بر اساس گزارش مؤسسات تحقیقاتی، روسیه با حجم بیسابقهای از پول در خزانه خود وارد سومین سال جنگ با اوکراین میشود. تخمین زده میشود با وجود تحریمهای گسترده بینالمللی، درآمد روسیه از فروش نفت به هندوستان در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۳۷ میلیارد دلار رسید که رقمی بیسابقه است.
هندوستان این نفت را تبدیل به فرآوردهها و میعانات نفتی میکند و با سود مضاعف آن را به فروش میرساند. نکته اساسی اینجاست که در همین مدت هند بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار فرآورده نفتی به ایالات متحده صادر کرده است. درواقع آمریکا به واسطه هندوستان بخشی از زنجیره تأمین مالی روسیه است.
بر اساس تجزیه و تحلیل «مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک» (CREA) درآمد نفتی روسیه به دلیل افزایش خرید نفت توسط هندیها ۱۳ برابر بیشتر از درآمد این کشور پیش از جنگ با اوکراین شده است. این تحلیل نشان میدهد دهلی نو به عنوان شریک استراتژیک ایالات متحده جایگزین خریداران غربی نفت روسیه شده که با تحریمهای بینالمللی علیه روسیه، خرید نفت و گاز از این کشور را به شدت محدود کردهاند.
روسیه برای دور زدن تحریمهای بینالمللی از همان روشی استفاده میکند که جمهوری اسلامی تجربه آن را داشته است. یعنی استفاده از «ناوگان کشتیهای شبح» که موقعیتیاب خود را خاموش میکنند تا پنهانی نفت را در دریاها منتقل کنند. برخی موارد نیز دور زدن تحریمها از طریق انتقال نفت با روش کشتی به کشتی (پهلو به پهلو) در دریا یا کنار بنادر صورت میگیرد.
با وجود تحریمهای بینالمللی اما روسیه حتا در برخی کشورهای اروپایی برای جابجایی نفت خود شرکایی دارد. خبرگزاری سیانان اوایل ماه فوریه ۲۰۲۴ (بهمن ۱۴۰۲) گزارش داده بود که دو نفتکش غولپیکر در بندر Gythio یونان اقدام به انتقال کشتی به کشتی نفت روسیه کردند.
در بسیاری موارد رهگیری کشتیهای شبح بسیار دشوار است. مؤسسه Pole Star Global که در این زمینه فعال است گزارش داد، تعداد زیادی کشتی مشکوک از مبدأ روسیه شناسایی شدند که از طریق «خلیج لاکُنی» (یونان) به سمت هند حرکت میکردهاند. بر اساس گزارش این مؤسسه انگیزه همه این کشتیها احتمالاً دور زدن تحریمها به نفع روسیه بود اما مسئله این است که «تقریباً همه این کشتیها» با ایالاتمتحده یا اتحادیه اروپا ارتباط دارند.
مدیرعامل مؤسسه «ویندوارد» میگوید، «آنچه اکنون شاهد آن هستیم، تنها قسمتی از تلاش مسکو برای ایجاد ابهام بیشتر در تجارت نفت است… ناوگان شبح به روسیه این امکان را داده است که ساختار کشتیرانی موازی ایجاد کند که بتواند با تغییر تاکتیکها و تمرکز تحریمهای غرب، با صدها نفتکش با مالکیت غیرشفاف، از مسیرهای پیچیده عبور کند. تخمین زده میشود این ناوگان در سال ۲۰۲۳ به ۱۸۰۰ کشتی افزایش پیدا کرد.»
سیانان گزارش داده کل درآمدهای روسیه در سال ۲۰۲۳ به رکورد ۳۲۰ هزار میلیارد دلار رسید و همچنان در حال افزایش است. به گفته برخی تحلیلگران، تقریباً یک سوم این پول در سال گذشته برای جنگ در اوکراین هزینه شده است و بخش بیشتری از آن نیز برای تأمین مالی جنگ در سال ۲۰۲۴ تعیین شده است.
تحلیلگران معتقدند این حجم درآمد، مسکو را در موقعیت بهتری برای ادامه یک جنگ طولانی در مقایسه با کییف قرار میدهد که در تلاش است منابع مالی و تسلیحاتی خود را از غرب تأمین کند.
برآوردهای منابع روسی نشان میدهد درآمد این کشور در سال ۲۰۲۳ به بالاترین حد خود رسیده است.
هند خرید نفت از روسیه را به عنوان ابزاری برای پایین نگه داشتن قیمتهای جهانی توجیه کرده زیرا با کشورهای غربی برای خرید نفت خاورمیانه رقابت نمیکند. هاردیپ سینگ پوری وزیر نفت و گاز هند گفته بود «اگر برای تأمین نفت هند سراغ فروشندگان خاورمیانه برویم، قیمت نفت از ۷۵ دلار به ۱۵۰ دلار میرسد.»