فیروزه خطیبی – روز یکشنبه ۱۰ مارس ، چهاردهمین جشن نوروزی «بنیاد فرهنگ» به کوشش این نهاد غیرانتفاعی، غیرسیاسی و غیرمذهبی ایرانی در کالیفرنیا، با حضور بیش از ۳۰ هزار شرکت‌کننده ایرانی ساکن لس آنجلس، شهرهای حومه و ایالت‌های مجاور در محوطه «دیکسون کورت» دانشگاه «یوسیالای» برگزار شد.
این جشنواره رایگان که هرسال به منظور گرامیداشت مهم‌ترین جشن باستانی ایرانزمین به پیشباز نوروز و فرا رسیدن فصل بهار می‌رود، امسال هم با برنامه‌های متنوع و سرگرم‌کننده برای همه اعضای خانواده، از جمله رقص، موسیقی، بازی و سرگرمی‌های گوناگون برای کودکان، اجرای برنامه‌های هنری و صرف چای و شیرینی و غذاهای سنتی در «چایخانه ایرانی» برای بزرگسالان در اطراف بزرگترین هفت‌سین ایرانی که با گل‌های زرد و صورتی بهاری تزئین شده بود برگزار شد تا یکبار دیگر ایرانیان ساکن جنوب کالیفرنیا و حومه فرصتی پیدا کنند که ضمن دید و بازدیدهای نوروزی با دوستان و آشنایان، ساعات خوشی را همراه با نوعی حس تعلق به جامعه‌ای بزرگتر در کنار هموطنان خود بگذرانند.
علیرضا اردکانی مدیر اجرایی «بنیاد فرهنگ» جشنواره نوروزی امسال و حضور هزاران تن شرکت‌کننده در آن را یک رویداد مهم برای این نهاد فرهنگی و همچنین جامعه ایرانی جنوب کالیفرنیا دانست: «جشن‌های نوروزی امسال “فرهنگ” درواقع بزرگترین و از نظر مدت زمان اجرا، طولانی‌ترین جشنواره‌های نوروزی ایرانیان در ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود. برای ما تماشای موج ۳۰ هزار نفری مردم علاقمندی که به پیشباز نوروز آمده بودند به راستی شگفت‌آور بود. یک روز پرشور و شادی‌آفرین برای یکایک اعضای خانواده و همه کسانی که به جمع ما پیوستند تا فرارسیدن فصل بهار و نوروز ایرانی را با ما و در کنار ما جشن بگیرند.»
کنسرت بزرگ «رویس‌هال» بعد از یک توقف کوتاه
کنسرت‌های نوروزی «بنیاد فرهنگ» که سال گذشته به احترام جنبش «زن، زندگی، آزادی» و گرامیداشت حرکت‌های اعتراضی مردم ایران لغو شده بود، اینبار در شرایطی که تمام بلیت‌های آن از پیش فروخته شده بود در ساعت ۶ عصر در تالار باشکوه «رویس‌هال» یوسیالای با شرکت شماری از اساتید و بزرگان موسیقی ایرانزمین در دو بخش کلاسیک و مدرن و موسیقی سنتی به اجرا درآمد.
علیرضا اردکانی درباره این کنسرت کم‌نظیر و موفق که امسال برای نخستین بار با همکاری دانشکده موسیقی «هرب آلپرت» دانشگاه یوسیالای (محل آموزش آکادمیک موسیقی کلاسیک ایرانی) برگزار شد می‌گوید: «این فرصتی بود تا ما بتوانیم شاهد هنرنمایی استعدادهای درخشانی چون تهمورس پورناظری، سهراب پورناظری، هیلا پلیتمن اپراخوانی که تا کنون دوبار برنده جایزه “گرمی” شده و همچنین استعداد نوظهور صحنه موسیقی کلاسیک ایرانی، سحر بروجردی باشیم که برای نخستین بار در لس آنجلس به هنرنمایی پرداخت. این شب فراموش‌نشدنی با همکاری ارکستر “ایرانشهر” به رهبری دکتر شهاب پارنج تجربه‌ای بود برای تماشای درآمیزی و تلفیق زیبایی از موسیقی و سازهای کلاسیک غربی و موسیقی و سازهای سنتی ایرانی.»
