در شرایطی که اسرائیل در آستانه سومین جنگ تمامعیار علیه حزبالله به دلیل ادامه موشکپرانیها و شلیک پهپادها و راکتهای مرگبار قرار دارد، تفاوتها و شباهتها میان حزبالله و حماس زیر ذرهبین رفته است.
فاکسنیوز در گزارشی که ۱۶ ژوئن (۲۷ خردادماه) به قلم بنجامین وینتال منتشر شد، مینویسد: «جمهوری اسلامی از جنبشهای تروریستی خاورمیانه، حماس و حزبالله که به اسرائیل اعلان جنگ کردهاند و همچنین مسئول ارتکاب حملات تروریستی متعدد علیه غیرنظامیان و پرسنل نظامی آمریکایی هستند، حمایت مالی میکند.»
جاناتان کانریکوس، کارشناس ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسیها» (FDD) و سخنگوی سابق ارتش اسرائیل میگوید، «حزبالله نگین تاج امپراتوری ترور و شرارت جمهوری اسلامی است و با اختلاف، قویترین نماینده جمهوری اسلامی است که مجهز به قابلیتهای دولت- ملت و حتا با قدرت آتش بیشتر از چندین ارتش اروپایی امروزی است.»
با وجود فقر گسترده و بیثباتی اقتصادی در ایران، بر اساس گزارش منابع دفاعی اسرائیل و وزارت خارجه آمریکا، جمهوری اسلامی منبع مالی دست و دلباز حزبالله است و سالانه بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در اختیار این سازمان تروریستی لبنانی قرار میدهد که توسط خود رژیم ایران در دهه هشتاد میلادی در آن کشور بنیان گذاشته شد. همکاری نظامی مشترک بین رژیم ایران و حزبالله یکی از ویژگیهای دیرینه در لبنان، سوریه و سراسر اروپا با توجه به تروریسم و برنامهریزی جنگ بوده است.
کانریکوس میافزاید، «حزبالله در تمام معیارهای نظامی از نظر تعداد پرسنل، جنگجویان مسلح، آموزش و تجهیزات آنها بسیار قدرتمندتر از حماس است.»
حزبالله زرادخانه عظیمی متشکل از ۱۵۰ هزار فروند موشک و راکت در اختیار دارد که به سمت اسرائیل هدف گرفته است. ارتش اسرائیل از زمان آغاز جنگ در غزه، عرضه شدن ۲۰ هزار موشک و راکت به حماس را کاهش داده است. با این حال، حماس دو هفته پیش توانست هشت موشک از شهر رفح به سمت اسرائیل پرتاب کند. فاکس نیوز همچنین هفته گذشته گزارش داده بود که حزبالله بیش از ۲۰۰ موشک، راکت و پهپاد به سمت اسرائیل پرتاب کرده است.
اقتصاد حماس و حزبالله شباهتها و تفاوتهایی در حوزه تأمین مالی و آموزش نظامی از تهران دارند.
ادی کوهن روزنامهنگار و محقق اسرائیلی لبنانیتبار درباره حزبالله میگوید، «حزبالله و حماس هر دو سازمانهای تروریستی هستند که عمدتاً توسط جمهوری اسلامی تأمین مالی میشوند. وفاداری حزبالله فقط به جمهوری اسلامی است اما حماس وفاداریش به همه کسانی است که به آن کمک میکنند.»
کوهن مشاور سابق دفتر نخستوزیر اسرائیل، توضیح داد، «حماس در محاصره دریا قرار دارد و نمیتواند به کشورهای دیگر پرواز کند و نمیتواند کالا یا اسلحه را به راحتی دریافت کند. در حالی که حزبالله قادر به این کار است.»
تعداد تروریستهایی که برای هر دو سازمان میجنگند متفاوت است. ارتش اسرائیل از زمان آغاز جنگ، نیروهای تروریستی حماس را نزدیک به ۵۰ درصد کاهش داد و به ۹ تا ۱۲ هزار نفر رسانده است.
ارتش اسرائیل در وبسایت خود نوشت: «تحت هدایت رهبر حزبالله، حسن نصرالله، این گروه دارای نیروی نظامی از ۲۰ تا ۲۵ هزار جنگجوی تماموقت و دهها هزار ذخیره اضافی است… یگان نخبه رضوان حزبالله به ویژه به دلیل مهارت رزمی و اهمیت استراتژیک خود در درگیریها در سراسر منطقه مورد توجه است. این واحد خاص با کمک نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تأسیس شد.»
یک استاد مطالعات خاورمیانه نیز به فاکس نیوز گفت: «اولین تفاوت اصلی بین حماس و حزبالله این است که «حماس از نظر سازمانی و ایدئولوژیک از اخوانالمسلمین میآید، بنابراین یک گروه افراطی سنی است.»
وی افزود: «حزبالله اما از جناح دیگری میآید و توسط جمهوری اسلامی تأسیس شده. آنها شیعه هستند، اما از نوع شیعیان جهادی متشکل از اسلامگرایان شیعه لبنانی که از دهه ۱۹۸۰ توسط سپاه پاسداران جذب و تأمین مالی شدهاند. آنها در شمال منطقه بقاع در همان سال مستقر شده و به سمت جنوب تا حومه جنوبی بیروت و سپس به سمت جنوب لبنان پس از شروع عقبنشینی اسرائیل گسترش یافتند.»
این استاد مطالعات خاورمیانه در بخش دیگری عنوان کرد، هدف نهایی حماس نابودی اسرائیل، ایجاد امارت یا کشوری شبیه به طالبان در فلسطین است، اما مهمتر از آن، پیوستن آن نهاد اسلامی به خلافت جدید است. در این منطقه، حماس یک گروه «ناسیونالیست» نیست، بلکه یک سازمان پاناسلامیست است.
