علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ در پیامی به مناسبت کشته شدن سیدابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» در سانحه سقوط هلیکوپتر، پنج روز عزای عمومی اعلام کرد.
در این پیام تأکید شده، «محمد مخبر طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی، در مقام مدیریت قوه مجریه قرار میگیرد و موظف است به همراهی رؤسای قوای مقننه و قضائیه ترتیبی دهند که ظرف حداکثر پنجاه روز، رئیس جمهور جدید انتخاب شود.»
همزمان جلسه فوقالعاده سران قوا با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، غلامحسین محسنی اژهای رئیس قوه قضائیه و محمد مخبر دزفولی برگزار شد. نهادهای حکومتی و مسئولان سیاسی و نظامی در پیامهای جداگانه کشته شدن رئیسی و چند مقام دیگر حکومت را تسلیت گفتند اما در فضای عمومی و در بطن جامعه اوضاع کاملاً متفاوت و علیه رژیم است.
اینهمه در حالیست که اعلام شده است تمامی کنسرتها نیز تا اطلاع ثانوی تعطیل برگزار نمیشوند و همچنین نمایش تمامی فیلمها و تئاترهای کمدی و غیرکمدی نیز لغو شده است.
کاربران در شبکههای اجتماعی بعد از اعلام خبر سقوط هلیکوپتر حامل رئیسی، با هشتگ «#خبر_مرگش» به این سانحه واکنش نشان دادند تا اینکه صبح دوشنبه ۳۱ اردیبهشت خبر کشته شدن «قاضی مرگ» و همراهانش رسماً تأیید شد. استقبال مردم از مرگ رئیسی با آتشبازی در شهرهای مختلف رویدادی شگفتانگیز است و نشان میدهد مردم تا چه اندازه از حکومت منزجر و خشمگیناند.
خواهر ابوالفضل آدینهزاده نوجوان ۱۷ ساله که مهرماه ۱۴۰۱ در جریان جنبش ملَی در مقابل دانشگاه فردوسی مشهد با شلیک نیروهای امنیتی کشته شد، ویدیویی کوتاه از رقص برادرش را با لباس سفید منتشر کرده است. سعید افکاری برادر نوید افکاری در «ایکس» نوشت، «تو این چند سال مادرمو اینقدر خوشحال ندیده بودم.»
در شرایطی که بعد از کشته شدن رئیسی، اقلیتی که هنوز جزو حامیان نظام به شمار میروند برای طول عمر علی خامنهای دعا میکنند، واکنش مردم به این سقوط هلیکوپتر رئیسی و کشته شدن مقامات رژیم کاملاً متفاوت است به ویژه آنکه ابعاد پنهان این سقوط مشخص نیست و از دید برخی تحلیلگران و بسیاری از کاربران کل این رویداد مشکوک است.
بعضی میگویند رئیسی به خواست مجبتی خامنهای فرزند علی خامنهای حذف شده است. برخی دیگر چشمانتظاری خود را برای مرگ خامنهای ابراز کردهاند. بعضی رقصیدند و نوشتند، «به امید روزی که مرگ خامنهای را جشن بگیریم و برای آن برقصیم.» برخی نیز مطرح میکنند که میتوان تصور کرد که جامعه در صورت سقوط کل نظام به چه شادی و شعفی خواهد پرداخت.
در موج اولِ واکنشها کاربران مرگ رئیسی را سوژه جوک، خنده و کنایه علیه حکومت کردند و در موج دوم پس از اینکه خبر مرگ رئیسی و دیگر مقامات از جمله حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجهاش تأیید شد، خامنهای را هدف گرفتند. آنچه در شبکههای اجتماعی بازتاب پیدا میکند درواقع بازتاب آنچه است که مردم در محافل خصوصی و یا کوچه و بازار مطرح میکنند و در شعارهای اعتراضات آنها بارها مطرح شده است.
کاربری به اسم «جهانگیر» با انتشار ویدیویی کوتاه از ساکسیفون حسن شماعیزاده نوشت، «اینو گذاشته بودم برای روز سقط شدن خامنهای پست کنم، ولی چسبیدن نقد تقریباً همیشه کار درستتریه.»
کاربری به اسم «بامداد امتداد» مینویسد، «این شادی عمومی را میبینید! این تازه حال و هوای مردم در فردای مرگ رئیسی است. ببینید در مرگ خامنهای چه میکنند! اصلیترین تهدید در مسیر جانشینی خامنهای هم همین مردمند. مردمی که از غمهای شما شاد میشوند، و از شادی شما اندوهگین میگردند. از این مردم هم هر چقدر بکشید تمام نمیشوند!»
در واکنش به این فضای بیسابقه پلیس فتا در اطلاعیهای تهدید کرد، «در راستای انجام وظایف ذاتی و ماموریتهای محوله با دقت تمام در حال رصد فضای مجازی هستیم.»
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «در شرایط کنونی و حساس، ضمن عدم توجه به شایعات و اخبار غیرواقعی، از انتشار هرگونه محتوایی که به هر نحوی باعث تحریک و تشویش احساسات عمومی میشود خودداری کنید.»
حامیان حکومت با الفاظ زشت و توهینآمیز شهروندانی را که در مرگ رئیسی شادی میکنند و آرزوی مرگ خامنهای و «سقوط هلیکوپتر اسقاطی نظام» را دارند خطاب قرار میدهند.
به روشنی دیده میشود که مرگ رئیسی و دیگر مقامات رژیم به جامعه که بیشتر آن مخالف حکومت است، امید تزریق کرده است و به آنها یادآوری کرده که برای جمهوری اسلامی و مقاماتش هم از مرگ گریزی نیست. با اینهمه هستند کسانی که حتا این امید مردمی را که هیچ ابزاری برای مقابله با رژیم در اختیار ندارند، به اسم «واقعبینی» به «یأس» تبدیل میکنند.
واکنش ایرانیان در داخل و خارج کشور به سقوط هلیکوپتر رئیسی و کشته شدن سرنشینان آن ادامه دارد و به نظر نمیرسد در طول روزهای آینده کاهش یابد.
این در حالیست که اتحادیه اروپا و همچنین رافائل گروسی به جمهوری اسلامی تسلیت گفته و با بازماندگان کشتهشدگان اظهار همدردی کردهاند. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی حتا در آغاز سخنرانی روز دوشنبهی خود در کنفرانس بینالمللی امنیت انرژی اتمی برای مرگ «غمانگیز» ابراهیم رئیسی و هیات همراه او درخواست یک دقیقه سکوت کرد.