روزنامه «تایمز» در مقالهای با عنوان «انتخابات ایران؛ چرا جوانان ایران از بازگشت رضا پهلوی استقبال خواهند کرد؟» که یکشنبه سوم مارس (۱۳ اسفندماه) منتشر شد، به توضیح دلایل حمایت مردم ایران به ویژه نسل جوان از شاهزاده رضا پهلوی به عنوان پرچمدار مبارزه علیه جمهوری اسلامی پرداخته است.
نویسنده این مقاله، مریم اصلانی جامعهشناس اقتصادی در توسعه بینالمللی و پژوهشگر دانشگاه آکسفورد تأکید میکند، ایرانیان پیشرفت و ترقّی کشور در دوران پهلویها در زمینه اقتصادی و اجتماعی را به خاطر دارند و امیدوارند که در دوران پهلوی جدید، آن وضعیت دوباره از سر گرفته شود.
وی تأکید کرده، «محبوبیت رضا پهلوی در ایران تا حدی ناشی از ارتباطی است که او با روند گمشده پیشرفت سیاسی و درواقع هویت ملّی از دست رفته تداعی میکند.»
در مقدمه این مقاله به گزارش خبرنگار سیانان در تهران در مورد وضعیت انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی اشاره شده و عنوان کرده، «این انتخابات اولین انتخابات حکومت پس از تظاهرات سراسری بود که با مرگ مهسا امینی آغاز شد، هیچ تنوع فکری [بین نامزدها] وجود ندارد و همه آنها از فیلتر شورای نگهبان گذشتهاند. شورایی که متشکل از ۱۲ آخوند است که همگی منصوب علی خامنهای هستند… درواقع برگزاری انتخابات ابزاری برای نشان دادن مشروعیت نظام بوده اما منتخبان آن به معنای واقعی نفوذ بسیار کمی در سیاست دارند.»
در ادامه این مقاله آمده، در مقابل، مخالفان رژیم با تحریم انتخابات به دنبال نشان دادن عدم مشروعیت نظام بودند. در نقاطی از کشور پوسترها و بنرهای انتخاباتی را به آتش کشیدند. در شبکههای اجتماعی کارزارهایی برای تحریم انتخابات به راه افتاد و اعلام کردند شرکت در انتخابات «انگشت زدن در خون» کشتهشدگان است. بر اساس اعلام منابع حکومتی نیز این دور از انتخابات کمترین میزان مشارکت مردم ثبت شده است.
نویسنده تأکید کرده، اعتراضاتی که بطور گسترده در غرب به عنوان یک جنبش علیه حجاب اجباری معرفی میشد، درواقع یک هدف گستردهتر داشت: «نابودی جمهوری اسلامی». تثبیت این هدف در بطن جامعه برای رژیم تبدیل به یک کابوس بزرگ شده است. میزان بالا بودن مخاطرات اعتراض مردم را میتوان در شمار اعدامها و بازداشتهای سیاسی طی سال گذشته و در تشدید تنشهای منطقه توسط شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در فلسطین، یمن و لبنان مشاهده کرد. پاسخ کسانی که میپرسند «چه کسی از فاجعهای که در غزه اتفاق افتاد سود میبرد؟» روشن است: جمهوری اسلامی که با هر اقدام تلافیجویانه جدید اسرائیل، اعتبارش بیشتر از بین میرود.
In a report from Tehran, @fpleitgenCNN speaks with voters ahead of Iran's upcoming parliamentary elections: pic.twitter.com/rg0QiDqAoR
— CNN International PR (@cnnipr) February 28, 2024
مریم اصلانی در ادامه مینویسد، «اما مردم ایران به عنوان جایگزین این رژیم چه میخواهند؟ برای مخاطبان غربی که پیچیدگی احساسات شرقی خاورمیانه را باورکردند، پاسخ به طرز عجیبی عادی است. آنها خواهان دموکراسی، سکولاریسم، تمامیت ارضی، آزادی مدنی و سیاسی و احیای هویت و فرهنگ ملّی خود هستند. اکثریت باوردارند، فقط یک نفر میتواند این اهداف را تأمین کند: ولیعهد ایران رضا پهلوی، پسر شاه فقید.»
رژیم ایران میداند تا وقتی صحبت از جداییطلبی قومی یا محدود به حقوق زنان باشد سقوط نخواهد کرد اما همه در ایران میدانند که حکومت واقعاً از چه چیزی میترسد: بازگشت خاندان پهلوی که از سال ۱۹۲۵ تا ۱۹۷۹ در ایران حکومت میکردند. حکومت نیز در مورد پهلویها سکوت خود را شکست و بازگشت آن را بزرگترین تهدید برای صلح و امنیت در ایران نامید.