در مقابل حماس، حزبالله دقیقاً به دکترین رژیم ایران معتقد است، یعنی ایجاد یک جمهوری مدل خمینی در لبنان برای پیوستن به جمهوری اسلامی خواهر در ایران و همچنین در عراق و یمن و در نهایت تشکیل یک « نوع خلافت شیعه خمینی (جهادی) که به امامت [امت واحده] معروف است». این در حالیست که اسلامگرایان شیعه خلافت سنی را رد میکنند.
روزنامه «تلگراف»:
جمهوری اسلامی از بنادر اروپا برای قاچاق سلاح به حزبالله لبنان استفاده میکند– روزنامه بریتانیایی «تلگراف» روز ۱۴ مارس (۲۴ اسفندماه) گزارش داد، جمهوری اسلامی از بنادر اروپایی مثل بنادر آنتوروپ (بلژیک)، والنسیا (اسپانیاه) و راونا (ایتالیا) برای پوشش محمولههای… pic.twitter.com/ZiiwA0hXN3
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 15, 2024
انقلاب اسلامی روحالله خمینی در سال ۱۹۷۹ جمهوری اسلامی را در ایران با مأموریت صدور اسلامگرایی شیعه خود به سراسر جهان تأسیس کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این سوابق توضیح داد، «آنها [حماس و حزبالله] که از نظر ایدئولوژیک در تضادهای رو در رو قرار دارند، چگونه بهم رسیدند و چه چیزی بین آنها مشترک است؟ آنچه مشترک است، اول این است که هر دو میخواهند موجودیت اسرائیل را از بین ببرند. این هدف مشترک نهایی است. سپس، آنها هر دو میخواهند همه رژیمهای عربی را که در مسیر صلح با اسرائیل هستند یا مانع جهاد آنها میشوند، سرنگون کنند.»
به گفته کارشناسان خاورمیانه، حمایت مالی رژیم ایران از هر دو جنبش تروریستی، عاملی حیاتی در درک جینگوئیسم (جنگطلبی شوونیستی) در منطقه و بیثباتی منطقه «شام» و مرکز اسلام در خاورمیانه است.
قطر میزبان اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس است که در سال ۲۰۲۲، یعنی دو سال قبل از حمله حماس به جنوب اسرائیل- به شبکه قطری الجزیره گفت که تهران هر سال دستکم ۷۰ میلیون دلار به حماس میدهد.
هنیه در ماه مارس گفت: «جمهوری اسلامی در خط مقدم حمایت از آرمان و [مردم] فلسطین ایستاده است.»
بروس هافمن کارشناس مبارزه با تروریسم نیز در مقالهای در ۱۴ ژوئن در وبسایت شورای روابط خارجی خاطرنشان کرد که «حدود ۵۰۰ عضو حماس در ایران برای آمادگی برای حملات هفت اکتبر آموزش دیدهاند که بازتابی از حمایت دیرینه جمهوری اسلامی از حماس است.»
وی توضیح داد که حماس و حزبالله در سالهای ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۵ زمانی که «صدها نفر از کادرها و رهبران حماس توسط اسرائیل به جنوب لبنان تبعید شدند، توسط حزبالله میزبانی شدند که آنها را با رژیم تهران مرتبط کرد. آنها پذیرفته و حمایت مالی شدند. به آنها گفته شد که این دو گروه جهادی میتوانند با هم کار کنند.
او همچنین گفت که حماس تا آنجا از این گروه شیعه استقبال کرد که در سال ۲۰۱۱ در نهایت در کنار رژیم بشار اسد علیه جناحهای سلفی جهادی سنی قرار گرفت. این یک بحران بزرگ برای حماس بود بطوری که سنیها آن را متهم به خیانت به آنها کردند. اما در نهایت، زمانی که اسد در سوریه دوباره به قدرت رسید و رژیم اسلامی نبرد را به غزه تغییر داد، حماس دوباره «بدنامی جهادی» در منطقه را به دست آورد.
در بخش دیگری از گزارش فاکسنیوز آمده، از نظر استراتژیک، حزبالله در حال حاضر از موقعیتی برخوردار است که اسرائیل را دقیقاً در جایی نگه داشته که این گروه میخواهد چرا که اسرائیل اگرچه به دستاوردهای نظامی زیادی دست یافته اما در سطح استراتژیک، حزبالله از کاهش تواناییها و توانمندیهای اسرائیل سود میبرد.
کانریکوس سخنگوی سابق ارتش اسرائیل در همین ارتباط گفت: «یک وضعیت دیپلماتیک بسیار چالشبرانگیز به وجود امده است.»
وی تأکید میکند: «تا زمانی که جامعه بینالملل حاد بودن این وضعیت را درک نکند و برای تسهیل یک توافق دیپلماتیک که غیرنظامیان اسرائیلی را سالم به خانههایشان برگرداند با فوریت عمل نکند، تنها گزینهای که برای اسرائیل باقی میماند گزینه نظامی است. اما متأسفانه گزینه نظامی که برای اجرای مسئولیت هر دولتی جهت حفاظت از جان غیرنظامیان خود باید از آن استفاده کرد، در حال حاضر به نظر نمی رسد که کارآمد باشد.»
آمریکا هم حماس و هم حزبالله را به عنوان سازمانهای تروریستی خارجی تحریم کرده است. اتحادیه اروپا صرفاً به اصطلاح «شاخه نظامی» حزبالله را که یک نهاد تروریستی است، تحریم کرده آنهم در حالی که فرانسه از اعلام ممنوعیت کامل تروریستی حزبالله جلوگیری کرده است. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۳ حماس را به عنوان یک سازمان تروریستی تحریم کرد.