مرگ ابراهیم رئیسی در سقوط هلی‌کوپتر در ارتفاعات ورزقان در شمال استان آذربایجان شرقی، با واکنش‌های مختلف بین‌المللی مواجه شده است.
رهبران گروه‌های تروریستی از جمله حماس، حشد‌الشعبی و حزب‌الله نخستین افرادی بودند که مرگ رئیسی و همراهانش را تسلیت گفتند.
مقامات حماس با اشاره به حمایت‌های ابراهیم رئیسی از فلسطین و حزب‌الله وی را «حافظ و حامی» گروه‌های ضد اسرائیل در منطقه نامیده و اعلام کردند که عزادار او هستند.
دولت لبنان هم با ابراز تاسف سه روز عزای عمومی اعلام کرد. پادشاه و ولیعهد عربستان برای محمد مخبر دزفولی جانشین موقت رئیسی پیام تسلیت فرستادند و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه رئیسی را «یک دوست واقعی و برادر» و «سیاستمدار برجسته» خواند. بشار اسد رئیس جمهوری رژیم سوریه نیز با ابراز تاسف بار دیگر بر همبستگی کشورش با جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد.
رؤسای جمهوری مصر، ونزوئلا، سریلانکا و پادشاه اردن، محمود عباس رئیس تشکیلات فلسطینی، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق، اتحادیه عرب، نخست‌وزیر مالزی، دولت ژاپن مرگ رئیسی را تسلیت به جمهوری اسلامی تسلیت گفتند. دولت هند و پاکستان از اینهم فراتر رفته و معلوم نیست به چه دلیل عزای عمومی اعلام کردند!
کیم جونگ اون رهبر کره شمالی نیز در پیامی کشته شدن رئیسی را «ضایعه بزرگ» برای «ایران» خواند و گفت: «او یک دولتمرد برجسته و یک دوست نزدیک» بود که «کمک بزرگی به آرمان مردم ایران برای حفظ حاکمیت، توسعه و منافع کشورشان و دستاوردهای انقلاب اسلامی کرد.»
برخی نهادها و رهبران سیاسی در غرب نیز مرگ رئیسی را تسلیت گفتند، از سخنگوی پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) که پیام خود را به زبان فارسی در ایکس منتشر کرد تا پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان که در پیامی مکتوب به علی خامنه‌ای برای «ارواح درگذشتگان» طلب مغفرت کرد. وی در این پیام نوشت، «برای کسانی که در این ضایعه سوگوار شده‌اند، خصوصا خانواده‌های درگذشتگان دعا می‌کنم و در این دوره دشوار با ملت [ایران] ابراز نزدیکی معنوی می‌کنم.»
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در کنفرانس بین‌المللی امنیت هسته‌ای که ۲۰ ماه مه (۳۱ اردیبهشت) برگزار شد از شرکت‌کنندگان خواست برای ادای احترام و ابراز تسلیت به خاطر مرگ رئیسی و امیرعبداللهیان یک دقیقه سکوت کنند.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با انتشار پیامی سانحه‌ی هلی‌کوپتر را «غم‌انگیز» خواند و گفت، «اتحادیه اروپا با خانواده‌های قربانیان و شهروندان ایرانی متاثر از این حادثه ابراز همدردی می‌کند.»
چارلز میشل رئیس شورای اروپا در شبکه «ایکس» تسلیت صمیمانه اتحادیه اروپا به جمهوری اسلامی و خانواده‌های کشته‌شدگان مقامات رژیم را اعلام کرد و نوشت: «اتحادیه اروپا درگذشت رئیس جمهور رئیسی و عبداللهیان وزیر امور خارجه و سایر اعضای هیئت مربوطه و همچنین خدمه را در سانحه هلی‌کوپتر صمیمانه تسلیت می‌گوید. به یاد خانواده‌های آنها هستیم».
وزارت خارجه فرانسه با صدور بیانیه‌ای درگذشت رئیسی، امیرعبداللهیان و هیئت همراه را تسلیت گفت و با خانواده «قربانیان این سانحه ابراز همدردی» کرد.
ماتیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پیامی مرگ رئیسی را تسلیت گفت اما تأکید کرد، «در حالی که شهروندان ایران در انتخابات، رئیس‌جمهور جدید را انتخاب خواهند کرد، ما مجدداً بر حمایت خود از مردم ایران و مبارزه آنها برای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی تاکید می‌کنیم.»
یک سخنگوی وزارت خارجه بایدن در جریان کنفرانس خبری گفت، «بعد از سانحه هلی‌کوپتر جمهوری اسلامی از ما درخواست کمک کرد و ما هم قبول کردیم ولی به خاطر مسائل لجستیک انجام نشد.»
تسلیت به جمهوری اسلامی در این کنفرانس خبری، برای ماتیو میلر حاشیه‌ساز شد و خبرنگاران او را سؤال‌پیچ کردند. آنها پرسیدند، «آیا این تسلیت گفتن با هدف بهبود روابط با جمهوری اسلامی است؟ یا با مذاکرات محرمانه در عمان ارتباط دارد؟» میلر این ادعا را رد کرد و مجبور شد به نقش رئیسی در نقض حقوق بشر اشاره کند. وی توضیح داد «ما از جان باختن این افراد متأسفیم و نمی‌خواهیم شاهد مرگ کسی در سقوط هلی‌کوپتر باشیم، با اینهمه نمی‌توان از عملکرد گذشته او به عنوان قاضی و رئیس جمهوری ایران چشم‌پوشی کرد و اینکه دست‌های او به خون آلوده است.»
