برخی منابع داخلی در ایران عنوان می‌کنند صدور قطعنامه توبیخی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی گام‌های نخست برای ارجاع پرونده اتمی به شورای امنیت و فعال شدن «مکانیسم ماشه» است.
روزنامه «آرمان امروز» در گزارشی که ۱۸ خردادماه منتشر شد با اشاره به اینکه «شرایط لحظه به لحظه برای ایران در حوزه سیاست خارجی در حال سخت‌تر شدن است» هشدار داد که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، «تمامی تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران اعمال خواهد شد و عملاً دیگر نمی‌توان با همسایگان نیز تبادل تجاری و اقتصادی داشت.»
در این گزارش عنوان شده با اینکه آمریکا ابتدا مخالف تصویب قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران بود اما با پافشاری اروپا و همزمان انتقاد جمهوریخواهان و «لابی اسرائیل» با تصویب این قطعنامه موافقت کرد.
در بخش پایانی این گزارش، پیش‌بینی شده اروپایی‌ها به دنبال «اعلام مرگ حقوقی و رسمی برجام» هستند اما بعید است که این اتفاق حداقل قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آینده بیفتد و افزایش قابل توجه تنش هسته‌ای قبل از این تاریخ چندان محتمل نیست و بعد از آن نیز باید منتظر نتایج انتخابات آمریکا ماند و دید که آیا بایدن دوباره انتخاب می‌شود یا ترامپ بار دیگر راهی کاخ سفید خواهد شد.
روزنامه «آرمان امروز» نتیجه گرفته است «در صورت پیروزی ترامپ که تکلیف تا حدودی مشخص است؛ اما در صورت انتخاب دوباره بایدن نیز اگر گشایشی جدی در مذاکرات عمان تا اکتبر ۲۰۲۵ در جهت دستیابی به توافقی دیگر رخ ندهد، احتمال فعال شدن اسنپ بک زیاد است که برخلاف برخی نظرات امکان استفاده از وتو از جانب روسیه و چین برای جلوگیری از آن وجود ندارد.»
درخواست از دولت بایدن برای فعال کردن «مکانیسم ماشه» علیه جمهوری اسلامی
-حدود ۲۵۰ نماینده مجلس در آمریکا طی نامه‌ای از دولت بایدن می‌خواهند تا در همکاری با شرکای اروپایی در صورتی که جمهوری اسلامی به غنی‌سازی ۹۰ درصد رسید تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال شود.
-کلاودیا تنی عضو… pic.twitter.com/a6hjC2qF1o
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 27, 2023
در همین ارتباط مهدی مطهرنیا استاد علوم سیاسی در تهران، نیز به «خبرآنلاین» گفت، «لبه‌های اصطکاک تهران با آژانس فعال‌تر شده است و تروئیکای اروپا در حال زمینه‌سازی برای فعال کردن مکانیسم ماشه هستند.»
حدود ۲۵۰ نماینده مجلس در آمریکا تیرماه ۱۴۰۲ طی نامه‌ای از دولت بایدن خواسته بودند تا در همکاری با شرکای اروپایی در صورتی که جمهوری اسلامی به غنی‌سازی ۹۰ درصد رسید تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال شود اما این درخواست به جایی نرسید. اکنون اقدام سه کشور قدرتمند اروپایی برای فعال کردن احتمالی «مکانیسم ماشه» در صورت انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور بعدی آمریکا از حمایت‌های واشنگتن نیز برخوردار خواهد شد.
فشار سناتورها و نمایندگان جمهوریخواه در کنگره آمریکا به دولت بایدن برای تصویب قطعنامه علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام بسیار زیاد بود.
فشار جمهوریخواهان به بایدن برای محکوم کردن جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس:
«مماشات بس است!»-نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی آغاز شده که رافائل گروسی مدیرکل آژانس در بیانیه‌ای که سوم ژوئن (۱۴ خرداد) در روز نخست این نشست ارائه داد، تأکید کرد که دیگر… pic.twitter.com/ldmxc57K1w
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 4, 2024
امیدواری دروغین
برخی عوامل امنیتی جمهوری اسلامی معتقدند که اروپا و آمریکا برای صدور قطعنامه علیه ایران برنامه‌ریزی بلندمدت داشتند. علی شمخانی دبیر سابق شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی و مشاور سیاسی فعلی علی خامنه‌ای در «ایکس» نوشت، «از مذاکرات برجام تا اجلاس اخیر شورای حکام آژانس، آمریکا و تروئیکای اروپایی متناسب با ایفای نقش پلیس خوب و پلیس بد، سعی داشتند با ایجاد امیدواری دروغین در ایران، واکنش‌های کشورمان را در برابر سوء رفتارشان مدیریت کنند. هیچگاه موفق نشدند و نخواهند شد.»
