رسانه‌های داخلی در ایران گزارش دادند صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی و از چهره‌های نزدیک به جریان اصلاح‌طلب روز ۲۳ اردیبهشت‌ماه «در مسیر نمایشگاه کتاب» بازداشت شد.
علاوه بر منابع خبری وابسته به اصلاح‌طلبان، کانال‌های تلگرامی نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز نوشته‌اند، زیباکلام در مسیر نمایشگاه کتاب برای رونمایی از جدیدترین کتاب خود به نام «چرا شما را نمی‌گیرن؟» بود که دستگیر شد. اما منابع رسمی گزارش دادند وی برای «اجرای حکم قطعی» شخصاً به دادسرای فرهنگ و رسانه تهران مراجعه کرد و از آنجا به زندان منتقل شد.
مرکز رسانه‌ای قوه قضائیه جمهوری اسلامی اعلام کرد، زیباکلام دارای پرونده‌های قضایی متعددی است که موجب محکومیت وی شده است، ازجمله سه پرونده که احکام آنها قطعی و لازم‌الاجرا شده است.
خبرگزاری قوه قضائیه گزارش داد، «وی در سال‌های اخیر اقدام به طرح مطالب خلاف واقع در رسانه‌ها کرده و مطالب بدون ادعا و سند متعددی را در فضای مجازی منتشر کرده است که در پی آن چندین پرونده قضایی برای وی تشکیل شده است که برخی از آنها امروز با قطعیت به مرحله اجرا رسیده است.»
این خبرگزاری همچنین نوشته است: «زیباکلام با رای صادره از سوی دادگاه بابت ارتکاب فعالیت تبلیغی علیه نظام به ۱۸ ماه حبس و ۲ سال محرومیت فعالیت در احزاب، گروه‌های سیاسی و فضای مجازی محکوم شده بود که این حکم قطعی شده است. پرونده دوم این فرد که حکم آن نیز قطعی شده است، مربوط به فعالیت تبلیغی علیه نظام در خصوص انتشار مطالب غیرمستند و غیرواقعی است. وی در این پرونده به یک سال حبس محکوم شده است. یکی دیگر از پرونده‌های قضایی زیباکلام که حکم آن قطعی و لازم‌الاجرا است، نیز مربوط به نشر مطالب خلاف واقع است که وی در این پرونده به شش ماه حبس محکوم شد بود که پس از فرجام خواهی در دیوان عالی کشور، این حکم مورد ابرام قرار گرفته است.»
زیباکلام از جمله فعالان سیاسی خودی نظام است که همواره در یادداشت‌ها و مصاحبه‌های خود مقامات جمهوری اسلامی را به دلیل سیاست‌های غلط از جمله صرف میلیاردها دلار هزینه برای فعالیت‌های هسته‌ای یا دشمنی با اسرائیل و آمریکا مورد نقد قرار داده است. وی اما با وجود این انتقادات، همواره مخالفت خود را نه تنها با «تغییر نظام» و «براندازی جمهوری اسلامی» با صراحت اعلام کرده، بلکه به مخالفان رژیم و مدافعان تغییر نظام حمله نیز کرده است. محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا بعد از بازداشت او در یادداشتی که در روزنامه اصلاح‌طلب «اعتماد» منتشر شد، تأکید کرد «زیباکلام تند است اما برانداز نیست.»
زیباکلام که از مدافعان انقلاب ۵۷ و شرکت‌کنندگان در آن بوده و از آغاز در کنار جمهوری اسلامی فعالیت نیز کرده است، ارتباطات نزدیکی با عوامل حکومت دارد و البته با اپوزیسیون جمهوری اسلامی نیز هم‌کلام می‌شود. برخی این رفتار را یک «ویژگی شخصیتی» و برخی «مدیریت هوشمندانه» برای ایفای نقش او می‌دانند و برخی دیگر او را به آنچه «وسط‌بازی» خوانده می‌شود و به ریا و «دودوزه‌بازی» متهم می‌کنند.
در واکنش به بازداشت این استاد دانشگاه‌های جمهوری اسلامی، سعید حجاریان کارمند سابق وزارت اطلاعات و از تئوریسین‌های جریان اصلاحات در «ایکس» نوشت، «خبر بازداشت دکتر صادق زیباکلام فقط تا مدتی می‌تواند دعواهای درون محفلی اقتدارگرایان را از سرخط خبرها خارج کند. غافل از آنکه کارخانه رسواگری‌های اصولگرایان علیه رفقای‌شان، با محصولات رنگین، چند شیفته به کارش ادامه خواهد داد!»
خبر بازداشت دکتر #صادق_زیباکلام فقط تا مدتی می‌تواند دعواهای درون محفلی اقتدارگرایان را از سرخط خبرها خارج کند. غافل از آنکه کارخانه رسواگری‌های اصولگرایان علیه رفقای‌شان، با محصولات رنگین، چند شیفته به کارش ادامه خواهد داد!
— سعید حجاریان (@Saeedhajjarian) May 13, 2024
به هر روی، بازداشت این فعال سیاسی ۷۵ ساله، در مطبوعات و رسانه‌های داخلی بازتاب زیادی داشته است. روزنامه «شرق» در واکنش به بازداشت زیباکلام نوشت، «سیاست جدیدی در مهار رسانه قرار است اعمال شود. به این معنا که اجازه خلق روایتی غیر از روایت رسمی داده نخواهد شد، بنابراین از آنجا که زیباکلام توانایی خلق روایت اول و متفاوت از روایت رسمی را داشت، حکم او اجرا شد، تا از این پس نه او و نه هیچکس دیگر نتواند روایتی غیر از روایت رسمی در اتفاقات مختلف خلق کند.»
