خبرگزاری رویترز در گزارشی که ۱۸ ژوئیه (۲۸ تیرماه) ۱۴۰۳ منتشر شد به نقل از پنج «منبع آگاه» نوشت که رسیدن مسعود پزشکیان به ریاست جمهوری با «دستکاری مستقیم علی خامنه‌ای» در روند انتخابات حاصل شده زیرا رهبر جمهوری اسلامی معتقد است پزشکیان هیچ چالشی برای نظام ایجاد نمی‌کند.
نویسنده گزارش پریسا حافظی که در کارنامه‌ی وی می‌توان مطالب همسو با سیاست‌های جمهوری اسلامی را به ویژه در زمینه سیاست خارجی یافت، در مقدمه این گزارش می‌نویسد «مقامات اطلاعاتی» جمهوری اسلامی پیش از برگزاری انتخابات زودهنگام به علی خامنه‌ای اطلاع دادند که «اکثر ایرانیان که به دلیل مشکلات اقتصادی و سرکوب آزادی‌های اجتماعی خشمگین هستند، قصد تحریم انتخابات را دارند بنابراین مشارکت تنها حدود ۱۳ درصد خواهد بود.»
به گفته پنج منبع آگاه از آن زمان خامنه‌ای تصمیم گرفت یک انتخابات کاملاً سازماندهی شده را برنامه‌ریزی کند و زمینه را برای ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، شخص «میانه‌رو» و کمتر شناخته شده اما «مورد اعتماد» خودش را فراهم کرد تا در رقابتی که در ابتدا تحت سلطه تندروها بود، به ریاست جمهوری برسد.
منابع رویترز که به آنها اشاره کرده است، شامل «دو نفر تندرو، یک مقام ارشد امنیتی و دو خودی هستند» که گفته‌اند «خامنه‌ای در اوایل ماه خرداد در محل اقامت‌اش در یک مجتمع حفاظت شده در تهران، تعداد انگشت‌شماری از مورد اعتمادترین مشاوران خود را جمع کرد و حداقل در سه جلسه درباره طرح خود صحبت کردند. یکی از این افراد که در جریان جلسات قرار گرفته است گفته که رهبری نگران بود که مشارکت پایین مردم به اعتبار نظام لطمه دارد کند و به حاضران دستور داد راهی برای هدایت انتخابات بیابند.»
رویترز می‌نویسد مرگ ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط هلی‌کوپتر برنامه‌های بسیاری از هم‌پیمانان تندرو را که از او می‌خواستند جانشین خامنه‌ای ۸۵ ساله شود، بهم زد و باعث ایجاد رقابت بین تندروها برای تأثیرگذاری بر انتخاب رهبر بعدی نظام شد.
ملاقات‌هایی که در اقامتگاه خامنه‌ای انجام شد، شامل گروه کوچکی از مقامات ارشد و کارگزاران امنیتی و متحد نزدیک و مشاور وی علی‌اکبر ولایتی و همچنین دو فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود.
به گفته پنج نفری که بطور دقیق در جریان برنامه و اهداف رهبر جمهوری اسلامی در جلسات بودند: «هدف خامنه‌ای، حفظ جمهوری اسلامی در میان نارضایتی‌های داخلی و افزایش تنش‌ها با غرب و اسرائیل بر سر غزه بود، که با دخالت متحدان تهران، حزب‌الله در لبنان و حوثی‌ها در یمن، تشدید شده است.»
یکی از افراد مطلع می‌گوید، «خامنه‌ای معتقد بود ایران به رئیس جمهوری نیاز دارد که بتواند برای لایه‌های مختلف جامعه جذابیت داشته باشد، اما نظام حاکم شیعه را به چالش نکشد.»
بر اساس این گزارش، در جلسه دوم چندین نام مطرح شد. خامنه‌ای پیشنهاد کرد که پزشکیان به عنوان فردی که می‌تواند وحدت بین کسانی را که در قدرت هستند تقویت کند و همچنین فاصله بین نظام روحانیت و مردم را کاهش دهد و روند انتخاب رهبر بعدی را هموار سازد، معرفی شود.
احمد وحیدی: ادعای «مهندسی انتخابات» روی مشارکت مردم اثر منفی گذاشت
سردار پاسدار احمد وحیدی وزیر کشور جمهوری اسلامی در مصاحبه با وبسایت «دفاع‌پرس» که شنبه ۱۶ تیرماه منتشر شد با رد ادعای «مهندسی انتخابات» گفت: «جریانی در خارج از کشور به صورت مشخص دنبال این بودند که بحث تقلب را… pic.twitter.com/Sx0PjX3huS
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 6, 2024
سعید لیلاز تحلیلگر طرفداران «اصلاحات» نزدیک به باند اکبر هاشمی رفسنجانی به رویترز گفته، «این یک طرح بی‌عیب و نقص از سوی رهبری بود… که بقای جمهوری اسلامی را تضمین کرد. پزشکیان از هر بحرانی در داخل کشور، چه با ملت و چه با حاکمیت اجتناب خواهد کرد. این به رهبران ارشد این امکان را می‌دهد که در مورد جانشینی تصمیم بگیرند و آن را در یک فضای آرام برنامه‌ریزی کنند.»