نویسنده با اشاره به اینکه «در ایران نظرسنجیهای رسمی وجود ندارد و دسترسی به جامعه آماری به شدت محدود است»، مینویسد، «اخیراً یک نظرسنجی توسط محققان در ایالات متحده در میان شهروندان ایرانی انجام شده است که نشان میدهد که ۸۰ درصد از پاسخدهندگان از رضا پهلوی به عنوان رهبر کشور حمایت میکنند. بر اساس نظرسنجی دو نفر از دانشگاهیان ایرانی در هلند ولیعهد ایران، در صدر فهرست ۲۴ نفرهای قرار دارد که از آنها به عنوان چهرههای برجسته مخالف رژیم نامبرده میشود.»
بر اساس گزارش منابع حکومتی، اکثریت بازداشتشدگان در اعتراضات سال ۱۴۰۱ مشروطهخواه بودند. بسیاری از زندانیها یا اعدامشدگان نماد پرچم «شیروخورشید» را با خود داشتند. یکی از کسی که بعد از اعتراضات سال ۱۴۰۱ اعدام شد [مجیدرضا رهنورد] روی دست خود نشان شیروخورشید را خالکوبی کرده بود. این پرچم اکنون به عنوان نمادی برای احیای پادشاهی مشروطه به شمار میرود. جوانان با به خطر انداختن جان خود، آن را بر فراز بزرگراهها برافراشته میکنند، یا روی دیوارهای شهر میآویزند و بر دیوارها شعارهایی مثل «جاوید شاه» مینویسند.
به یاد پادشاهی که بهترینها را برای ایرانیان میخواست
۴ آبان ۱۴۰۲
شاهزاده رضا پهلوی با انتشار این ویدئو به مناسبت چهارم آبان زادروز دومین پادشاه پهلوی نوشت: «به یاد پدرم که ایران را عاشقانه دوست داشت و بهترینها را برای ایرانیان میخواست.»
*ویدئو از @sepidehia @PahlaviReza… pic.twitter.com/23BCmycgYt
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 27, 2023
مریم اصلانی پرسیده، «چگونه معترضانی که عمده آنها از نسل جواناند میتوانند اینقدر مشتاق گذشته باشند؟» و سپس توضیح میدهد، «پاسخ روشن است. آنها مثل جوانان در هر جای دیگر دنیا، خواهان فرصتهای اقتصادی، آزادی اجتماعی، صلح بینالمللی و حفظ محیط زیست هستند و اعتقاد دارند بهترین الگو برای رسیدن به این اهداف نظام پادشاهی مشروطه است.»
جوانان در ایران هیچ امیدی ندارند که جمهوری اسلامی بتواند در این حوزهها درست عمل کند. رژیم با دموکراسی، آزادی مذهب، آزادی جنسی یا برابری جنسیتی مخالف است و در عین حال به دنبال نابودی نمادهای اصیل فرهنگی مردم است که ریشه در باورهای هویتی و ملّی ایرانیان دارد.
در بخش دیگری از این مقاله آمده، «جمهوری اسلامی برای ایران یک فاجعه اقتصادی به بار آورده است. بیکفایتی مدیریتی، فساد، حمایت از تروریسم بینالمللی و تحریمهای ناشی از آن، نیمی از جمعیت ایران را به زیر خط فقر رسانده است. طی ۴۵ سال که از عمر این حکومت میگذرد، تولید ناخالص داخلی دچار رکود شده و هرگز به میزانی که در دهه ۱۹۷۰ بود نرسید. با میانگین تورم نزدیک به ۲۱ درصد در مدت مشابه، ارزش پول ایران از بین رفت. از سال ۱۹۷۹ تا کنون ارزش پول ایران حدود ۹۹/۷ درصد سقوط کرده است. پیش از انقلاب طبقه متوسط در ایران از رفاه نسبی برخوردار بود و امکان سفر یا حضور در تجارت خارجی را داشت.»
در ایران فقط نام پادشاهان فقید پهلوی و «رضاشاه روحت شاد» فریاد زده نمیشود!
شعار و پرچم شیروخورشید مردم ایذه در چهلم #حامد_سلحشور: شاهزاده کجایی به داد ما بیایی!پنجشنبه ۱۵ دی ۱۴۰۱#مهسا_امینی#انقلاب_ملی_ایران#IranRevolution pic.twitter.com/wHq0Su2RgK
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 5, 2023
نویسنده با اشاره به اینکه «جوانان ایران از اینکه رژیمی منحوس و جنگطلب حامی تروریسم در ایران حاکم است خسته شدهاند»، عنوان میکند، «بیشتر مردم ایران مثل سایر مردم دنیا به فاجعه کنونی اسرائیل و غزه به چشم ناامیدی نگاه میکنند. جوانان در ایران مثل بقیه همسن و سالهای خود به مسائل زیستمحیطی آگاهند و از بحرانی که رژیم برای آنها به ارث میگذارد بیم دارند. از آنجا که جوانان ایران به دنبال جایگزین برای رژیم فعلی میگردند، طبیعتاً شیفته پیشرفتهای دهههای قبل از ۱۹۷۹ هستند.»
