدت حملات خود علیه مواضع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گروه‌های وابسته به آن در سوریه افزود.
رویترز: حملات اسرائیل به پایگاه‌های «سپاه قدس» و نیابتی‌ها در سوریه مرگبارتر شده است
-یک افسر اطلاعات ارتش سوریه و یک فرمانده در ائتلاف منطقه‌ای حامی رژیم اسد گفتند که اسرائیل استراتژی‌های خود را پس از حمله «هفت اکتبر» توسط جنگنده‌های حماس به خاک اسرائیل تغییر داده است.… pic.twitter.com/tdGpYz9NPM
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 9, 2024
اسرائیل به ندرت درباره حملات خود در سوریه اظهار نظر می‌کند و مسئولیت حملات اخیر در سوریه را نیز اعلام نکرده است. ارتش اسرائیل در پاسخ به پرسش رویترز گفت که در مورد گزارش رسانه‌های خارجی اظهار نظری نمی‌کند.
رویترز برای پیگیری این موضوع با شش «منبع آگاه» دیگر نیز صحبت کرده است. سه نفر از این منابع گفتند که سپاه پاسداران نگرانی خود را با مقامات سوری در مورد «درز اطلاعات» از درون نیروهای امنیتی سوریه در میان گذاشته است. آنها معتقدند اطلاعاتی که از داخل نیروهای امنیتی سوریه به بیرون درز کرده عامل ترور فرماندهان ارشد سپاه در سوریه شده است.
منبع دیگری که با عملیات جمهوری اسلامی ایران در سوریه آشناست، گفت که حملات دقیق اسرائیل باعث شده که سپاه به دلیل نگرانی از «نفوذ اطلاعاتی»، مکان‌های عملیاتی و محل اقامت افسران خود را جابجا کند.
سه نفر از این منابع به رویترز گفتند که سپاه دوباره نیروهای افغانستانی و پاکستانی برای اعزام به سوریه استخدام می‌کند. این مقام منطقه‌ای نزدیک به جمهوری اسلامی گفت که سپاه اکنون بیشتر شبه‌نظامیان شیعه سوری را مورد استفاده قرار می‌دهد.
گرگوری برو مورخ و تحلیلگر گروه اوراسیا، می‌گوید که شکست در حفاظت از فرماندهان سپاه «به وضوح موقعیت ایران را تضعیف کرده است» اما بعید است تهران به تعهد خود به سوریه برای حفظ نفوذ خود در آن کشور پایان دهد.
همچنین روسیه نیز از اسد حمایت کرده و نیروی هوایی خود را در این کشور از سال ۲۰۱۵ مستقر کرده است و هرگونه تضعیف نقش ایران در آنجا می‌تواند به نفع مسکو باشد. گرگوری برو گفت: «مسکو و تهران از نزدیک با هم کار می‌کنند، اما در صورت رقابت آشکار در سوریه، روابط آنها ممکن است تیره شود.»
روسیه در ماه جاری اعلام کرد که انتظار دارد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و ابراهیم رئیسی همتای ایرانی وی، به زودی معاهده جدیدی را در ارتباط با تقویت روابط سیاسی، تجاری و نظامی بین دو کشور امضا کنند.
