شماری از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که تأیید صلاحیت مسعود پزشکیان توسط شورای نگهبان و وارد کردن وی به عرصه انتخابات، درواقع ترفند نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با چراغ سبز علی خامنه‌ای برای «دوقطبی کردن» فضای سیاسی کشور بود که به صورت هدفمند و با تحریک احساسات قومی برای افزایش مشارکت در «سیرک انتخابات» انجام شد.
اگرچه واقعیت و رویدادهایی که در پیش است مشخص خواهد کرد که مسعود پزشکیان گزینه‌ی مطلوب حکومت برای ریاست دولت چهاردهم است یا نه اما کاملاً روشن است اولویت نظام افزایش میزان مشارکت و حضور مردم بود. به همین دلیل نیز سوء استفاده از قومگرایی و تحریک برخی سبد رأی پزشکیان را در رقابت با سعید جلیلی سنگین کرد و درصد همان مشارکت ناچیز را در استان‌های شمال غربی و غربی اندکی افزایش داد اما اقدامی نیست که به سود ایران تمام شود.
در جریان کمپین‌های تبلیغاتی پزشکیان در برخی شهرها کسانی فرصت عرض اندام پیدا کردند که امتدادشان به جریان‌های پان‌ترکیست و تجزیه‌طلب می‌رسد. در یکی از همین کمپین‌ها تعدادی از حامیان پزشکیان علامت «گرگ‌های خاکستری» را نشان دادند که به افراطیون پان‌ترک مربوط است.
At Iran's Pezeshkian rally, the crowd proudly broke into a Grey Wolf salute! 🐺🇮🇷
— Daily Turkic (@DailyTurkic) July 5, 2024
اگر تا پیش از برگزاری انتخابات حکومتی، بیشترین تحرکات سازماندهی شده تجزیه‌طلبان یا پان‌ترک‌ها محدود به شعارهایی در استادیوم فوتبال تبریز بود اما حکومت برای رسیدن به منافع خودش فضا را برای آنان باز کرد و برخی ستادهای مسعود پزشکیان که به ظاهر با شعار «برای ایران» فعال بودند به محل رفت و آمد کسانی تبدیل شد که «علیه ایران» هستند.
گرگ‌های خاکستری (Bozkurtlar) یک سازمان پان‌ترک افراطی است که پیرو ایدئولوژی «تورانیسم» و معتقد به «برتری نژاد ترک» هستند. گروه «گرگ‌های خاکستری» با حزب افراطی «حرکت ملی ترکیه» (MHP) به رهبری دولت باغچه‌لی و حزب عدالت و توسعه (AKP) به رهبری رجب طیب اردوغان روابط بسیار نزدیک دارد.
حضور پان‌ترک‌ها و قوم‌گرایان افراطی در کمپین مسعود پزشکیان با حساسیت‌های دولت‌های اروپایی روی گروه «گرگ‌های خاکستری» همزمان شد. در جریان رقابت‌های جام ملت‌های اروپا که در آلمان برگزار شد مریح دمیرال بازیکن تیم ملی فوتبال ترکیه شادی خود را در به ثمر رسیدن گل به تیم فوتبال هلند با سلام «گرگ‌های خاکستری» نشان داد. این اقدام با واکنش شدید «یوفا» روبرو شد و این بازیکن را از شرکت در بازی‌های بعدی این تیم در جام اروپا محروم کرد.
محرومیت مریح دمیرال به جدال لفظی میان مقامات ترکیه و آلمان کشیده شد و دو طرف سفرای یکدیگر در آنکارا و برلین را احضار کردند. آنهم در حالی که بازی تیم ترکیه در برابر تیم هلند قرار است امروز ۶ ژوئیه در برلین پایتخت آلمان برگزار شود و رجب طیب اردوغان نیز قرار است در استادیوم حضور پیدا کند.
نانسی فزر وزیر کشور دولت آلمان در واکنش بە شادی پس از گل دمیرال، در صفحە «ایکس» خود نوشته بود، «نمادهای راستگراهای افراطی ترکیه در استادیوم‌های ما جایی ندارند» و «سوء استفادە از مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا بە عنوان بستری برای نژادپرستی، کاملاُ غیرقابل قبول است.»
پارلمان اروپا در ماه مه ۲۰۲۱ از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواست تا گرگ‌های خاکستری را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کنند.
