در شرایطی که مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی می‌گوید، توافق اتمی با جمهوری اسلامی موسوم به «برجام» بی‌معنا شده و هشدار داده است که ایران مواد هسته‌ای کافی برای ساخت سه بمب اتم را در اختیار دارد، روزنامه «واشنگتن پست» گزارش داد که تولید اورانیوم غنی‌شده در تأسیسات اتمی فُردو قم سه برابر افزایش پیدا کرده است.
کمتر از دو هفته پس از صدور قطعنامه توبیخی در شورای حکام علیه جمهوری اسلامی، مقامات تهران همانطور که تهدید کرده بودند، افزایش غنی‌سازی اورانیوم را در دستور کار خود قرار دادند.
روزنامه «واشنگتن‌پست» روز چهارشنبه ۱۹ ژوئن (۳۰ خرداد) از ساخت و سازهای تازه در سایت‌‌های زیرزمینی فردو و نطنز خبر داد و با استناد به «اسناد محرمانه» و «تحلیل کارشناسان تسلیحاتی» نوشت: «این اقدام برای جمهوری اسلامی، این گزینه جدید را در اختیارش می‌گذارد که در صورت تمایل بتواند به سرعت برای خود زرادخانه هسته‌ای فراهم کند.»
بر اساس یک تجزیه و تحلیل فنی ارائه شده به واشنگتن پست، اقداماتی که در فردو در حال اجرا هستند ممکن است به دولت ایران این امکان را بدهد که هر ماه مقداری سوخت هسته‌ای ذخیره کند که می‌تواند برای ساخت چندین بمب هسته‌ای استفاده شود.
به گفته دو دیپلمات اروپایی که از این گزارش‌ها مطلع شده‌اند، سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در اوایل هفته گذشته در پیام‌های خصوصی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که فردو با نزدیک به ۱۴۰۰ سانتریفیوژ جدید تجهیز خواهد شد. این سانتریفیوژهای جدید که در ایران ساخته شده و در هشت مجموعه به نام آبشار با هم اتصال شبکه‌ای دارند، قرار است ظرف چهار هفته نصب شوند.
ماتیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که رژیم «ایران قصد دارد به توسعه برنامه هسته‌ای خود به روش‌هایی ادامه دهد که هدف صلح‌آمیز معتبری ندارد. این اقدامات برنامه‌ریزی شده ادعاهای [جمهوری اسلامی] ایران را بیشتر تضعیف می‌کند. اگر [رژیم] ایران این برنامه‌ها را اجرا کند، ما به آن پاسخ خواهیم داد.»
کمال خرازی مشاور علی خامنه‌ای و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در یک مصاحبه با شبکه «الجزیره» که هشتم ماه مه (۱۹ اردیبهشت) منتشر شد تهدید کرده بود، «در صورت تهدید موجودیت [جمهوری اسلامی] ایران دکترین هسته‌ای خود را تغییر می‌دهیم.» عباس عراقچی دبیر شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی نیز هفتم خردادماه در یک مصاحبه احتمال تغییر سیاست هسته‌ای ایران را تأیید کرد.
وی گفته بود، «تهدیدهای اسرائیل دیگران را مجبور می‌کند که در موضع هسته‌ای خود بازنگری کنند». عراقچی به حمله تلافی‌جویانه اسرائیل به پدافند پایگاه هشتم شکاری نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی در نزدیکی تأسیسات هسته‌ای ایران در اصفهان اشاره کرد و افزود «این حمله خطرات موجود را نشان داد.»
سه قدرت اروپایی تهدید کردند که اگر جمهوری اسلامی توسعه برنامه‌های اتمی خود را متوقف نکند دست به اقدام لازم می‌زنند که به نظر می‌رسد گزینه آنها «فعال کردن مکانیسم ماشه» و ارجاع پرونده اتمی ایران به شورای امنیت سازمان ملل است. اقدامی که اولین پیامدهای آن بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.
رافائل گروسی:
جمهوری اسلامی ایران «چند هفته و نه چند ماه» با داشتن اورانیوم کافی برای ساخت بمب اتم فاصله دارد– مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتگو با دویچه وله بینالمللی گفت که جمهوری اسلامی ایران «چند هفته و نه چند ماه» با داشتن اورانیوم غنی‌شده کافی برای تولید بمب… pic.twitter.com/gHMFgiL7L7
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 23, 2024
در واکنش به این تهدید مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند که غنی‌سازی اورانیوم را متوقف نخواهند کرد. در همین ارتباط ولی‌الله داداشی یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفته بود، «فعال شدن مکانیسم ماشه و تهدید به اقدام نظامی موجب نمی‌شود ما در مسئله هسته‌ای و حق خودمان کوتاه بیاییم.»
شماری از تحلیلگران بر این باورند که که با توجه به شرایط بینالمللی یکی از گزینه‌های اصلی جمهوری اسلامی «خروج از NPT» (پیمان منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی) و حتا رونمایی از سلاح اتمی است. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ماه‌های اخیر بارها هشدار داد که دیگر قادر به راست‌آزمایی و تأیید صلح‌آمیز بودن برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی ایران نیست.
رافائل گروسی در مصاحبه با روزنامه روسی «ایزوستیا» (Известия) که ۱۷ ژوئن (۲۸ خردادماه) منتشر شد، با اشاره به توسعه برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی گفت، «من فکر می‌کنم باید به دیپلماسی بازگردیم، ما برجام را داشتیم، اکنون فقط روی کاغذ وجود دارد و بی‌معنا شده، هیچکس آن را اجرا نمی‌کند، کسی آن را دنبال نمی‌کند.»
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در بخشی از این مصاحبه هشدار داد، «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم سناریویی شبیه کره شمالی تکرار شود، اگرچه تمام تلاش‌ها و مذاکرات طی چندین دهه بی‌نتیجه مانده است».