وی در توضیح علّت علاقه جوانان به پهلویها شرح میدهد که «پس از یک دوره طولانی فروپاشی، خاندان پهلوی ایران را دوباره متحد کرد، حاکمیت قانون را برقرار نمود و نهادهای مدرن مثل پارلمان را تأسیس کرد. دوران پادشاهی محمدرضاشاه پهلوی ایران شاهد توسعه اجتماعی چشمگیری بود: افزایش سطح سواد، آزادی مذهب، حقوق و حمایت از زنان و کودکان. این حمایتها در سال ۱۹۷۹ با وقوع انقلاب اسلامی در ایران متوقف شد و شیوههای غیرقانونی مثل کودکهمسری، چندهمسری و طلاقهای اجباری توسط مردان دوباره مجاز شد. ایران تحت حکومت شاه مانند دیگر دموکراسیهای نوپای آن زمان کمتر از بریتانیا دموکراتیک بود اما بیاندازه از چیزی که جایگزین آن شد آزادتر بود.»
در آن دوران پروژههای زیربنایی بزرگ، ملّی شدن جنگلها و مراتع، تقسیم سود سهام بین کارگران واحدهای صنعتی و اصلاحات ارضی، باعث رشد سریع اقتصادی در ایران شد: تولید ناخالص داخلی بطور متوسط ۸/۸ درصد رشد کرد و در بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۸ سه برابر شد اما این پیشرفت بطور ناگهانی در سال ۱۹۷۹ متوقف شد.
ایرانیان امیدوارند که در دوران پهلوی جدید، این دوره از ترقی از سر گرفته شود. محبوبیت ولیعهد تا حدی ناشی از ارتباطی است که او با روند گمشده پیشرفت سیاسی و درواقع هویت ملّی از دست رفته تداعی میکند. معترضان از هر طیف سیاسی پشت طرحهای او برای رسیدن به یک ایران سکولار و دموکراتیک جمع شدند. او وعده «صلح و آشتی» را برای گذار مسالمتآمیز و برگزاری رفراندوم میدهد که در آن همه مردم ایران، صرف نظر از دیدگاههای مذهبی و سیاسی، بتوانند شکل مطلوب حکومت خود را انتخاب کنند.
شعار #رضاشاه_روحت_شاد پس از مسابقه ملوان و تراکتورسازی
بندر انزلی
شنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۲
تماشاگران بازی تیمهای ملوان بندرانزلی (پهلوی) و تراکتورسازی تبریز پس از پایان مسابقه هنگام خروج از استادیوم «سیروس قایقران»، #علی_کریمی کاپیتان سابق تیم ملّی فوتبال را تشویق کردند و شعار… pic.twitter.com/TTWHf1AXRK
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 16, 2023
مریم اصلانی در بخش دیگری از این مقاله عنوان کرده، «پهلوی فقط نماد یک دوره قدیم نیست. سفر صلح او به اسرائیل در آوریل ۲۰۲۳ بسیاری از ایرانیان را متقاعد کرد که او ممکن است بتواند به یکی از دشمنیهای بنیادین خاورمیانه پایان دهد و بنابراین سهمی تعیین کننده در صلح قرن بیست و یکم ایفا کند. علاقه او به صرفهجویی در منابع آب و طرح انرژی پاک بجای استفاده از سوختهای فسیلی، بسیاری را متقاعد میکند که میتواند حکومت آینده ایران و نه گذشته را بنیاد نهد.»
به باور نویسنده، «برای برخی هنوز ممکن است بازگشت پادشاهی به عنوان خواستهی جنبش جوانان تعجبآور باشد اما برای جوانان ایران، جمهوریهای همسایه مانند عراق یا سوریه بطور قابل توجهی ناامیدکنندهتر از پادشاهیهای خاورمیانه هستند. با توجه به سنتهای سیاسی کهن که بخشی از هویت ملّی آنهاست، ایرانیان همچنین امیدوارند که از معایب سایر پادشاهیهای منطقه دوری کنند: درواقع نزدیکتر بودن به شکل پادشاهی در بریتانیا تا عربستان سعودی.»
وی در پایان تأکید کرده است «با توجه به انتخابات نمایشی این هفته، بعید است که جمهوری اسلامی در برابر یک خیزش سراسری دیگر توان مقاومت داشته باشد. ایرانیان به دنبال جایگزینی هستند که بتواند کشور را زیر پرچم دموکراسی سکولار متحد کند. تا زمان نگارش این مقاله، تنها یک نامزد برای چنین مسئولیتی وجود دارد، اگرچه شاید برای خود او هم این موضوع شگفتانگیز باشد.»