این گروه پس از تأسیس در دهه ۱۹۶۰ متهم به مشارکت در خشونت‌های سیاسی شده که عمدتاً علیه گروه‌های چپگرا و اقلیت‌هایی مانند کُردها و ارامنه صورت می‌گرفت.
گروه «گرگ‌های خاکستری» به عنوان یک سازمان شبه‌نظامی نژادپرست و نئوفاشیست معروف است و فعالیت آن در برخی کشورها همچون فرانسه ممنوع اعلام شده. برخی کشورهای اروپایی مثل اتریش نیز استفاده از سلام سه انگشتی را که نماد سر گرگ است ممنوع کرده‌اند. به کلی نماد گرگ توسط پان‌ترک‌ها استفاده می‌شود.
تحقیقات «یوفا» در مورد بازیکن تیم ملّی ترکیه؛
توبیخ مریح دمیرال به خاطر «سلام گرگ‌ها»اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) اعلام کرد درباره «رفتار نامناسب» مریح دمیرال بازیکن تیم ملی ترکیه در جریان شادی پس از گل به اتریش تحقیقاتی را آغاز کرده است.
مدافع ترکیه و زننده هر دو گل تیم‌اش در… pic.twitter.com/h30kN8bLvf— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 4, 2024
اما مسئله افراط‌گرایی در میان ترک‌تبارها محدود به مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا نشد و آلپرن بربر کشتی‌گیر تیم ملّی زیر ۲۰ سال ترکیه نیز در بازی‌های قهرمانی اروپا بعد از پیروزی در فینال این مسابقات به نشانه حمایت از مریح دمیرال باز هم سلام گرگ‌های خاکستری را تکرار کرد.
At the U20 European Championship held in Serbia, champion athlete Alperen Berber made the grey wolf hand sign 🐺 pic.twitter.com/20B71Pn6Rw
— Daily Turkic (@DailyTurkic) July 5, 2024
از آنطرف طی روزهای منتهی به رأی‌گیری در جمهوری اسلامی حتا شماری از فعالان سیاسی و رسانه‌ای نزدیک به سعید جلیلی نسبت به حضور عناصر تجزیه‌طلب و رفتارهای قوم‌گرایانه در ستادهای انتخاباتی پزشکیان اعتراض کردند.
بعد از اعلام پیروزی پزشکیان در انتخابات حکومتی، بامداد شنبه ۱۶ تیرماه شماری از طرفداران وی در تبریز به خیابان‌ها رفتند. منابع غیررسمی می‌گویند در میان آنهایی که در ماشین‌های خود پوستر پزشکیان را در دست داشتند و بوق می‌زدند کسانی هم بودند که علامت «گرگ‌های خاکستری» را نشان می‌دادند.
این در حالیست که شماری از مقامات سیاسی جمهوری اسلامی در مورد تحریک قومگرایی به پزشکیان هشدار داده بودند. یکی از آنها قسیم عثمانی نماینده بوکان در مجلس شورای اسلامی بود که عنوان کرد «تعدادی از نمایندگان مقداری از وضعیت ستاد وی [پزشکیان] گلایه کردند که باید ستادشان سر و سامان بهتری پیدا کند که قرار شد که یک سازمان بهتری بدهند و از ظرفیت نمایندگان و چهره‌های شاخص در ستادشان استفاده کنند.»
بر اساس اظهارات عثمانی، نمایندگان به پزشکیان توصیه کرده بودند «از اینکه ستاد وی [یک] ستاد قومی شود پرهیز شود.»
بسیاری از ناظران در مورد پیامدهای منفی و خطرات ناشی از قومگرایی در ایران بارها به حکومت هشدار دادند اما سرازیر کردن آنها به ستادهای انتخاباتی پزشکیان نشان داد، آنچه برای حکومت مهم است صرفاً در منافع کوتاه مدت رژیم خلاصه می‌شود و نه منافع ایران.
حال باید دید جمهوری اسلامی، تازه اگر بخواهد، تا کجا می‌تواند موضوع قومگرایی را با فردی که در ریاست دولت روی کار آورده و جابجایی‌هایی که در ساختار فربه‌ی حکومت تا سطح شهرداری‌ها و پایین‌تر انجام خواهد شد، مهار کند.