رویترز می‌نویسد، دفتر خامنه‌ای، دفتر روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دفتر پزشکیان برای اظهار نظر در دسترس نبودند و دفتر ولایتی از اظهار نظر خودداری کرد.
مهندسی انتخابات؟
رویترز در بخش دیگری از این گزارش می‌نویسد، انتظار نمی‌رود پزشکیان تغییر عمده‌ای در سیاست هسته‌ای یا خارجی ایران، یا حمایت از شبه‌نظامیان در منطقه ایجاد کند، اما او از نزدیک در انتخاب جانشین خامنه‌ای، که به مسائل مهم دولتی مربوط است، مشارکت خواهد داشت.
همین منابع آگاه گفته‌اند، «روحیه ملایم پزشکیان باعث آرامش ایرانیان ناراضی خواهد شد، ثبات داخلی را در میان فشارهای خارجی افزایش می‌دهد و به خامنه‌ای یک متحد مورد اعتماد در فرایند جانشینی می‌دهد.»
یک منبع منطقه‌ای نزدیک به محافل قدرت در ایران گفته که انتخابات پزشکیان «مهندسی» شده بود تا تنش‌ها را پس از موج اعتراضات ضدحکومتی پس از مرگ مهسا امنیتی در سال ۱۴۰۱ و محدودیت‌های سختگیرانه‌تر بر آزادی‌های اجتماعی که توسط رئیسی اعمال شده بود، کاهش دهد.
سایه سیاه جمهوری اسلامی بر کشورهای منطقه با دولت چهاردهم کمرنگ نخواهد شد
گزارش از احمد رأفت @AhmadRafat
– در کشورهای غربی این توهم وجود دارد که با گزینش مسعود پزشکیان که برخی رسانه‌های اروپائی و آمریکائی او را «میانه‌رو» و «اصلاح‌طلب» می‌خوانند، تغییری در سیاست‌های جمهوری… pic.twitter.com/zn3sgkPDU1
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 16, 2024
رویترز به نقل از دو منبع خود نوشت، «مرحله اولیه طرح خامنه‌ای زمانی آغاز شد که پزشکیان، که در آن زمان نماینده مجلس بود، توسط آن مقامات سابق که با دفتر رهبر ارتباط داشتند، تشویق شد تا برود و برای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم ثبت‌نام کند.»
این منابع همچنین گفته‌اند که «پزشکیان از تصمیمات پشت پرده بی‌خبر بود. یک منبع نزدیک به او گفت که حتی انتظار نداشت توسط شورای نگهبان تأیید شود.»
به گفته پنج نفری که با این موضوع آشنا هستند، برنامه خامنه‌ای طوری طراحی شده بود که منصفانه و دموکراتیک به نظر برسد، بنابراین دو نامزد برجسته تندرو، سعید جلیلی مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای و محمدباقر قالیباف رئیس مجلس توسط شورای نگهبان تأیید شدند. این بدان معنا بود که آرای تندروها احتمالاً بین آنها تقسیم می‌شود و این باعث می‌شود هر دو آنها به سختی بتوانند به دور دوم راه پیدا کنند.
گزارشگر رویترز بر اساس آمار دستکاری‌شده و غیرواقعی حکومتی می‌نویسد، انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری چهاردهم در ایران در حالی برگزار شد که با وجود تلاش حکومت برای بالا بردن میزان مشارکت، بیش از پنجاه درصد جامعه در انتخابات شرکت نکردند. در دور اول حدود چهل درصد و در دور دوم کمی کمتر از پنجاه درصد در انتخابات شرکت کردند.
تکرار آمار جمهوری اسلامی توسط گزارشگر رویترز در حالیست که بر اساس شواهد عینی، بیش از ۸۰ درصد در نمایش انتخابات تیرماه شرکت نکردند و بر اساس همین گزارش نیز هراس خامنه‌ای از مشارکت ۱۳درصدی بوده است!
نورالدین پیرموذن نماینده سابق مجلس شورای اسلامی وابسته به جریان «اصلاح طلب» به رویترز گفت جلیلی به اردوگاه تندروهای افراطی «جبهه پایداری» تعلق دارد که از محدودیت‌های اجتماعی سخت‌تر، انسداد بیشتر و سیاست خارجی جنگ‌طلبانه حمایت می‌کند و گمان می‌رود قبلاً نامزد خود را برای جانشینی خامنه‌ای انتخاب کرده است.
سه تحلیلگر و دو دیپلمات به رویترز گفتند که پیروزی جلیلی که مخالف برجام بود، یک پیام منفی به غرب به شمار می‌رفت، زیرا این توافق به تهران به دلیل برنامه غنی‌سازی اورانیوم که به سرعت در حال پیشرفت است فشار می‌آورد.
یکی از دیپلمات‌های غربی در منطقه گفت: «با افزایش احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید… جمهوری اسلامی به یک شخصیت معتدل برای باز نگه داشتن گفتگو با غرب و کاهش تنش‌ها نیاز داشت.»
