در ایران از نقاط مختلف کشور رانندگان، موتوری‌ها، مسافران شهری و تروریست‌ها گزارش دادند که شبکه GPS با اختلال شدید روبرو شده است.
اختلال گسترده در GPS اپلیکیشن‌های مسیریاب را مختل کرده است. بعضی از اپلیکیشن‌ها موقعیت را غلط نشان می‌دهند و یا در مسیریابی با انحراف‌های زیاد مواجه هستند. بعضی از اپلیکیشن‌ها نیز فیلتر شده و یا از کار افتاده‌اند.
برخی می‌گویند این اختلال در روزهای ۱۳ و ۱۴ خرداد به اوج خود رسیده است و آن را مرتبط با اقدامات تأمینی نهادهای امنیتی همزمان با حضور علی خامنه‌ای در مقبره روح‌الله خمینی می‌دانند.
جواد عامل بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپ «نشان» به مجله «پیوست» می‌گوید، «از کار افتادن مسیریاب‌ها به علت فیلترینگ، اختلال در شبکه، جعل GPS یا Spoofing GPS است.»
بر اساس گزارش روابط عمومی مؤسسه «نشان»، روز یکشنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۳، یکی از شدیدترین اختلال‌های GPS شناسایی شد. این مسئله از سال‌های گذشته باعث افت عملکرد مسیریاب‌ها و پلتفرم‌های نقشههای شهری و جاده‌ای بوده است اما در ماه‌ها و مخصوصا روز اخیر به نقطه‌ای رسیده که عملاً استفاده از مسیریاب را برای کاربران غیرممکن کرده است.
در یک نمونه، یکی از کاربران در شبکه اجتماعی «ایکس» روز دوشنبه ۱۴ خرداد، با انتشار تصاویری از موقعیت خود روی نقشه تهران، نوشت، با «اختلال شدید GPS در کشور من الان اتوبان قزوین زنجانم، [ولی] لوکیشن منو زده میدان آزادی. چند بار باز و بسته کردم باز همین بود.»
بهزاد کاظمی مهندس ارشد تیم مسیریابی «نشان» در اینباره گفته «تیم فنی نشان، با بررسی ماژولی که برای تشخیص و اطلاع رسانی جعل GPS توسعه داده ، متوجه الگوهای اختلال GPS در مناطق مختلفی از کشور مخصوصا چند کلانشهر شده‌اند. از سوی دیگر، طی چند ساعت اخیر، تعداد زیادی از کاربران به پشتیبانی نقشه و مسیریاب نشان اطلاع داده‌اند که با اختلال GPS مواجه هستند. بیشتر این کاربران اعلام کردند با وجود اینکه موقعیت مکانی آنها در تهران بوده، نقشه، موقعیت آنها را در اصفهان یا قم نمایش داده و عملاً استفاده از نقشه و مسیریاب برای آنها غیرممکن شده است.»
امروز ۱۳ خرداد یکی از شدیدترین اختلال‌های GPS طی سال‌های اخیر را شناسایی کردیم. طبق گزارش کاربران نشان و نتایج تحلیلی ماژولی که برای تشخیص جعل GPS توسعه دادیم، شاهد اختلال شدید در شهر تهران و برخی کلان‌شهرها هستیم pic.twitter.com/RIiDANgHA4
— نقشه و مسیریاب نشان (@NeshanMaps) June 2, 2024
مدت‌هاست سرویس GPS در ایران با اختلال‌های شدید روبروست. دو هفته پیش از سقوط مشکوک هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی نیز مردم در شهرهای مختلف ایران گزارش می‌دادند علاوه بر اینکه سرعت اینترنت به شدت کاهش پیدا کرده، سیستم موقعیت‌یاب جی‌پی‌اس‌های موبایل آنها نیز از کار افتاده است. این اختلال سبب شد تا رانندگان تاکسی و اسنپ به دردسر بیفتند. همچنین یافتن مسیر برای گردشگران در کویر و جنگل یا برای کوهنوردان با مشکل روبرو شد.
در همین ارتباط روزنامه «شرق» ۲۵ اردیبهشت گزارش داده بود که یک «منبع ناشناس» چند هفته است عامل اختلال در GPS و از کار افتادن پلتفرم‌های نقشه و مسیریاب‌های آنلاین شده است. این در شرایطی است که عمده تجهیزات اخلالگر روی فرکانس‌های ماهواره‌ای و سیگنال‌های جی‌پی‌اس در اختیار نهادهای نظامی و بطور ویژه در دست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
در سال گذشته نیز خلبان‌هایی که از آسمان ایران عبور می‌کردند، در چند مقطع گزارش دادند که با اختلال شدید در سیستم ناوبری خود روبرو شده‌اند. به عنوان مثال گروه «OPS» که بر ایمنی پروازهای تجاری و مسافربری متمرکز است، مهرماه ۱۴۰۲ اعلام کرد بیش از ۲۰ هواپیمای خارجی هنگام پرواز از کریدورهای هوایی نزدیک مرکز ایران هدف حمله خرابکارانه ارسال سیگنال‌های جعلی روی سیستم جی‌پی‌اس خود قرار گرفته‌اند. در بعضی موارد شدت فرکانس امواج مزاحم آنقدر زیاد بوده که سیستم ناوبری الکترونیک غیرقابل استفاده شده و خلبان را مجبور کرده با روش‌های سنتی و با استفاده از تجربه خود از آن مناطق عبور کند.
ارسال «سیگنال‌های جعلی» روی سیستم ناوبری هواپیمای مسافربری در آسمان ایران
-یک منبع آگاه به کیهان لندن می‌گوید در رزمایش ارتش پهپادهایی به کار گرفته شده که مأموریت آنها «جنگ الکترونیک» است و با روش‌های مختلف اقدام به اختلال در سیستم‌های الکترونیک و ناوبری هواپیماها می‌کنند. پیش… pic.twitter.com/xTcCfuoWei
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 4, 2023
تحلیلگران می‌گویند کاری که جمهوری اسلامی می‌کند ارسال پارازیت‌های غلط یا جعلی روی سیستم موقعیت‌یاب (GPS) هواپیماهاست. منحرف کردن خلبان از مسیر اصلی یکی از اهداف این حملات است. این کار با استفاده از سیستم جمر (Jammer) یا مختل کننده سیگنال GPS صورت می‌گیرد.
مقامات اسرائیل بارها جمهوری اسلامی را متهم کرده‌اند که با استفاده از تجهیزاتی که از چین یا روسیه وارد می‌شود اقدام به اخلال در سیستم‌های موقعیت‌یاب منطقه می‌کنند.