روزنامه «شرق» در دفاع نه چندان صریح خود از زیباکلام در بخشی از گزارش خود به «رفتار تناقض‌آمیز هواداران پهلوی» نسبت به زیباکلام پرداخته و می‌نویسد: «در میان براندازان، هواداران پهلوی رفتاری کاملا متضاد با صادق زیباکلام داشتند. از یکسو به او حمله می‌کردند و معتقد بودند که او در زمان رژیم شاه با او مبارزه کرده و به زندان افتاده است. از سوی دیگر اعترافات اجباری او در دوران شاه را بازتاب می‌دادند. از یکطرف به او حمله می‌کردند و می‌گفتند: «زیباکلام سوپاپ اطمینان نظام است که نشان داده شود در جمهوری اسلامی هم می‌توان حرف زد». از سوی دیگر از او حمایت می‌کردند، چون تنها کسی بود که توانسته بود اعلام کند: «رضاشاه به ایران خدماتی داشت» اما مسئله همین بود که زیباکلام توانایی خلق روایت‌هایی را داشت که روایت رسمی را به چالش می‌کشید.»
در این گزارش البته اشاره‌ای به تناقض‌های صادق زیباکلام در مورد دموکراسی و حقوق مردم نشده است از جمله اینکه او به عنوان «استاد دانشگاه» از آزادی بیان و دموکراسی دفاع می‌کرده اما همزمان اعلام کرده است، «حاضرم برای جلوگیری از سقوط نظام، اسلحه به دست بگیرم.»
روزنامه اصلاح‌طلب «همدلی» علت بازداشت زیباکلام را به سایه بردن دعواهای درون محفلی جریان اصولگرا و مشارکت پایین مردم در انتخابات مجلس شورای اسلامی دانسته است.
در دو سه سال اخیر زیباکلام بیش از تمام دوران فعالیت خود علیه آن سیاست‌هایی از حکومت که به زیان رژیم تمام می‌شود، موضع گرفت اما شاید یکی از روش‌های او را بتوان نوع بیان مواضع‌اش دانست که تلاش می‌کند هم در مقام دلسوزی برای حکومت از آن انتقاد کند و هم این انتقاد را طوری بیان کند که کمترین دردسر را برایش داشته باشد. از سوی دیگر وی از معدود عوامل سرشناس نظام در داخل ایران است که درباره توسعه ایران در دوران پهلوی‌ها مجوز انتشار کتاب گرفت [کتاب رضاشاه] و گاهی از دستاوردهای دوران پهلوی تمجید می‌کند و همزمان اگر لازم باشد برای اشاره به نقطه ضعف‌های علی خامنه‌ای و اطرافیان او حرفش را خطاب به پهلوی‌ها می‌زند تا به خیال خودش به در گفته باشد تا شاید دیوار بشنود.
صادق زیباکلام مدافع انقلاب اسلامی۵۷ و از کارگزاران جمهوری اسلامی: مخالفان پهلوی از افراطیون عرب و از فلسطین و لیبی رهنمود و حمایت مالی می‌گرفتند
ویدئویی در رسانه‌های اجتماعی از صادق زیباکلام در جوانی منتشر شده که در یک مصاحبه که گویا در زندان (زیباکلام از ۵۳ تا ۵۵ در زندان بود)… pic.twitter.com/I9U08HGoNR
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 20, 2023
برخی در اپوزیسیون تلاش برای جذب افرادی مانند زیباکلام و یا «ریزش» آنها را به زیان رژیم و به سود جنبش نجات و آزادی ایران می‌دانند و معتقدند راه برای پیوستن چنین افرادی به جنبش مردم باید باز باشد ولی برخی دیگر آنها را از جنس نظام و غیرقابل اعتماد ارزیابی می‌کنند.
برخی روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و فعالان سیاسی ایرانی که در رسانه‌های خارج کشور فعالیت دارند، یا مصاحبه‌ای با وی داشته یا پای صحبت‌های او نشسته‌اند و یا شاگردش در دانشگاه بوده‌اند. شاید به دلیل همین روابط دسترسی وی به تریبون‌های آزاد نسبت به سایر فعالان سیاسی داخل ایران بیشتر بوده و حکومت هم این فضا را به او اجازه داد تا با هزینه‌ی کمتری به اعلام مواضعی بپردازد که هرگز نه تنها در مقابل نظام قرار نداشته بلکه با این حضور در نهایت به سود آن نیز عمل می‌کرده است به ویژه آنکه در مصاحبه با شبکه‌ها و رسانه‌های خارج از ایران مواضع او علیه نظام به شدت خفیف و ملایم می‌شده و بیشتر حالت موعظه و توصیه برای اقناع مخاطبان و ناکار و ناتوان نشان دادن نیروهای مخالف و اپوزیسیون پیدا می‌کرده است. وی همچنین به عنوان یک چهره آکادمیک ارتباط نزدیک با سفارت بریتانیا در تهران دارد.
مشخص نیست آیا زیباکلام با توجه به پشتوانه و وابستگی و دلبستگی که به نظام دارد در زندان نگه داشته می‌شود یا نه اما بازداشت وی نیز مانند دیگر بازداشت‌ها و حصرهای خودی‌ها و اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد که حکومت حتا تحمل خفیف‌ترین انتقادات را هم از سوی کسانی که مخالف براندازی هستند ندارد.