کنسرت بزرگ «بنیاد فرهنگ» پس از خوشامدگویی و معرفی هنرمندان توسط علیرضا اردکانی، با سخنانی از هرمز عامری، عضو هیات امنا و رئیس کمیته نوروزی این بنیاد آغاز شد: «این افتخار بزرگی است که امشب در مقابل شما در تالار باشکوه “رویس‌هال” یوسیالای ایستاده‌ام تا نوروز شادی‌آفرین، این بزرگترین آیین باستانی ایرانیان را در کنار هم جشن بگیریم. با آغاز سال نو، ما در “بنیاد فرهنگ” یکبار دیگر بر اهمیت شناساندن فرهنگ و هنر غنی ایرانزمین به جامعه غیرایرانی آمریکا و نقش مهمی که “بنیاد فرهنگ” در فراهم ساختن این امر مهم دارد تاکید می‌کنیم.»
وی همچنین گفت: «فرهنگ ایرانزمین اندوخته‌ای است از هنرهای ناب در رشته‌های گوناگون از جمله شعر و ادبیاتی کم‌نظیر، موسیقی سنتی مسحورکننده، هنرهای تجسمی و نقاشی مینیاتور، فرش ایرانی و آداب و سننی که از پیشینه‌ای چند هزار ساله برخوردار است. بنیاد فرهنگ در طول سال‌ها همواره کوشیده است تا این هنرها را در قالب برنامه‌های گوناگون از جمله برگزاری جشن‌های سنتی و کنسرت‌های موسیقی، برپایی گالری‌های هنری، نمایش فیلم و برنامه‌های آموزشی در معرض تماشا و استفاده عموم قرار دهد. این برنامه‌ها و جشن‌های سنتی نه تنها قدمت، زیبایی و ارزش‌های فرهنگ و هنر ایرانزمین را به نمایش می‌گذارد بلکه وسیله‌ای است برای آشنایی و ارتباط فرزندانمان با میراث‌های فرهنگی که از نیاکان ما بجا مانده و احساس غرور در آنها ایجاد می‌کند. این جشن‌های سنتی همچنین ابزاری است برای ایجاد تنوع و گوناگونی فرهنگی و برقراری پل‌های ارتباطی با بخش وسیع‌تری از کل جامعه‌ای که ما امروز در آن زندگی می‌کنیم.»
درهم‌آمیزی پیروزمندانه موسیقی کلاسیک غربی و موسیقی سنتی ایرانی
کنسرت نوروزی امسال با انتخاب قطعاتی که مفهوم «همه جهان تن است و ایران دل» را در شنونده زنده می‌کرد، در دو بخش جداگانه و با تلفیق موفقی از موسیقی کلاسیک و مدرن غربی و موسیقی سنتی ایرانی با همراهی ارکستر ۲۷ نفری «ایرانشهر» همراه با اپراخوانی، آوازخوانی، بداهه‌سرایی ، تکنوازی و حضور هنرمندان ارزنده‌ای به اجرا درآمد که هریک از آنها برای شرکت در این برنامه از گوشه و کنار جهان به لس آنجلس آمده بودند.
