نشست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مرتبط با فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی بر اساس برجام روز دوشنبه ۲۵ ژوئن (چهارم تیرماه) برگزار شد.
در این نشست کشورهای عضو شورای امنیت به ویژه سه قدرت اروپایی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) در مورد احتمال فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» به تهران هشدار دادند و همزمان موضوع پشتیبانی‌های نظامی جمهوری اسلامی از روسیه در جنگ علیه اوکراین و حمایت از حوثی‌ها را نیز مطرح کردند.
رابرت وود معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل در سخنانی اعلام کرد، جمهوری اسلامی همچنان در روند اجرای تعهدات خود در برجام «کارشکنی» می‌کند و روند نظارت و راست‌آزمایی از فعالیت‌های اتمی خود را مختل کرده است و نباید برای محکوم کردن این اقدامات بی‌ثبات کننده و خطرناک لحظه‌ای درنگ کنیم.
وی تأکید کرد گزارش‌های آژانس بین‌المللی نشان می‌دهد که [رژیم] ایران مصمم است برنامه هسته‌ای خود را به روش‌هایی که هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد، گسترش دهد.
رابرت وود در بخش دیگری از بیانیه خود تأکید کرد که رژیم ایران همزمان با گسترش فعالیت‌های اتمی در حال دامن زدن به درگیری و بی‌ثباتی در خاورمیانه است و با بی‌اعتنایی آشکار به قطعنامه‌های این شورا با ارائه تسلیحات به نیروهای نیابتی منطقه‌ای خود از جمله در یمن و لبنان، ادامه می‌دهد.
وی با اشاره به ارسال فناوری‌های موشک‌های بالستیک به حوثی‌ها توسط جمهوری اسلامی تأکید کرد، «شورای امنیت باید در محکومیت این فعالیت وقیحانه و بی‌ثبات کننده صریح و متحد باشد. زمانی که [جمهوری اسلامی] ایران بطور مکرر و بدون عواقب آشکارا قطعنامه‌های شورای امنیت را زیر پا می‌گذارد و نگرانی‌های آژانس را نادیده می‌گیرد، اعتبار و اقتدار این نهاد را که وظیفه پیشبرد صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد، تضعیف می‌کند.»
فعال شدن مکانیسم ماشه
باربارا وودوارد نماینده دائم بریتانیا در سازمان ملل متحد در این نشست هشدار داد، «جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری به توانایی تولید سلاح هسته‌ای نزدیک شده و این وضعیت منطقه و جهان را بسیار خطرناک‌تر و احتمال تشدید تنش توسط دیگران را بیشتر می‌کند.»
این دیپلمات بریتانیایی تأکید کرد که جمهوری اسلامی ۳۰ برابر حد مجاز اورانیوم را غنی‌سازی می‌کند که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و این پیشرفت‌ها [رژیم] ایران را در آستانه تولید سلاح اتمی قرار داده است.
نماینده بریتانیا در شورای امنیت هشدار داد که «همه گزینه‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای روی میز است». وی به احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه» اشاره کرد.
او با صراحت گفت، «اگر حکومت ایران تعهداتش را عملی نکند، تا قبل از اکتبر ۲۰۲۵ (مهر و آبان ۱۴۰۴) مکانیسم ماشه را فعال می‌کنیم.»
Iran has built an enriched uranium stockpile more than 30 times the limit agreed to in the Iran Nuclear Deal.
All diplomatic options are on the table to prevent Iran from developing a nuclear weapon – including snapping back UN sanctions before October 2025 if necessary. pic.twitter.com/Y8NdTgv4VF
— UK at the UN 🇬🇧🇺🇳 (@UKUN_NewYork) June 24, 2024
توماس زانایسن نماینده آلمان و نیکلا دوریویه نماینده فرانسه در نشست شورای امنیت سازمان ملل نیز خواستار بهره‌گیری و فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» در قبال رفتارهای جمهوری اسلامی شدند. آنها نیز تأکید کردند که حکومت ایران در پنج سال گذشته مدام تعهدات برجامی خود را نقض کرده و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگران‌کننده و گسترش غنی‌سازی، تعهد جمهوری اسلامی به مذاکرات مجدد را زیر سؤال می‌برد.
سه کشور اروپایی در ارتباط با مسائلی که از سوی نمایندگان آنها در نشست شورای امنیت بیان شد یک بیانیه مشترک نیز صادر کردند.
در این نشست واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل متحد در سخنانی آمریکا را عامل به بن‌بست رسیدن برجام معرفی کرد و گفت: «تأکید روی سیاست فشار حداکثری بر تهران برای بازگشت به توافق هسته‌ای، حرف‌های توخالی است.» وی همچنین عدم اجرای برجام از سوی دولت‌های اروپایی را از عوامل تشدید فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی دانست.
در واکنش به این مواضع سعید ایروانی سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل در یک متن طولانی ادعای صلح‌آمیز بودن برنامه‌های اتمی را تکرار کرد و گفت، «فشار، ارعاب، تهدید و تقابل راه‌گشا نیستند و در نهایت به بن‌بست منتهی خواهند شد. تنها گزینه عملی برای احیای برجام، گفتگو و همکاری سازنده صادقانه است.»
در متن بیانیه‌ای که ایروانی خواند تأکید شده، «برنامه‌های فضایی و موشکی ایران همیشه خارج از حوزه و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ بوده‌اند… جمهوری اسلامی ایران هرگز در هیچ فعالیتی ناقض هیچیک از قطعنامه‌های الزام‌آور شورای امنیت شرکت نکرده است.» وی همچنین ارسال سلاح از سوی اوکراین به روسیه برای جنگ علیه اوکراین و همچنین پشتیبانی از حوثی‌ها را نیز انکار کرد.
پس از مدت‌های طولانی مماشات دولت‌های غربی با جمهوری اسلامی و صدور ده‌ها بیانیه تکراری از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا یا ناتو و «گروه هفت» برای نخستین بار پس از خروج آمریکا از برجام دولت‌های اروپایی علنی احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه را مطرح کرده‌اند. موضوعی که کارشناسان معتقدند زمینه‌‌‌ساز بازگشت تمام تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی خواهد بود.