اما ماجرا اینجا تمام نشد و مت لی خبرنگار آسوشیتدپرس با کنایه از میلر پرسید: «آیا می‌گویید کسی نیست که آمریکا از کشته شدن او در یک سانحه هوایی بدش نیاید؟ واقعاً هیچوقت نبوده؟ اصلاً؟»
میلر پاسخ داد: «در این هلی‌کوپتر افرادی بودند که خانواده داشتند. ما فکر می‌کردیم که [ابراز تسلیت] اقدامی مناسب است.»
جان کربی سخنگوی کاخ سفید نیز مرگ رئیسی را تسلیت گفت، اما تأکید کرد که وی مسئول نقض شدید حقوق بشر در کشورش بود. کربی افزود، «به عنوان مثال دستگیری و خشونت فیزیکی علیه صدها معترض و البته که او مسئول حمایت‌هایی است که [رژیم] ایران به شبکه‌های تروریستی در سراسر منطقه ارائه کرد.»
کربی ادامه داد، «بدون شک او مردی بود که دستش به خون بسیاری از افراد آلوده است اما همانطور که در هر شرایط مشابهی انجام می‌دهیم، قطعاً بطور کلی بابت جان باختن هر فردی که باشد متأسف هستیم و در صورت اقتضا تسلیت رسمی می‌گوییم.»
پیام‌های تسلیت و همدردی از سوی نهادها و مقامات غربی به جمهوری اسلامی با واکنش‌های منفی زیادی روبرو شده است.
گابریلیوس لاندسبرگیس وزیر خارجه لیتوانی در واکنش به مرگ رئیسی در «ایکس» نوشت، «در زمانی که [رژیم] ایران پهپادهای مورد استفاده علیه غیرنظامیان در اوکراین را ارسال می‌کند، احساس همدردی نمی‌کنم.»
اقدام بعدی سکوت برای هیتلر؟!
گیلعاد اردان سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد در واکنش به یک دقیقه سکوت در جلسه اعضای شورای امنیت برای ابراهیم رئیسی وی را «رئیس جمهور قتل عام» و مسئول کشتن هزاران نفر در ایران، اسرائیل و جهان خواند و گفت این اقدام منزجرکننده است. وی از اعضای شورای امنیت پرسید: «اقدام بعدی چیست؟ یک دقیقه سکوت برای هیتلر اختصاص خواهند داد؟!»
تسلیت برای «مرگ هیولا»
جونی ارنست سناتور جمهوریخواه با انتقاد از پیام تسلیت دولت بایدن به جمهوری اسلامی رئیسی را «قصاب تهران» خواند و نوشت: «رئیس جمهوری ایالات متحده نباید به دشمن ما تسلیت بگوید.»
تام کاتن دیگر سناتور جمهوریخواه نیز گفت: «در دوران قصاب تهران، [رژیم] ایران تروریست‌ها را مسلح و به آنان کمک می‌کرد. ابراز تسلیت برای مرگ این هیولا مایه شرمساری است.»
وی خطاب به دولت بایدن در «ایکس» نوشت، «در حالی به دشمن تسلیت می‌گویید که آنها شعار مرگ بر آمریکا می‌دهند و از هیچ کوششی برای کشتن مقامات و شهروندان آمریکایی کوتاهی نمی‌کنند.»
خیرت ویلدرس سیاستمدار هلندی در واکنش به پیام چارلز میشل رئیس شورای اروپا نوشت: «از طرف من تسلیت نگو!» همسو با وی دیوید لگا نماینده سوئدی پارلمان اروپا نیز از جوزپ بورل پرسید: «آیا می‌توانی دوباره به چشمان زنان شجاع و مبارزان آزادی ایران نگاه کنی؟ آیا می‌توانید دوباره به چشمان خانواده فلودروس یا جلالی نگاه کنید؟ من می‌توانم. شرم بر شما!»
راب رووز نماینده مستقل پارلمان اروپا نیز ابراز همبستگی اتحادیه اروپا را «توهین به مردم ستمدیده ایران» خواند و چارلی وایمرز نماینده سوئد در پارلمان اروپا در پست‌های متعدد تسلیت‌گویندگان از جمله جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را خطاب قرار داده و نوشت که به اسم او تسلیت نگوید.
انتقادات علیه مقامات ارشد اتحادیه اروپا برای تسلیت به جمهوری اسلامی زیاد است. آسیتا کانکو نماینده پارلمان اروپا از حزب «اتحاد جدید فلامان» گفت از ابراز همدردی اتحادیه اروپا «شوکه شده» و تئو فرانکن وزیر سابق مهاجرت بلژیک «تسلیت اروپایی‌ها به خاطر مرگ یک قصاب و یک قاتل زنجیره‌ای بی‌رحم» را محکوم کرد. وی افزود: «شما از طرف من صحبت نمی‌کنید.»
هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه در ارتفاعات ورزقان در استان آذربایجان شرقی سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند. طبق اعلام علی خامنه‌ای و بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی بطور موقت محمد مخبر دزفولی معاون اول رئیسی جانشین او شده تا در فاصله پنجاه روز که تیرماه ۱۴۰۳ خواهد بود انتخابات برای گزینش رئیس جمهور جدیدی برگزار شود که چهار سال ریاست دولت را بر عهده خواهد داشت.