در بخش نخست این برنامه پس از یک معرفی کوتاه توسط کلادیا کریستین بازیگر، خواننده و نویسنده آمریکایی، ارکستر «ایرانشهر»- اولین ارکستر ایرانی شهر لس آنجلس و یک نهاد غیرانتفاعی متعهد به حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی و ایجاد پل‌های ارتباطی با موسیقی رایج در غرب- به رهبری دکتر شهاب پارنج آهنگساز، نوازنده، استاد دانشگاه یوسیالای و رئیس بخش تدریس موسیقی ایرانی دانشکده «هرب آلپرت» این دانشگاه برگزیده‌ای از قطعه‌های ارکسترال آهنگسازان ایرانی و ایرانی‌تبار مانند احمد پژمان، رضا والی، ریچارد دانیل پور و شهاب پارنج را که برخی از آنها برای نخستین بار شنیده می‌شد اجرا کرد.
https://www.youtube.com/watch?v=xX2fMaVJ4nw&t=16s
این بخش از برنامه با قطعه «سوران» (به معنی رنگ قرمز یا منطقه‌ای که خاک آن سرخ است) از استاد احمد پژمان بر زمینه‌ای از تصاویر مناظری از ایرانزمین آغاز شد و سپس «نواهایی از عشق و مستی» از مایسترو ریچارد دانیل پور آهنگساز و رهبر ارکستر ایرانی‌تبار ساکن لس آنجلس بر اساس اشعار مولانا، با خوانندگی هیلا پلیتمن خواننده سوپرانوی برنده جایزه «گرمی» ادامه پیدا کرد. قطعه «هزار و یکشب» برای سازهای زهی اثر مشترکی از تهمورس پورناظری آهنگساز و نوازنده برجسته سازهای سنتی و بردیا کیارس آهنگساز و رهبر ارکستر ساکن ایران با تکنوازی تهمورس پورناظری اجرا شد.
قطعه «چهارسه‌گاه» (برای کمانچه، هارپ، پرکاشن و سازهای زهی) اثر استاد رضا والی موسیقیدان، آهنگساز و عضو هیات علمی دانشگاه «کارنگی ملون» که به سفارش ارکستر «ایرانشهر» برای اجرا در کنسرت نوروزی «بنیاد فرهنگ» ساخته شده بود با تکنوازی سهراب پورناظری یکی دیگر از قطعاتی بود که به شدت مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت.
سه‌گاه و چهارگاه از باشکوه‌ترین دستگاه‌های موسیقی اصیل ایرانی به شمار می‌روند و بسیاری از موسیقیدان‌ها و به ویژه آوازخوان‌ها توانسته‌اند آثار ارزشمندی در این دستگاه‌ها برجای بگذارند. از مشخصات بارز سه‌گاه و چهارگاه این است که بسیاری از حالات نواها و آوازهای دیگر از جمله غمناکی دستگاه همایون، اثرپذیری افشاری و شادی ماهور را در خود جای داده‌اند.
استاد رضا والی درمورد قطعه «چهارسه‌گاه» می‌گوید: «در اینجا دو medium یا دو عامل مختلف با هم ترکیب شده‌اند. یکی ساز سنتی کمانچه است و دیگری ارکستر که یک مدیوم اروپایی محسوب می‌شود. اما ارکستر درواقع موسیقی اروپایی نمی‌زند بلکه «چهارسه‌گاه» می‌زند. یعنی تمام فواصل چهارگاه را می‌زند و درواقع وقتی کمانچه با ارکستر همراهی می‌کند اینها «فیوژنی» به وجود می‌آورند که از درون آن یک پدیده موسیقایی تازه متولد می‌شود. این قطعه از چهارگاه شروع می‌شود و بعد از رویکرد به «سه‌گاه» و بداهه‌نوازی «سهراب» دوباره به چهارگاه برمی‌گردد.»
قطعه موسیقی «چهارسه‌گاه» رضا والی که معتقد است بسیاری از نغمه‌های جهان با هم ارتباط دارند توانست برای دقایقی «وحدت عناصر متضاد» و درواقع یگانگی بین موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی کلاسیک جهان را به زیبایی به نمایش بگذارد.