از مذاکرات برجام تا اجلاس اخیر شورای حکام آژانس، #آمریکا و #تروئیکای_اروپایی متناسب با ایفای نقش پلیس خوب و پلیس بد، سعی داشتند با ایجاد امیدواری دروغین در #ایران ، واکنش‌های کشورمان را در برابر سوء رفتارشان مدیریت کنند. هیچگاه موفق نشدند و نخواهند شد
— علی شمخانی (@alishamkhani_ir) June 6, 2024
شمخانی به عنوان یکی از چهره‌های سرسخت «مخالف برجام» شناخته می‌شود اما بعد از سقوط مشکوک هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه جمهوری اسلامی، شایعه شد که وی مسئول پرونده اتمی جمهوری اسلامی شده است.
اخراج بازرسان آژانس
حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه «کیهان تهران» روز ۱۶ خردادماه در مطلبی نوشت، «آمریکا و تروئیکای اروپا با تحلیل «مغز مگسی» خود در این توهم هستند که از قطعنامه یاد شده به عنوان سنگی در پیش پای جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند و از این ماجرا به عنوان عصای زیر بغل نامزدهای غربگرای ریاست جمهوری ایران استفاده کنند.» شریعتمداری توصیه کرده «برای مقابله با این ترفند مستکبرانه غرب، وظیفه‌ای جدی و مؤثر بر عهده دولت محترم است و آن اخراج تمامی بازرسان آژانس از ایران است.»
مقامات جمهوری اسلامی قویاً تأکید می‌کنند که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تهدیدات اتمی رژیم بر اساس شواهد و مدارکی بوده که اسرائیل ارائه داده است. بر همین اساس موجی از تهدید همزمان علیه اسرائیل و آژانس از سوی منابع داخلی به راه افتاده است.
خبرگزاری «مهر» در این ارتباط نوشت، «بدون شک اینگونه اقدامات از سوی کشورهای غربی که با سوء استفاده از ساز و کارهای یک نهاد به ظاهر فنی صورت می‌گیرد در چارچوب کلی فشار حداکثری ایالات متحده و تخلیه فشار بی‌سابقه اذهان جهانیان ناشی از حمایت آنها در جنایات رژیم صهیونیستی دارد که بدون شک با واکنش صادق جمهوری اسلامی و سازمان انرژی اتمی در روزهای آینده روبرو خواهد شد.»
در این گزارش احتمالاً «پاسخ صادق» اشاره به عملیات «وعده صادق» دارد که طی آن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با بیش از ۳۵۰ موشک و پهپاد اسرائیل را هدف گرفت ولی برخلاف بزرگنمایی‌هایی که از آن برای مصرف داخلی شد، بیش از ۹۰ درصد پرتابه‌ها توسط اسرائیل و متحدانش در آسمان رهگیری و خنثی شد.
گزارش تحلیلی هفته؛ قطعنامه شورای حکام؛ کارت «ایران اتمی» در دست پوتین
هرچند سیاست‌های کلان اتمی در ایران تحت مدیریت علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران است اما بسیاری تحلیلگران معتقدند «ایران اتمی» درواقع کارت بازی ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در مجادله بین‌المللی در برابر غربی‌هاست. از این رو پیش‌بینی می‌شود که در صورت تشدید تنش‌ها میان روسیه و دولت‌های غربی، فشارها از مسکو به تهران برای اقداماتی از جمله کاهش همکاری با آژانس، افزایش سطح غنی‌سازی و حتا رونمایی از سلاح اتمی و همچنین گسترش تنش‌ها در منطقه و کشاندن آشوب به پایتخت‌های اروپایی باشد و به عنوان گزینه‌های جمهوری اسلامی با کمک روس‌ها به کار گرفته شوند که در نهایت به تنش‌ها دامن می‌زنند.