رضا والی در این مورد می‌گوید: «در “چهارسه‌گاه” دو نغمه خیلی معروف- نغمه “زنگ شتر” استاد ابوالحسن صبا و نغمه “رنگ دلگشا” گنجانده شده که من آن را در قالب “Jazz” گذاشته‌ام. یعنی قطعه ناگهان عوض می‌شود و حالت “Jazz” پیدا می‌کند که ریتم آن شباهت‌های زیادی با “رنگ دلگشا” دارد. تمام آن حرکت “رنگ دلگشا” و آن ریتم‌هایی که دارد مرا به یاد موسیقی “Jazz” می‌اندازد و در پایان، ناگهان این قطعه هم گردش می‌کند و در چهارگاه تمام می‌شود.»
آخرین قطعه بخش اول کنسرت نوروزی بزرگ «بنیاد فرهنگ»، قطعه «ایران» با خوانندگی سحر بروجردی بود. قطعه‌ای که سهراب پورناظری آن را بر اساس و با الهام از اثر معروف «ای ایران» روح‌الله خالقی ساخته است. سرودی که تماشاگران تحت تاثیر آن به پا شدند و با آن همخوانی کردند.
مراسم تقدیر از استاد احمد پژمان
در پایان بخش اول کنسرت، مایسترو ریچارد دانیل پور و مایسترو شهاب پارنج به نمایندگی از دانشگاه یوسیالای و ارکستر «ایرانشهر» از استاد احمد پژمان برای یک عمر فعالیت‌های هنری تقدیر کردند و نشان افتخار ارکستر «ایرانشهر» برای موسیقیدان‌های تاثیرگذار ایران، روی صحنه به این موسیقیدان ارزنده ساکن جنوب کالیفرنیا اهدا شد.
«خون ماه»، یادی از قربانیان جنبش «زن، زندگی، آزادی»
در بخش دوم کنسرت نوروزی امسال «بنیاد فرهنگ» که به موسیقی کلاسیک ایرانی اختصاص داشت، آثاری از کیخسرو، تهمورس و سهراب پورناظری و قطعه‌ای هم با تاثیر از موسیقی محلی کردی اجرا شد. قطعه «خون ماه» تازه‌ترین ساخته تهمورس پورناظری به یاد قربانیان جنبش آزادیخواهی «زن، زندگی، آزادی» با آواز سحر بروجردی خواننده موسیقی کلاسیک ایرانی، نوازنده تار و سه‌تار و یکی از استعدادهای درخشان موسیقی سنتی ایران به اجرا درآمد.
برادران پورناظری، سهراب و تهمورس، در سطح جهان به عنوان استادان موسیقی ایرانی و به خاطر خلق آثار فراموش‌نشدنی در ژانرهای گوناگون، از نواهای موسیقی عرفانی و صوفیانه گرفته تا موسیقی مدرن و سنتی ایرانی، موسیقی کردی، ارکستر سمفونیک و موسیقی تلفیقی و مدرن شناخته می‌شوند. تهمورس پورناظری موسیقیدان و نوازنده سازهای گوناگون از جمله تار، سه‌تار، تنبور، بربط، دف و دیوان با هنرمندان برجسته جهانی از جمله جون بائز، شجاع حسین خان و محمدرضا شجریان همکاری داشته و سهراب پورناظری آهنگساز و نوازنده چیره‌دست تنبور، سه‌تار و کمانچه، هنرمندی است که آثار او توسط خوانندگان برجسته‌ای چون محمدرضا شجریان، همایون شجریان، علیرضا قربانی و بسیاری دیگر از هنرمندان اجرا شده است.
سحر بروجردی هنرمندی از نسل تازه‌ی خوانندگان موسیقی سنتی با طرفداران بسیار در سطح جهان، خواننده تمامی قطعات و آوازهای کنسرت فراموش‌نشدنی امسال «بنیاد فرهنگ» بود. کنسرتی که توانست بیش از هر چیز دیگر، ابعاد تازه‌ای از وسعت موسیقی ایرانزمین را برای تماشاگران بی‌شمار، علاقمند و مشتاق به نمایش بگذارد.
